Aktywizacja mieszkańców domu pomocy społecznej

Aktywizacja - potocznie: uaktywnienie się. Jest to zespół działań mających na celu włączenie człowieka do udziału w różnych dziedzinach życia.

Aktywność - to synonim życia, stały i dostosowany do możliwości danej osoby wysiłek. Jest warunkiem prawidłowego rozwoju. Brak aktywności, kontaktów, pomocy ze strony innych osób daje poczucie własnej nieprzydatności, prowadzi do poczucia krzywdy, izolacji i osamotnienia.

Celem aktywizacji człowieka jest:

• Utrzymywanie sprawności fizycznej i zdrowotnej

• Usamodzielnienie, pobudzenie zaradności

• Nauka współżycia w grupie i środowisku

• Utrzymanie bądź obudzenie wiary w sens życia

• Rozwijanie różnych zainteresowań

• Stymulowanie procesów wyobrażeń i twórczego działania

• Rozwijanie osobowości

Analogiczne cele aktywizacji w odniesieniu do mieszkańców domów pomocy społecznej:

• Wyrobienie u podopiecznych poczucia społecznej użyteczności

• Zapewnienie poczucia bezpieczeństwa

• Adaptacja do nowych warunków życia

• Podtrzymywanie dotychczasowych więzi rodzinnych

• Niwelowanie agresji

• Podmiotowe traktowanie podopiecznego

• Likwidowanie nudy i jednostajnego trybu życia

• Pokonanie trudności w kontaktach z pracownikami DPS

Stosowanie różnych form aktywizacji uzależnione jest generalnie od dwóch grup czynników:

• Indywidualnych właściwości podopiecznych

• Czynników związanych z warunkami jakimi dysponuje DPS.

Pierwsza grupa czynników:

• Wiek

• Zainteresowania

• Wykształcenie i rodzaj wykonywanego zawodu przed zamieszkaniem w DPS

• Stan psychiczny

• Samopoczucie podopiecznego

• Osobowość podopiecznego

Druga grupa czynników:

• Standard DPS (odpowiednie warunki lokalowe, brak barier architektonicznych, istnienie odpowiednio przygotowanych pomieszczeń, jak: sale gimnastyczne, rehabilitacyjne, terapeutyczne , biblioteka, co pozwala prowadzić kilka form terapii)

• Autorytet pracowników realizujących program aktywizacji

• Zaakceptowanie podopiecznego takim jakim jest

Proces aktywizacji podopiecznych w DPS powinien się odbywać zgodnie z zasadami pracy socjalnej takimi jak:

• Poszanowanie godności ludzkiej

• Upodmiotowienie decyzji

Etapy aktywizacji mieszkańców DPS:

1. Postawienie diagnozy społecznej

2. Planowanie

3. Realizacja planu

4. Ocena przebiegu aktywizacji

Etap I - Postawienie diagnozy społecznej

Diagnoza społeczna oznacza rozpoznanie przyczyn występowania niepokojącego stanu jednostki, a z drugiej strony rozpoznanie sił tkwiących w jednostce i jej najbliższym otoczeniu pozwalającym na przezwyciężenie występujących trudności.

Niezbędny materiał do postawienia diagnozy uzyskuje się z dokumentów stanowiących podstawę przyjęcia danej osoby do DPS, rozmów prowadzonych przez pracownika socjalnego domu pomocy oraz obserwacji zachowań i reakcji mieszkańców.

Etap ten powinien być czasem uzupełniony danymi pozwalającymi na opracowanie szczegółowego programu aktywizacji.

Jest bardzo ważne by do zbierania i dokumentowania danych pracownicy posługiwali się specjalnym arkuszem lub skalą. Będzie to pomocne i ułatwi diagnozę.

Etap II - Planowanie

Jest to opracowanie planu postępowania z daną osobą lub grupą osób o podobnych problemach
i zainteresowaniach. Plan powinien być ukierunkowany na ukształtowanie właściwych postaw wychowawczych, zachowania, aktywności - z jednoczesnym uwzględnieniem indywidualnych upodobań, możliwości i systemu wartości mieszkańca DPS. Dla potrzeb terapii zajęciowej należy opracować:

1. Plan pracy indywidualnej

2. Plan pracy grupowej

Przy opracowywanie planu aktywizacji należy uwzględnić:

• Specyfikę DPS,

• Predyspozycję podopiecznego i ocenę w jakim stopniu może on współpracować czy współpracuje z personelem

• Specyfikę pracy personelu

• Środki materialne.

Etap III - Realizacja planu

Plany indywidualne i grupowe powinny być elastyczne tzn. w trakcie ich realizacji należy, o ile zajdzie taka konieczność dokonywać korekt samej diagnozy jak i ustalonego na jej podstawie planu działania.

Plan może być realizowany w odpowiednio wyposażonych i przystosowanych:

• Pracowniach terapeutycznych w domach pomocy

• Bezpośrednio w pokoju mieszkańca

• Warsztatach terapeutycznych zorganizowanych w domu pomocy i poza nim.

Konkretne czynności wykonywane przez poszczególne osoby lub grupy i określone planem formy aktywizacji mogą być odnotowane przez osobę prowadzącą aktywizację. Informacje powinny dotyczyć efektów osiąganych przez podopiecznych , trudności jakie występują w trakcie wykonywania prac, przyczyn ich wystąpienia, terminu zakończenia realizacji planu.

Etap IV - Ocena przebiegu procesu aktywizacji

Etap ten polega na gromadzeniu danych dotyczących przebiegu procesu aktywizacji i efektów terapii. Przy ocenie należy podać też trudności, które wystąpiły w trakcie realizacji planu terapeutycznego, przyczyny ich powstawania oraz sposób ich rozwiązania. Ocena musi mobilizować do dalszego wysiłku. Nie może być w niej sformułowań zniechęcających. Każdy podopieczny powinien czuć się potrzebny i dowartościowany.

Podstawowe zasady stosowania planu aktywizacji:

1. Określenie kolejności wykonywanych prac

2. Eliminowanie z planu czynności rutynowych wykonywanych przez personel i mieszkańców

3. Pełna integracja współuczestników aktywizacji

4. Aktualizowanie planu - uzupełnianie o nowe czynności.

---