Pracownicy uprawnieni - są to pracownicy posiadający sprawdzone i właściwe kwalifikacje w zakresie eksploatacji danego rodzaju urządzeń elektroenergetycznych.

Pracownicy upoważnieni - są to pracownicy, którzy w ramach swoich obowiązków służbowych lub na podstawie polecenia służbowego wykonują określone prace.

Zespół pracowników - jest to grupa pracowników, w skład której wchodzą co najmniej dwie osoby wykonujące pracę.

Zespół pracowników

kwalifikowanych - jest to grupa pracowników, w której co najmniej połowa, lecz nie mniej niż dwie osoby, posiada ważne świadectwa kwalifikacyjne dla osób zatrudnionych przy eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych.

Osoby postronne - są to osoby nie wchodzące w skład zespołu wykonującego pracę i nie będące osobami funkcyjnymi związanymi z organizacją określonej pracy.

Prace na czynnych urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych mogą być wykonywane na polecenie pisemne, ustne lub bez polecenia.

Bez polecenia mogą być wykonywane:

czynności związane z ratowaniem zdrowia i życia ludzkiego,

czynności związane z zabezpieczeniem urządzeń i instalacji przed zniszczeniem,

prace eksploatacyjne, określone w instrukcjach eksploatacji lub stanowiskowych i wykonywane przez uprawnionych i upoważnionych pracowników. Instrukcje te powinny m.in. określać organizacyjne i techniczne środki i warunki bezpiecznego wykonania tych prac.

Prace na polecenia ustne

Na polecenia ustne wolno wykonywać wszystkie prace, z wyjątkiem tych, dla których wymagane jest polecenie pisemne

Prace na polecenia pisemne

Na polecenia pisemne należy wykonywać wszystkie prace:

wykonywane w warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego,

dla których prowadzący eksploatację lub poleceniodawca uzna to za konieczne,

wykonywane przez pracowników nie będących pracownikami zakładu prowadzącego eksploatację danego urządzenia, z wyjątkiem prac, dla których warunki pracy ustalono odrębnie na piśmie.

Kwalifikacje i obowiązki pracowników w zakresie organizacji bezpiecznej pracy.

Poleceniodawca

Jest to pracownik, upoważniony pisemnie przez prowadzącego eksploatację urządzeń i instalacji elektro-energetycznych do wydawania poleceń na wykonanie pracy, posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru.

Upoważnienie do wydawania poleceń każdorazowo obejmuje prawo wydawania poleceń ustnych i pisemnych oraz określa zakres upoważnienia.

Poleceniodawca obowiązany jest:

ustalić rodzaj polecenia (pisemne, ustne),

określić zakres, rodzaj, miejsce, termin wykonania pracy i planowane przerwy w pracy,

określić środki i warunki do bezpiecznego wykonania pracy,

określić liczbę pracowników skierowanych do pracy,

określić pracowników odpowiedzialnych za organizację i wykonanie pracy, pełniących funkcję:

imiennie- kierownika robót, kierującego zespołem pracowników i nadzorującego,

imiennie lub stanowiskiem- koordynującego i dopuszczającego,

imiennie-dopuszczającego (jeżeli wchodzi on w skład zespołu pracowników)

prowadzić ewidencję poleceń (pisemnych i ustnych),

przy poleceniu ustnym- omówić warunki pracy z kierującym zespołem pracowników lub nadzorującym oraz dopuszczającym,

Koordynujący

Jest to wyznaczony przez poleceniodawcę pracownik komórki organizacyjnej sprawującej dozór nad ruchem urządzeń i instalacji elektroenergetycznych, przy których będzie wykonywana praca, posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru.

W przypadku gdy dozór nad ruchem urządzeń elektroenergetycznych, przy których będzie wykonywana praca, jest prowadzony przez różne komórki ruchu, koordynującym powinna być osoba dozoru jednej z tych komórek.

Jeżeli dozór nad ruchem urządzeń lub instalacji elektroenergetycznych, przy których będzie wykonywana praca, jest sprawowany przez poleceniodawcę, koordynującym powinien być sam poleceniodawca.

Koordynujący obowiązany jest:

skoordynować wykonawstwo poleconych prac z ruchem urządzeń,

określić czynności łączeniowe związane z przygotowaniem miejsca pracy,

wydać zezwolenie na przygotowanie miejsca pracy, dopuszczenie do pracy i likwidację miejsca pracy,

podjąć decyzję o uruchomieniu urządzeń elektroenergetycznych, przy których była wykonywana praca,

zapisać w dzienniku operacyjnym ustalenia wynikające z punktów
1, 2, 3, 4.

W przypadkach, kiedy funkcję koordynującego sprawuje poleceniodawca lub inna wyznaczona przez niego osoba, ustalenia wynikające z p. 1, 2, 3,- należy zapisać w poleceniu wykonania pracy lub w załączniku do polecenia.

Dopuszczający

Jest to wyznaczony przez poleceniodawcę pracownik posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji i upoważniony pisemnie przez prowadzącego eksploatację urządzeń i instalacji elektroenergetycznych do wykonywania czynności łączeniowych, w celu przygotowania miejsca pracy.

Dopuszczający powinien być wyznaczony przez poleceniodawcę do każdej pracy wykonywanej na polecenie.

Dopuszczający obowiązany jest:

przygotować miejsce pracy,

dopuścić do wykonywania pracy,

sprawdzić wykonanie pracy,

zlikwidować miejsce pracy po jej zakończeniu.

Kierujący zespołem pracowników

Kierujący zespołem pracowników może występować jako:

kierujący zespołem pracowników kwalifikowanych,

kierujący zespołem pracowników nie będących zespołem pracowników kwalifikowanych.

Kierujący zespołem pracowników kwalifikowanych jest to pracownik posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji, właściwe dla określonego w poleceniu zakresu pracy i rodzaju urządzeń i instalacji elektroenergetycznych, przy których będzie wykonywana praca.

Wyznaczony imiennie przez poleceniodawcę kieruje pracą podległych pracowników.

Kierujący zespołem pracowników kwalifikowanych obowiązany jest:

dobrać pracowników o umiejętnościach zawodowych odpowiednich do wykonania poleconej pracy,

sprawdzić przygotowanie miejsca pracy i przyjąć je od dopuszczającego, jeżeli zostało przygotowane właściwie,

zaznajomić podległych pracowników ze sposobem przygotowania miejsca pracy, występującymi zagrożeniami w miejscu pracy i bezpośrednim sąsiedztwie oraz warunkami i metodami bezpiecznego wykonywania pracy,

zapewnić wykonanie pracy w sposób bezpieczny,

egzekwować od członków zespołu stosowanie właściwych środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego oraz właściwych narzędzi i sprzętu,

nadzorować przestrzeganie przez podległych pracowników przepisów bhp w czasie wykonywania pracy. Kierujący zespołem ma prawo wyłączyć się z bezpośredniego udziału w wykonywaniu pracy spełniając funkcje kontrolne, jeżeli zaistnieją szczególne warunki związane z zachowaniem bezpieczeństwa pracy,

powiadomić dopuszczającego lub koordynującego o zakończeniu pracy.

Funkcję kierującego zespołem pracowników nie będących zespołem pracowników kwalifikowanych może pełnić osoba nie posiadająca świadectwa kwalifikacyjnego a posiadająca umiejętności zawodowe w zakresie wykonywanej pracy i przeszkolona w zakresie bhp.

Kierujący zespołem pracowników nie posiadających kwalifikacji obowiązany jest:

dobrać pracowników o umiejętnościach zawodowych odpowiednich do wykonania poleconej pracy,

zapewnić wykonanie pracy w sposób bezpieczny,

egzekwować od członków zespołu stosowanie właściwych środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego oraz właściwych narzędzi i sprzętu,

nadzorować przestrzeganie przez podległych pracowników przepisów bhp w czasie wykonywania pracy.

Nadzorujący

Jest to wyznaczony przez poleceniodawcę pracownik posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru lub eksploatacji, wykonujący wyłącznie czynności nadzoru.

Wyznaczony przez poleceniodawcę, jeżeli:

prace wykonywać będzie zespół pracowników nie będący zespołem pracowników kwalifikowanych lub kierujący zespołem nie posiada świadectwa kwalifikacyjnego,

poleceniodawca uzna to za konieczne ze względu na szczególny charakter i warunki wykonywania pracy.

Nadzorujący nie powinien wykonywać innych prac poza czynnościami nadzoru.

Nadzorujący obowiązany jest:

sprawdzić przygotowanie miejsca pracy i przyjąć je od dopuszczającego, jeżeli zostało przygotowane właściwie,

zaznajomić nadzorowanych pracowników z warunkami bezpiecznego wykonywania pracy,

sprawować ciągły nadzór nad pracownikami, aby nie przekraczali granicy wyznaczonego miejsca pracy,

powiadomić dopuszczającego lub koordynującego o zakończeniu pracy.

Kierownik robót

W przypadku gdy na jednym obiekcie elektroenergetycznym wykonuje prace jednocześnie więcej niż jeden zespół pracowników, należy wyznaczyć kierownika robót, jeżeli poleceniodawca uzna to za konieczne.

Funkcję kierownika robót może pełnić wyznaczony przez poleceniodawcę pracownik posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru.

Do obowiązków kierownika robót należy koordynowanie pracy różnych zespołów pracowników, w celu wyeliminowania zagrożeń wynikających z ich jednoczesnej pracy na jednym obiekcie.

Członkowie zespołu pracowników

Powinni być przeszkoleni w zakresie bhp oraz posiadać umiejętności zawodowe i uprawnienia stosowne do wykonywanej pracy.

Członkowie zespołu pracowników obowiązani są:

wykonywać pracę zgodnie z zasadami i przepisami bezpieczeństwa pracy oraz zgodnie z poleceniami i wskazówkami kierującego zespołem,

stosować odzież ochronną i roboczą oraz sprzęt ochrony osobistej wymagany przy wykonywaniu danego rodzaju prac,

reagować na nieprzestrzeganie przepisów bhp przez innych pracowników i informować o tym kierującego zespołem.

Polecenia na prace

Wystawianie i przekazywanie poleceń

Wydawanie poleceń i dopuszczenie pracowników do wykonywania pracy należy do obowiązków prowadzącego eksploatację urządzeń i instalacji elektroenergetycznych;

W okresie wykonywania prac rozruchowych obowiązki określone w p. 1 spoczywają na wykonawcy rozruchu lub przyszłym użytkowniku, jeżeli została zawarta między nimi odpowiednia umowa na piśmie;

Na czas wykonywania prac remontowych lub modernizacyjnych przy nieczynnych urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych obowiązki określone w p. 1 mogą być przekazane wykonawcy tych prac, o ile obowiązki te określono w zawartej z nim umowie na piśmie;

Polecenie pisemne wykonania pracy powinno być wystawione:

kierującemu zespołem lub nadzorującemu i przekazane dopuszczającemu,

na prace wykonywane przez jeden zespół pracowników w jednym miejscu pracy;

Dozwolone jest przekazanie polecenia środkami łączności.

Dozwolone jest wystawienie jednego polecenia pisemnego na takie same prace wykonywane przez jeden zespół pracowników kolejno w innych miejscach pracy, pod warunkiem, że zespół pracuje w tym samym czasie tylko w jednym miejscu, a warunki bezpiecznego wykonania pracy są takie same we wszystkich miejscach;

Miejsce pracy dla prac wykonywanych w budynkach powinno być ograniczone do jednego pomieszczenia lub strefy wyznaczonej w poleceniu. Poleceniodawca może dopuścić wykonywanie prac przez jednego lub kilku pracowników zespołu w różnych pomieszczeniach, dokonując odpowiedniego zapisu w poleceniu. Wykonujący prace w różnych pomieszczeniach powinni posiadać ważne świadectwa kwalifikacyjne;

Polecenie wykonania pracy jest ważne na czas określony przez poleceniodawcę;

Poleceniodawca może w poleceniu dokonać zmiany uprzednio podanych terminów wykonania pracy oraz zmiany liczby pracowników w składzie zespołu;

Dopuszcza się możliwość przedłużenia terminu zakończenia pracy przez koordynującego;

Zmiany terminów i liczby pracowników, o których mowa w p. 9 i 10, powinny być odnotowane w odpowiedniej rubryce polecenia pisemnego;

Polecenie pisemne powinno być wystawione w dwóch egzemplarzach;

Jeżeli treść polecenia przekazuje się środkami łączności to poleceniodawca wypełnia druk polecenia w jednym egzemplarzu, a odbierający w dwóch egzemplarzach. Po przyjęciu polecenia odbierający powtarza treść polecenia poleceniodawcy. Zamiast podpisu poleceniodawcy, odbierający powinien wpisać swoje imię i nazwisko oraz rodzaj środka łączności (radio, telefon).

Rejestrowanie poleceń

Polecenia wykonania pracy powinny być rejestrowane przez poleceniodawcę w rejestrze poleceń, przy czym w przypadku polecenia ustnego powinna być odnotowana jego treść. Formę ewidencji poleceń ustala pracodawca;

W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się prowadzenie ewidencji poleceń danej komórki organizacyjnej w jednym wspólnym rejestrze;

Polecenia pisemne wykonania prac należy przechowywać przez okres 30 dni od daty zakończenia pracy.

Obieg poleceń na prace

Dopuszczający otrzymuje dwa egzemplarze polecenia na pracę;

Po dopuszczeniu do pracy, wypełnieniu i podpisaniu polecenia, dopuszczający, oryginał polecenia pozostawia u kierownika robót, kierującego zespołem lub nadzorującego, a kopię pozostawia u siebie;

Kierownik robót, kierujący zespołem, lub nadzorujący przez cały czas trwania pracy posiada oryginał polecenia;

;Po zakończeniu pracy kierownik robót, kierujący zespołem lub nadzorujący zwraca oryginał polecenia poleceniodawcy.

Po likwidacji miejsca pracy dopuszczający przekazuje kopię polecenia koordynującemu.

Przygotowanie miejsca pracy

Przed rozpoczęciem przygotowania miejsca pracy dopuszczający musi uzyskać od koordynującego- jeżeli został on wyznaczony:

1. Zezwolenie na rozpoczęcie przygotowania miejsca pracy;

Potwierdzenie o wykonaniu niezbędnych przełączeń oraz zezwolenie na dokonanie przełączeń i założenie odpowiednich urządzeń zabezpieczających, przewidzianych do wykonania przez dopuszczającego.

Czynności wchodzące w zakres przygotowania miejsca pracy

Przy wykonywaniu czynności związanych z przygotowaniem miejsca pracy może brać udział, pod nadzorem dopuszczającego, członek zespołu, który będzie wykonywał pracę, jeżeli jest pracownikiem uprawnionym.

W zakres przygotowania miejsca pracy wchodzą następujące czynności:

wyłączenie urządzeń z ruchu w zakresie określonym w poleceniu i uzgodnionym z koordynującym,

zablokowanie napędów łączników w sposób uniemożliwiający przypadkowe uruchomienie wyłączonych urządzeń lub doprowadzenie czynnika,

3. sprawdzenie, czy w miejscu pracy w wyłączonych urządzeniach zostało usunięte zagrożenie-napięcie.

4. zastosowaniu wymaganych zabezpieczeń na wyłączonych urządzeniach- zaślepki, uziemienia,

5. założeniu ogrodzeń i osłon w miejscu pracy stosownie do występujących potrzeb,

oznaczeniu miejsca pracy i wywieszeniu tablic ostrzegawczych- w tym również w miejscach zdalnego sterowania napędami wyłączonych urządzeń.

Dopuszczenie do pracy

Czynności i obowiązki dopuszczającego

Rozpoczęcie pracy jest dozwolone po uprzednim przygotowaniu miejsca pracy oraz dopuszczeniu do pracy, polegającym na:

sprawdzeniu przygotowania miejsca pracy przez dopuszczającego i kierującego zespołem pracowników lub nadzorującego;

wskazaniu zespołowi pracowników miejsca pracy;

pouczeniu zespołu pracowników o warunkach pracy oraz wskazaniu zagrożeń występujących w sąsiedztwie miejsca pracy;

udowodnieniu, że w miejscu pracy zagrożenie nie występuje;

potwierdzeniu dopuszczenia do pracy podpisami w odpowiednich rubrykach dwóch egzemplarzy polecenia pisemnego lub w przypadku polecenia ustnego- w dzienniku operacyjnym prowadzonym przez dopuszczającego.

Po dopuszczeniu do pracy oryginał polecenia pisemnego powinien być przekazany kierownikowi robót lub kierującemu zespołem pracowników, lub nadzorującemu, a kopia polecenia powinna pozostać u dopuszczającego.

Przerwy w pracy

W trakcie wykonywania pracy mogą wystąpić przerwy w pracy.

Zakończenie pracy

Po zakończeniu pracy kierujący zespołem pracowników lub nadzorujący jest obowiązany:

zapewnić usunięcie materiałów, narzędzi oraz sprzętu,

wyprowadzić zespół pracowników z miejsca pracy,

powiadomić dopuszczającego lub koordynującego o zakończeniu pracy;

Po zawiadomieniu o zakończeniu pracy dopuszczający jest obowiązany:

sprawdzić i potwierdzić zakończenie pracy,

zlikwidować miejsce pracy przez usunięcie technicznych środków zabezpieczających użytych do jego przygotowania, po uzyskaniu zezwolenia od koordynującego,

przygotować urządzenia do ruchu i powiadomić o tym koordynującego;

W czynnościach związanych z likwidacją miejsca pracy mogą brać udział, pod nadzorem dopuszczającego, kierujący zespołem pracowników i członkowie tego zespołu;

Koordynujący zezwala na uruchomienie urządzenia lub instalacji elektroenergetycznej, przy których była wykonywana praca, po otrzymaniu informacji od dopuszczającego o gotowości urządzenia do ruchu;

Jeżeli praca była wykonywana przez kilka zespołów pracowników, decyzję o uruchomieniu urządzenia lub instalacji elektroenergetycznej koordynujący może podjąć po otrzymaniu informacji, o gotowości urządzeń do ruchu, od wszystkich dopuszczających;

Urządzenia lub instalacje elektroenergetyczne mogą być uruchomione dopiero po uprzednim ostrzeżeniu osób znajdujących się w ich bezpośrednim sąsiedztwie.

Kwalifikacje pracowników

Zgodnie z obowiązującym "Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 16.03.1998 r. w sprawie wymagań kwalifikacyjnych dla osób zajmujących się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci oraz trybu stwierdzania tych kwalifikacji, rodzajów instalacji i urządzeń, przy których eksploatacji wymagane jest posiadanie kwalifikacji, jednostek organizacyjnych, przy których powołuje się komisje kwalifikacyjne oraz wysokości opłat pobieranych za sprawdzenie kwalifikacji”- eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych mogą zajmować się osoby, które spełniają wymagania kwalifikacyjne określone dla następujących rodzajów stanowisk pracy:

dozoru ("D")- do których zalicza się stanowiska pracowników technicznych i innych osób kierujących czynnościami osób wykonujących prace w zakresie: obsługi, konserwacji, napraw, kontrolno-pomiarowym i montażu oraz stanowiska osób sprawujących nadzór nad eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych,

eksploatacji ("E")- do których zalicza się stanowiska osób wykonujących w ramach czynności służbowych prace w zakresie: obsługi, konserwacji, napraw, kontrolno-pomiarowym i montażowym- urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych.

Prace o których mowa wyżej, dotyczą wykonywania następujących czynności:

w zakresie obsługi- czynności mających wpływ na zmiany parametrów pracy obsługiwanych urządzeń, instalacji i sieci przy zachowaniu wymagań bezpieczeństwa i ochrony środowiska,

w zakresie konserwacji- czynności związanych z zabezpieczeniem i utrzymaniem należytego stanu technicznego urządzeń, instalacji i sieci,

w zakresie napraw- czynności związanych z usuwaniem usterek, uszkodzeń oraz remontów urządzeń, instalacji i sieci w celu doprowadzenia ich do wymaganego stanu technicznego,

w zakresie kontrolno-pomiarowym- czynności niezbędnych dla wykonania oceny stanu technicznego i sprawności energetycznej urządzeń, instalacji i sieci,

w zakresie montażu- czynności niezbędnych do zainstalowania oraz przyłączania urządzeń, instalacji i sieci.

---