Materiały do wykładu: Kierowanie klasą szkolna

ZADANIA WYCHOWAWCY W PRACY NAD ROZWIJANIEM ZESPOŁU KLASOWEGO

Celem zabiegów wychowawczych jest zawsze wprowadzenie określonych zmian w osobowości wychowanka. Najbardziej pożądane z punktu widzenia wychowawczego są klasy wychowawczo zintegrowane. Klasa powstaje z jednostek, pomiędzy którymi nie zachodzą żadne więzy nieformalne. Podjęcie odpowiednich zabiegów wychowawczych powoduje, że z tej luźnej gromady jednostek powstaje grupa o określonych cechach, grupa, którą można zaliczyć do któregoś z wymienionych typów.

Zadania wychowawcy w pracy nad rozwijaniem zespołu klasowego polegają główne na:

• Zintegrowaniu uczniów wokół określonych celów i wartości

• Doprowadzeniu do zbieżności struktury formalnej i nieformalnej;

• Rozwinięciu demokratycznych stosunków wewnątrzgrupowych

• Doprowadzeniu do tego, by jego własna pozycja mieściła się w obrębie zespołu.

Realizacja wymienionych zadań wymaga od wychowawcy:

• Inspirowania i organizowania zajęć zespołu wokół określonych treści;

• Organizowania klasy jako grupy społecznej;

• Spełniania funkcji przywódczych wobec klasy.
  

RODZAJ ZAJĘĆ REALIZOWANYCH PRZEZ WYCHOWAWCĘ Z KLASĄ
Dziedziny wewnętrznego życia klasy:

• działalność praktyczna.

• różnorodne formy działania wokół spraw nauki i kształcenia.

• działalność społeczna.

• preorientacja zawodowa.

• życie towarzyskie i rozrywkowe.

• sport turystyka.
  

Wychowawca nie może zmienić zespołu, jeśli nie wprowadził go w określoną sytuację realizacji konkretnych zajęć lub zadań. Dopiero akceptacja przez zespół tych zajęć lub osiąganych dzięki nim wartości może doprowadzić do ustalenia w zespole normy nakazującej dążenie do realizacji tych wartości, a więc do ukształtowania nowego celu.

SPOSÓB ORGANIZACJI KLASY JAKO GRUPY SPOŁECZNEJ

Elementy organizacyjne klasy szkolnej:

• Wychowawca w dobrze zorganizowanej grupie spełnia rolę inspiratora, koordynatora, doradcy;

• Ogniwa samorządowe młodzieży, a więc samorząd klasy i inne stałe jego agendy w klasie, takie jak zespół redakcyjny, sekcja nauki, imprez sportowo - turystycznych, sąd koleżeński, itp.;

• Grupy organizacji młodzieżowych działające na terenie klasy, takie jak drużyna harcerska itp.;

• Grupy półformalne, stałe lub krótkotrwałe, tworzone dla wykonania określonych zadań.

• Samorząd rozumiany nie jako aktyw młodzieży, lecz jako forma jej działania spełnia w życiu grupy podstawowe funkcje polegające na kierowaniu grupą. Do funkcji tych zaliczyć można ustalenie celów działalności grupy, planowanie działań, organizowanie grupy do ich wykonania oraz kontrola i ocena działalności zespołu.
  

KIEROWANIE WYCHOWAWCZE KLASĄ SZKOLNĄ

Do funkcji kierowniczych należą, więc takie, jak ustalanie celów zespołu oraz planowanie działania związanego z tymi celami, organizowanie zespołu, czyli wyodrębnionych elementów jego struktury do realizacji wymienionych zadań, koordynowanie, kontrolowanie i ocenianie wkładu poszczególnych członków.
Styl kierowania wychowawczego przejawia się w zachowaniach wychowawcy.

Wśród zachowań nauczyciela-wychowawcy wymienić należy:

• częste nagradzanie zespołu;

• pobudzanie go do wyrażania własnych opinii;

• dopuszczenie do podejmowania decyzji dotyczących życia zespołu;

• okazywanie życzliwości wyrażającej się m. in. w przejawianiu zainteresowania osobistymi sprawami członków zespołu, w rozładowaniu napięć psychicznych;

• zapewnienie warunków dla realizacji indywidualnych potrzeb członków zespołu.

SKUTECZNA KOMUNIKACJA W KLASIE SZKOLNEJ

1. Przekazuj uczniom wiarę w ich możliwości.

2. Nie przeceniaj informacji dotyczących ucznia uzyskanych od innych.

3. Staraj się każdemu uczniowi w trakcie dyskusji zapewnić tyle samo czasu na wypowiedź.

4. Systematycznie kontroluj częstość i charakter interakcji werbalnych oraz niewerbalnych z różnymi uczniami.

5. Kontroluj skład osobowy grup oraz dbaj o ich elastyczność.

6. Uczciwie i konsekwentnie oceniaj pracę uczniów, wystrzegając się efektu utrwalonych oczekiwań.

7. Konsekwentnie i uczciwie rozdzielaj nagrody i pochwały wszystkim uczniom.

8. Pozwól uczniom ocenić twoją pracę

9. Zadbaj o bezpieczne otoczenie, dające komfort psychiczny i fizyczny

10. Wzbogacaj własną wiedzę psychologiczno-pedagogiczną

CELE GRUPOWE JAKO PODSTAWA PRZEMIAN WŁAŚCIWOŚCI KLAS SZKOLNYCH

Trzy typy klas:

• zespoły wychowawcze zintegrowane, których cele nie formalne pokrywały się z zadaniami wychowawczymi,

• klasy nie zintegrowane, w których cele nieformalne nie pokrywają się z zadaniami wychowawczymi, ale nie są destruktywne,

• klasy zintegrowane destruktywnie, czyli zintegrowane wokół celów nieformalnych, sprzecznych z zadaniami wychowawczymi.
  

Charakterystyka głównych typów klas w szkole średniej:

W klasach wychowawczo zintegrowanych uczniowie najczęściej identyfikują się z zadaniami stawianymi przez wychowawcę. Klasy te są postrzegane przez poszczególnych uczniów jako pozytywne układy odniesienia, co oznacza wysoki stopień identyfikacji jednostek z celami zespołu;

W klasach nie zintegrowanych cele nieformalne nie pokrywają się z zadaniami wychowawczymi, a podstawową płaszczyzną kontaktów jest uprawianie działalności rozrywkowej;

Klasy zintegrowane destruktywnie, których cele nieformalne są sprzeczne z celami formalnymi, charakteryzują się jeszcze większym w porównaniu z klasami II typu dysonansem wobec poglądów i przekonań wychowawcy.

Jednostki izolowane przede wszystkim nie posiadają wpływu na rodzaj realizowanych przez klasę celów. Powoduje to, że ich indywidualne potrzeby nie są uwzględniane w działalności zespołu. Zahamowaniu ulegają procesy porozumiewania się na skutek braku nagradzających reakcji ze strony grupy.

Spójność klasy- poprzez spójność rozumie się stopień wartościowania przez jednostki swego członkostwa w określonej grupie. Zespół jest tym bardziej spójny, im więcej członków wysoko wartościuje członkostwo w nim.
Spójność grupy jest cechą grupy jako całości i jest zależna od wielu czynników:

• atrakcyjność interpersonalna w grupie;

• wysoka motywacja do osiągania wspólnych celów;

• prestiż grupy w ocenie jej członków;

• liczebność grupy;

• złożoność grupy;

• stopień podzielania postaw przez członków grupy.
  

---