Analiza i interpretacja stasimonu IV w Królu Edypie

Głównym problemem w stasimonie IV jest przeznaczenie człowieka. Każdego śmiertelnika fatumdoprowadzi do klęski. Stasimon IV w "Królu Edypie" Sofoklesa składa się z czterech strof dziesięciowersowych. Występują tu rymy przeplatane (spotyka - żywym - śmiertelnika - szczęśliwym), okalające (wysłwiona - przystanie - kochanie - łona),ale najwięcej jest parzystych (pokolenia - cienia - zażyje - uwije). Rymy te są dokładne, zarówno żeńskie (strzały - chwały) jak i męskie (moc noc).

Na samym początku pieśni adresatami są wszyscy ludzie.

"O smiertelnych pokolenia!
Życie wasze to cień cienia."

Tymi słowani chór określa istotę ludzkiego losu. Uważa, że na ziemi nie zazna się szczęścia. Następnie od czterech ostatnich wersów pierwszej strofy do ońca pieśni adresatem jest sam Edyp. W drugiej strofie zastosowano retrospekcję. Chór opowiada o dawnych latach szczęścia Edypa, kiedy poddania szanowali go i wychwalali pod niebiosa.

"Uczcił w tobie lud rycerza
I wywyższył cię ku niebom,
Byś królem był Tebom."

W następnej strofie chór wraca do teraźniejszości - upadku i klęski króla Teb:

"A dziś kogo większa moc
Klęsk i złego gnębi?
Któż w czarniejszą runął noc
Do nieszczęścia głębi?"

Strofa czwarta jest najbardziej tragiczna z całego stasimonu. Chór mimo dawnej "sympatii" do władcy Teb ("Tyżeś to kiedyś roztworzył me oczy") wyznaje, że byłoby lepiej, gdyby wogóle się nie urodził.

"O niechajbyś się, Lajosa dziecię,
Nigdy nie był zjawił,
Nie byłbym teraz rozpaczą, co miecie
Jęki, serc krwawił.
(...)
I dziś ty grążysz mnie w mroczy".

Chór śpiewa także o karze za zbrodnię dla całego rodu Labdakidów.

"Czas wszechwidny, ten odsłoni
Winy twojej brud,
Ślub nieślubny zemsta zgoni
Płodzących i płód"

W stasimonie IV występuje wiele środków stylistycznych. Wykrzyknienia ("O śmiertelnych pokolenia!") oraz pytania retoryczne ("A dziś kogo
większ moc klęsk i złego gnębi?) wpływają na emocje czytelnika. Wiersz zachowuje styl podniosły i patetyczny dzięki środkom stylistycznym takim jak:
- metafory ("Bo któryż człowiek więcej tu szczęścia zażyje
Nad to, co w sennych rojeniach uwije,
Aby potem z biegiem zdarzeń
Po snu chwili runąć z marzeń.")

- epitety ("Lajosa dziecię", "czas wszechwidny", głowo wysławiona")

- porównania ("Los ten, co ciebie, Edypie spotyka,
Jest mi jakby głosem żywym")

- uosobienia ("czas odsłoni")

- onomatopeje ("jęki")

- peryfrazy (ludzkość- "śmiertelne pokolenia")

- inwersje ("A dziś kogo większ moc klęsk i złego gnębi?")

W stasimonie IV chór mówi, że na ziemi nie zazna się szczęścia, jedynie w snach i marzeniach.

"Bo któryż człowiek więcej tu szczęścia zażyje
Nad to, co w sennych rojeniach uwije,
Aby potem z biegiem zdarzeń
Po snu chwili runąć z marzeń."

Śpiewa o kruchości losu. Szczęśliwego człowieka w każdej chwili może dosięgnąc fatu zamieniając jego życie w pasmo klęsk i niepowodzeń. Życiem ludzkim rządzi przeznaczenie, w rzeczywistości niewiele zależy od nas jak się ono potoczy. Losu nie mozna zmienić, a uciekając przed nim tylko pogarsza się swoją sytuację. Chór przekazuje uniwersalne prawdy moralne. Każda zbrodnia zostanie ukarana i prędzej czy później wyjdzie na jaw. Trzeba odpowiedać za swoje winy, nawet jeśli popełnił się je nieświadomie.

---