Notatka z  tematu: Oswiecenie w Europie (I.1)

1. Epoka oświecenia- „wiek rozumu” podręcznik, str. 8-15

1. Oświecenie jako nurt kulturowy w Europie od końca XVII do początków XIX wieku ( po nim nastąpił romantyzm) ; w Polsce oświecenie od połowy XVIII wieku

a. oświecenie jako „wiek rozumu”- rozum jako narzędzia poznania i źródło wiedzy oraz instrument krytyki

b. nacisk na rozwój nowoczesnego szkolnictwa ( akademie nauk, nauka języków nowożytnych, nauk ścisłych, geografii, historii,

c. krytyka religii

d. naukowe poszukiwania, eksperymenty

2. Postęp naukowo-techniczny:

a. nauki ścisłe:

-  prawo powszechnego ciążenia- Izaak Newton

- skład wody i powietrza, zasada zachowania masy w reakcjach chemicznych- Antoine Lavoisier

- skala pomiaru temperatury-  Anders Celsjusz

- ogniwo galwaniczne- Alexander Volta

b. rozwój techniki:

- parowy silnik tłokowy - James Watt

- mechaniczne krosno- Edmund Cartwright

- piorunochron- Beniamin Franklin

- balon na ogrzane powietrze- Joseph i Etienne Montgolfier

- parowiec- Robert Fulton  

3. Epoka oświecenia- wiek filozofów

a. filozofowie oświecenia:

- Wolter ( Francois Marie Arouet Voltaire) - deista, walczył z fanatyzmem religijnym, nietolerancją

- Karol Monteskiusz- zasada trójpodziału władzy ( wykonawcza, ustawodawcza, sądownicza)

- Jan Jakub Rousseau- krytyk monarchii, autor „Umowy społecznej”, w której uważał, że podstawą sprawowania władzy jest umowa między rządzącymi i obywatelami

- Immanuel Kant- człowiek jako twórca norm moralnych

- John Locke- umysł ludzki od chwili narodzin to czysta karta „tabula rasa”, człowiek zdobywa wiedzę i umiejętności dzięki doświadczeniu i zmysłom

- Adam Smith- liberalizm gospodarczy  

b. Wielka Encyklopedia Francuska pod red. Diderota i encyklopedyści

c. krytyka Kościoła:

-  deiści - Bóg jako stworzyciel świata, lecz nie interweniuje w jego istnienie  

- ateiści - zaprzeczenie istnienia Boga, świat powstał z materii

d. krytyka absolutyzmu i przywilejów stanowych arystokracji

e. ruch wolnomularstwa - masoneria

- przedstawiciele bogatego mieszczaństwa i arystokracji,

- tajny ruch etyczny o rozbudowanych strukturach organizacyjnych ( loże, trójkąty)

- rozbudowana symbolika i rytuały, praca nad sobą, nacisk na etykę , kult rozumu  

- charakter metafizyczny, często ezoteryczny,

- kult człowieka i ludzkości, stąd potępieni przez kościół,

- symbole masońskie:  

• Cyrkiel - symbol mądrości, wiedzy, rozumu, twórczych i aktywnych sił Boga i człowieka

• Węgielnica - symbolizuje równowagę i szczerość,

- dewiza: wolność, równość, braterstwo

---