REWALIDACJA [łAC.] - pedagogiczny zespół działań wychowawczych, edukacyjnych i terapeutycznych mających umożliwić dziecku niepełnosprawnemu pod względem fizycznym lub psychicznym jak najpełniejszy rozwój i przystosowanie do życia w normalnym środowisku.

Podstawą do zakwalifikowania poszczególnych uczniów do określonej formy zajęć rewalidacyjnych powinna być możliwie najpełniejsza diagnoza psychologiczno - pedagogiczna.

Diagnoza powinna być dokonana przez zespół osób pracujących z dzieckiem: nauczycieli, psychologa, pedagoga szkolnego, wychowawców, specjalistów prowadzących zajęcia z bloku rewalidacji indywidualnej, lekarzy i innych.

Postawiona diagnoza stanowi punkt wyjścia do opracowania przez zespół kierunków oddziaływania rewalidacyjnego wobec każdego dziecka.

Najważniejsze cele rewalidacji indywidualnej:

• stawianie na mocne strony dziecka oraz szukanie tego, co w nim jest najlepsze,

• usprawnienie najmniej zaburzonych funkcji psychofizycznych,

• kompensowanie i korygowanie odchyleń oraz w miarę możliwości eliminowanie przyczyn lub przejawów zaburzeń uniemożliwiających prawidłowy rozwój i uczenie się.

Celem zajęć z zakresu rewalidacji indywidualnej jest wyrównywanie braków w zakresie intelektualnym i psychoruchowym dzieci spowodowanych zaburzeniami somatycznymi, psychicznymi bądź niesprzyjającymi warunkami rodzinnymi i środowiskowymi. Są to zajęcia wspierające proces dydaktyczny.

Najczęściej w zakres pracy rewalidacyjnej wchodzą następujące czynności:

• rozwijanie i doskonalenie zmysłów,

• rozwijanie autoorientacji i orientacji przestrzennej,

• ćwiczenie analizy i syntezy wzrokowej,

• ćwiczenie analizy i syntezy słuchowej oraz słuchu fonematycznego,

• rozwijanie koordynacji wzrokowo-ruchowej, słuchowo-ruchowej,

• rozwijanie sprawności manualnej i motorycznej,

• korekcja wad postawy,

• rozwijanie samoobsługi i zaradności życiowej,

• ćwiczenie pamięci mechanicznej i logicznej,

• kształtowanie i rozwijanie różnych procesów poznawczych,

• rozwijanie i doskonalenie mowy i innych systemów komunikowania,

• rozwijanie procesów myślenia np.: wykrywanie różnic i podobieństw, analiza i 

• syn­teza, klasyfikowanie, uogólnianie, kształtowanie pojęć,

• wydłużanie czasu koncentracji uwagi,

• korygowanie niepożądanych społecznie zachowań poprzez udział w zajęciach socjoterapeutycznych i programach stymulująco - terapeutycznych,

• wspomaganie nauki czytania i pisania, liczenia, mierzenia.

Zajęcia rewalidacji indywidualnej mają wyrównać zaniedbania pedagogiczne oraz wynikające z nich braki w nauce, a także poprzez odpowiednie ćwiczenia usunąć wady i zaburzenia mowy, rozwijać procesy poznawcze, tj. spostrzeganie, uwagę, myślenie itp. usprawniać koordynację ruchową oraz usuwać trudności w czytaniu, pisaniu i rachowaniu. Zajęcia te dodatkowo powinny eliminować wady postawy, a poprzez psychoterapię łagodzić i usuwać zaburzenia emocjonalno-uczuciowe

Cele powyższe należy realizować poprzez różnorodne zajęcia, takie jak:

• zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze

• zajęcia korekcyjno-kompensacyjne

• zajęcia korekcyjne:

a) usprawnianie technik szkolnych /reedukacja/

b) usuwanie wad wymowy /logopedia/

c) korekcja wad postawy /gimnastyka korekcyjna/

• zajęcia stymulująco - terapeutyczne, w tym zajęcia z zakresu:

-         psychoterapii, muzykoterapii, socjoterapii, hipoterapii

Rewalidacja indywidualna stanowi integralną część edukacji dzieci upośledzonych umysłowo. Jest blokiem zajęć wspomagających rozwój dziecka: korekcyjnych, kom­pensacyjnych, usprawniających.

Każdy nauczyciel przygotowuje indywidualne plany rewalidacji. Podczas zajęć nauczyciele - specjaliści, zachowując zasady ortodydaktyki oraz stosu­jąc swoiste metody pracy z upośledzonymi umysłowo, realizują indywidualne plany re­walidacji o określonych celach.

Zasady ortodydaktyki (wg Lipkowskiego) -

• zasada życzliwej pomocy,

• zasada kształtowania pozytywnej atmosfery pracy,

• zasada aktywności w nauce,

• zasada dominacji wychowania, - zasada indywidualizacji,

• zasada treści kształcących (dostosowanie treści kształcących do typu psychicznego dziecka).

Zadaniem reedukatorów i nauczycieli prowadzących zajęcia rewalidacji indywidualnej jest dążenie do optymalnego usprawniania funkcji poznawczych i fizycznych, łagodzenia napięć u dzieci eretycznych (ruchliwych) i pobudzanie do działania dzieci apatycznych oraz wyrównywanie braków powstałych wskutek zaniedbań pedagogicznych.

Prawidłowa realizacja zadań rewalidacyjnych wymaga:

• dokładnej znajomości dziecka, jego rozwoju psychicznego i fizycznego oraz zaburzeń i trudności rozwojowych,

• opracowania programu i form pracy dostosowanych do indywidualnych potrzeb i możliwości ucznia,

• ścisłego współdziałania prowadzącego zajęcia z wychowawcą, psychologiem, lekarzem i rodzicami.

• ćwiczenia i metody prowadzenia zajęć dobiera się w zależności od rodzaju i złożoności zaburzeń oraz wieku dziecka

• w czasie ćwiczeń przestrzega się zasad higieny psychicznej, uważnie stopniuje się wysiłek uczniów, nie dopuszcza się do zmęczenia, znużenia i przykrych przeżyć

• stwarza się atmosferę pogody, budzenia wiary ucznia we własne możliwości, mobilizuje się dziecko do przezwyciężania trudności

Główne kierunki oddziaływań rewalidacyjnych:

• maksymalne usprawnianie,

• rozwijanie,

• wzmacnianie tych wszystkich funkcji psychicznych i fizycznych, które są najsilniejsze i najmniej uszkodzone,

• optymalne korygowanie funkcji zaburzonych i uszkodzonych, defektów i zniekształceń,

• kompensowanie, czyli wyrównywanie przez zastępowanie,

• dynamizowanie rozwoju (stymulowanie).

W rewalidacji indywidualnej wyróżnić możemy etapy:

1.Wstępny (przygotowujący) - jest to wyrobienie gotowości dziecka do wysiłku, kontakt z rówieśnikami, przyzwyczajenie do pokonywania trudności, wyciszanie lub pobudzanie, wyróżnianie części ciała, stron w ciele, orientacja przestrzenna i kierunkowa, poczucie położenia ciała w przestrzeni.

- ćwiczenia ogólnej sprawności ruchowej i usprawnianie manualne

- ćwiczenia funkcji wzrokowej

- ćwiczenia percepcji słuchowej

2.Właściwy - kształtowanie umiejętności szkolnych: czytanie, pisanie, liczenie i doskonalenie technik szkolnych.

3.Doskonalenie umiejętności: - etap ten uwzględnia dalsze prowadzenie ćwiczeń korekcyjno - kompensacyjnych, usprawniających funkcje: wzrokowe, słuchowe i kinestetyczno - ruchowe oraz koordynacje w czasie czytania i pisania.

Rola terapeuty

• terapeuta powinien: zainteresować, zmobilizować, zachęcić, wyjaśnić, zrozumieć, pomóc wprowadzić odpowiednie korekty, nie oceniać za pomocą stopni, szukać sposobów przezwyciężania trudności

Aby to wszystko było możliwe, konieczne jest stosowanie urozmaiconych form i metod pracy na zajęciach z wykorzystaniem licznych środków i pomocy dydaktycznych podnoszących atrakcyjność i dobranych do potrzeb każdego dziecka.

Ćwiczenia korekcyjno - wyrównawcze - zawierają w swej treści elementy pracy korekcyjnej tj. usprawnienie deficytów rozwojowych ဨz łac. correctus - poprawionyဩ i wyrównanie braków w wiadomościach oraz umiejętnościach szkolnych. Zamiennie stosujemy nazwę ćwiczenia ဨzajęciaဩ korekcyjno - kompensacyjne.

Kompensacja - z łac. compensatio - wyrównanie może być rozumiana jako wyrównanie braków lub też zastąpienie jakiegoś braku innym czynnikiem, a także jako wspieranie rozwoju funkcji zaburzonej przez sprawną lub mniej zaburzoną

Reedukacja - złożony proces profilaktyki, diagnozowania, polifunkcyjnego oddziaływania i systematycznego wspierania ogólnego rozwoju dziecka.

Działania profilaktyczne rozpoczynamy jak najwcześniej, gdy określone cechy rozwoju dziecka jeszcze nie utrudniają mu przystosowania i nie dezorganizują prawidłowego procesu wychowawczego, lecz jednocześnie wyróżniają dziecko w negatywny sposób spośród rówieśników.

Działania terapeutyczne podejmujemy wtedy, gdy obserwujemy destrukcyjny wpływ zaburzeń rozwoju na czynności i przystosowanie społeczne dziecka.

Reedukacja:

• jest procesem wynikającym z naturalnego rozwoju pedagogiki odnoszącej się do potrzeb dzieci ze specyficznymi problemami w nauce

• jest procesem mocno osadzony w systemie opieki i pomocy dzieciom z odchyleniami i zaburzeniami rozwojowymi

• utożsamiana z innymi pojęciami z zakresu pedagogiki specjalnej, takimi jak zajęcia korekcyjno-wyrównawcze, zajęcia korekcyjno-kompensacyjne oraz zajęcia terapeutyczne

• to działalność wychowawcza i nauczanie osoby, która z jakichś powodów utraciła pewne posiadane poprzednio umiejętności czy wiadomości, albo stała się nieprzystosowana do środowiska

• jako proces świadomy, posiadający własną płaszczyznę badawczą, systematyczny, o charakterze wychowawczo - dydaktyczno - prognostycznym

• niezależnie od defektu czy typu zaburzenia, kieruje się ogólnymi zasadami profilaktyczno - terapeutyczno - dydaktyczno - wychowawczymi

• specyfika tego procesu znajduje swój wyraz w adekwatnych formach, metodach pracy z dziećmi

Nauczyciel - reedukator

• to człowiek posiadający wykształcony przez lata studiów i doświadczenia pedagogicznego osobisty pogląd na proces terapii. Wyznacza uniwersalne cele swej pracy, bada, generuje wiedzę o uczniach i dokonuje sprawozdań z terapii

• współdziała w szkolnym systemie wszechstronnej pomocy dziecku : z Poradnią Pedagogiczno-Psychologiczną, psychologiem i neuropsychologiem, pedagogiem szkolnym, terapeutą mowy, wychowawcami dzieci kierowanych na terapię, rodzicami, samymi reedukowanymi uczniami

• jest głównym organizatorem pracy na zajęciach i jest on merytorycznie i metodycznie za nie odpowiedzialny

• wraz z zespołem przygotowuje całoroczny plan profilaktyczno - terapeutyczno - dydaktyczno - wychowawczy i po zatwierdzeniu przez dyrektora i Radę Pedagogiczną zapoznaje z tym planem rodziców

Praca reedukacyjno - wyrównawcza to nie tylko usunięcie bezpośrednich przyczyn trudności i wyrównanie braków w wiadomościach, ale świadome dążenie do odbudowania właściwych dla danego wieku motywów uczenia się i przywrócenia prawidłowego stosunku dziecka do nauki.

Działanie kompensacyjne zmierza więc w kierunku wyrównania braków przez rozwój funkcji zastępczych; jego celem jest dążenie do tego, by upośledzenie w określonej dziedzinie nie spowodowało niedorozwoju całej osobowości

Zadania prowadzącego pracę korekcyjno - wyrównawczą - podstawowym organizatorem pomocy dzieciom z trudnościami w nauce są  poradnie psychologiczno - pedagogiczne we współdziałaniu z poradniami specjalistycznymi, w szkołach nauczyciele prowadzą reedukację przez zajęcia zespołów korekcyjno-wyrównawczych i indywidualną pracę wyrównawczą z dzieckiem

Szczegółowe zadania nauczyciela prowadzącego zajęcia korekcyjno-wyrównawcze to:

1. Organizacja i prowadzenie zajęć korekcyjno-wyrównawczych -

• diagnoza wstępna ucznia ustalająca możliwości intelektualne, psychofizyczne i stopień opanowania umiejętności i wiedzy ucznia z danego przedmiotu (wywiad z rodzicami, opinia wychowawcy klasy, badania lekarskie)

• określenie możliwości dziecka  w oparciu o orzeczenie i poziom jego wiadomości edukacyjnych

• ustalenie celów kształcenia i programu nauczania z uwzględnieniem zasady indywidualizacji, biorąc pod uwagę możliwości percepcyjne dziecka, stan jego aktualnej wiedzy i umiejętności

• ocenianie ucznia według przyrostu jego umiejętności i wiedzy w stosunku do punktu wyjściowego, a nie poziomu klasy lub stopnia realizacji programu.

• dokumentowanie  przyrostu wiedzy i umiejętności: pośrednio (wypracowania, notatki, testy, prace plastyczne, kartkówki, sprawdziany), bezpośrednio (obserwacja zachowań, jak uczeń wykonuje zadania, jak radzi sobie z postawionym problemem, jak się zachowuje)

• przeprowadzenie kontrolnego badania sprawdzającego efekty pracy

2. Współpraca z wychowawcą klasy, dyrekcją szkoły i radą pedagogiczną -

• szerzenie wiedzy z zakresu reedukacji na forum rady pedagogicznej

• instruktaż dla nauczycieli wychowawców dotyczący wprowadzenia elementów terapii do procesu lekcyjnego

• utrzymywanie stałego kontaktu z nauczycielami dzieci poddawanych reedukacji w celu utrwalenia osiągnięć dziecka w procesie lekcyjnym

3. Współpraca z rodzicami

• odbycie informacyjnego spotkania z rodzicami dzieci, które poddane są  zajęciom korekcyjnym

• utrzymywanie częstych kontaktów z rodzicami, instruktaż dotyczący pomocy dzieciom w domu

4. Współpraca z poradnią psychologiczno-pedagogiczną -

• nawiązanie kontaktu z psychologiem z poradni, omówienie wyników badań dzieci i wynikających stąd wskazań do reedukacji

• odbywanie konsultacji z pedagogiem szkolnym i psychologiem w sprawach dotyczących metodyki i organizacji zajęć w szkole

• udział zespołu nauczycieli prowadzących zajęcia korekcyjne w zebraniach szkoleniowych organizowanych w poradni

Cele pracy korekcyjno - kompensacyjnej

• konieczne wszechstronne ćwiczenia zaburzonych funkcji analizatora wzrokowego, słuchowego i kinestetyczno - ruchowego

• stosowanie ćwiczeń usprawniających analizę i syntezę słuchową i wzrokową, a także sprawność ruchową i koordynację wzrokowo - ruchową

• ćwiczenia usprawniające trudności w czytaniu i pisaniu

• rozbudzanie motywacji do pracy nad wyrównywaniem braków

Musimy być zawsze przekonani o tym, że dziecko jest w stanie przezwyciężyć trudności. W toku pracy przekonanie to stawać się będzie również udziałem dziecka. Zacznie ono wierzyć we własne możliwości. Wszystkie polecenia, uwagi i instrukcje powinny zachęcać dziecko do działania.

Polecenia wydawane dziecku powinny być w formie propozycji, a nie kategorycznego nakazu

Ważne jest również kompleksowe pobudzenie opóźnionych funkcji. Po rozpoznaniu typów opóźnień u poszczególnych uczniów dobieramy optymalne ćwiczenia i środki dydaktyczne do danego rodzaju zaburzenia.

Sposoby pracy z dzieckiem.

1. Prowadzenie zajęć powinno mieć charakter zabawowy -Zabawy z dużą ilością gier i ćwiczeń pozwalają nauczycielowi na przywrócenie dziecku wiary w swoje możliwości, ośmielenie, łatwiejsze nawiązanie kontaktu,

2. Każdy uczeń powinien mieć okazję do aktywnego udziału w procesach poznawczych (głównie myślowych) i praktycznym działaniu, w czasie których mógłby rozwiązywać problemy i wyprowadzać z nich wnioski - systematyczna indywidualizacja ćwiczeń.

3. Należy wdrażać uczniów do samodzielnego pokonywania trudności - rozpoznanie możliwości dzieci w zakresie tempa pracy, luk i trudności, następnie przeanalizować program nauczania i rozplanować materiał, uwzględniając w nim właściwy dobór zadań, dostosowany do możliwości każdego dziecka.

4. Należy stawiać zadania dostosowane do możliwości dziecka - pierwsze zadanie musi być szczególnie łatwe i dość atrakcyjne, aby zaciekawiło dziecko. Gdy widzimy już wyraźne zainteresowanie, zmniejszamy swój udział, a w końcu proponujemy, by dziecko samo kończyło rozwiązanie zadania.

5. Należy śledzić pracę dziecka przez cały czas trwania zajęć wyrównawczych, starając się uchwyć wszystkie trudniejsze problemy i zauważyć postępy.

6. Istotne jest również wykorzystanie czynnościowego nauczania matematyki - na ten rodzaj nauczania składają się czynności konkretne, wyobrażeniowe i myślowe.

7. Ważne jest utrwalenie wiadomości i umiejętności ucznia - by ćwiczenia utrwalające dane wiadomości, czy umiejętności przyniosły pożądany rezultat, należy do nich wracać od czasu do czasu, aby nie zostały zapomniane.

Prawidłowo przeprowadzone zajęcia z odpowiednio skonstruowanym programem, z zastosowaniem odpowiednich metod, form pracy, doborem środków dydaktycznych i dobrym przygotowaniem nauczyciela powinny ułatwić dziecku przezwyciężenie trudności i osiąganie sukcesów w dalszych etapach nauki.

W pracy terapeutycznej nie obowiązują żadne terminy ani rygory czasowe, jak w realizacji programu nauczania. Jedynym kryterium przejęcia do następnego stopnia trudności są faktyczne osiągnięcia dzieci. Każdą pracę i ćwiczenie należy doprowadzić do końca i pozytywnie, a zarazem obiektywnie ocenić, porównując do poprzednich osiągnięć dziecka.

Struktura jednostki metodycznej zajęć korekcyjno - kompensacyjnych jest odmienna od jednostki lekcyjnej, ponieważ opiera się na zasadach terapii pedagogicznej. Sformułowanie tematu może zawierać problem dydaktyczny oraz cele korekcyjne. Ten sam temat może powtarzać się w kilku kolejnych jednostkach zajęciowych lub występować na zmianę z innymi zajęciami. Dzięki uważnej obserwacji można ustalić optymalny czas trwania ćwiczeń.

Aby odpowiednio zaprogramować działania rewalidacyjne należy kierować się diagnozą.

Diagnoza wyróżnia dwie części: doświadczenie i rozumowanie, jako dwa filary, na których opiera się diagnozowanie. Doświadczenie gromadzi dane empiryczne, które stanowią podstawę opisu i na drodze rozumowania prowadzą do postawienia diagnozy. Rozumowanie polega tu na przeprowadzaniu szeregu operacji myślowych: różnicowania, sprawdzania hipotez, wyjaśniania przyczynowego i celowościowego, weryfikacji formułowanych sądów itp.

Diagnozę pedagogiczną możemy nazwać rozwiniętą. Nie redukuje bowiem swojego przedmiotu do kontroli i oceny postępów ucznia, ale wyjaśnia również genezę danego stanu i prognozuje dalszy rozwój wychowanka

Diagnoza rozwinięta składa się z pięciu diagnoz cząstkowych (wg S.Ziemskiego), które wzajemnie się dopełniają i warunkują, razem tworząc pełną i wielostronną diagnozę.

Diagnoza identyfikacyjna - identyfikuje badany stan rzeczy przez przyporządkowanie do jakiegoś gatunku albo typu zjawiska, określa dany stan rzeczy, problem, zaburzenie.

Diagnoza genetyczna - wyjaśnia obszar uwarunkowań badanego stanu rzeczy, dąży do ustalenia czynników przyczynowych i mechanizmów rozwoju problemu, zaburzenia, danego stanu rzeczy.

Diagnoza znaczenia - określa rolę badanego zjawiska dla pewnego szeregu kompleksu zjawisk, całego układu, którego dotyczy.

Diagnoza fazy - wskazuje etap rozwoju stanu rzeczy podlegającego rozpoznaniu.

Diagnoza prognostyczna (rozwojowa) - oznacza przewidywanie tego, jak badane zjawisko może lub powinno się rozwinąć, co odbywa się na podstawie wyprowadzenia wniosków z poprzednich etapów (diagnozy genetycznej, znaczeniowej i fazy)

Cechy diagnozy.

Wszechstronna diagnoza powinna być:

• pozytywna - ujawniać nie tylko to, co okaleczone czy zaburzone, ale akcentować to, co jest siłą i mocną stroną dziecka,

• profilowa - umożliwiać dostrzeganie dziecka w złożoności danych o jego funkcjonowaniu psychofizycznym z możliwością prezentacji graficznej,

• rozwojowa - ujmować funkcjonowanie dziecka w jego „stawaniu się” - analizować dynamikę rozwojową, określać, jakiego rodzaju zmiany rozwojowe stwierdza się w naturalnych warunkach edukacyjnych, a także pod wpływem zaplanowanych oddziaływań rehabilitacyjnych,

• kompleksowa - obejmować możliwie pełny zakres informacji o dziecku, jego procesach intelektualnych, emocjonalnych, percepcyjnych, wykonawczych, wrażliwości społecznej,

• ukierunkowująca proces wspomagania i korygowania rozwoju (wskazania diagnostyczne) służyć konstruowaniu programów usprawniająco - korygujących rozwój dziecka,

• prognostyczna - pozwalać choć w zarysie, orientacyjnie przewidywać osiągnięcia dziecka w różnych zakresach jego funkcjonowania szkolnego

• nieinwazyjna - nie stwarzać sztucznych sytuacji badawczych, ale wykorzystywać naturalne sytuacje procesu nauczania i z niego czerpać informacje o dziecku

Diagnoza pedagogiczna składa się:

• badania poziomu rozwoju społeczno - emocjonalnego

• badania poziomu analizy i syntezy wzrokowej

• badania analizy i syntezy słuchowej

• badania poziomu rozwoju mowy

Diagnoza powinna zawierać:

• poziom intelektualny

• poziom rozwoju percepcji wzrokowej (analiza, synteza, spostrzeganie)

• poziom rozwoju percepcji słuchowej (słuch fonematyczny, słuch fonetyczny, analizę i syntezę słuchową, wrażliwość słuchową i słuch muzyczny)

• poziom koordynacji: wzrokowo-słuchowej, wzrokowo-ruchowej, wzrokowo-słuchowo - ruchowej

• uwaga (trwałość uwagi, zdolność koncentracji uwagi, stopień rozwoju uwagi dowolnej)

• poziom rozwoju wyobraźni przestrzennej i orientacji przestrzennej

• pamięć (poziom rozwoju pamięci świeżej i trwałej, mechanicznej, logicznej, pamięci słów, zadań, tekstów, pamięci wzrokowej, słuchowej, wzrokowo - słuchowo - ruchowej)

• rozwój myślenia: ujmowanie różnic i podobieństw, analiza i synteza myślowa, umiejętność klasyfikowania, przyporządkowywania, wnioskowania, myślenie przyczynowo - skutkowe, abstrakcyjne, matematyczne, definiowanie pojęć

• poziom rozwoju motorycznego: koordynacja statyczna, ruchów jednoczesnych, precyzja ruchów, stan napięcia mięśniowego

• stan dojrzałości społecznej i emocjonalnej

• stan zdrowia dziecka

• mowa - poziom rozwoju: rozwój fonologiczny (artykulacja), rozwój synaktyczny (gramatyka), rozwój semantyczny (rozumienie)

W pracy z dzieckiem, kiedy zauważamy jakiekolwiek problemy w nauce, funkcjonowaniu dziecka, ważna jest wczesna diagnoza pedagogiczna i podjęcie właściwych działań stymulujących rozwój dziecka w zaburzonych sferach oraz wspomagających sfery rozwijające się prawidłowo.

Posiadając wiedzę o uczniu uzyskaną podczas przeprowadzonej przez nas diagnozy pedagogicznej możemy dokonać kompleksowej oceny rozwoju dziecka i przystąpić do pracy nad korygowaniem zaistniałych zaburzeń, czy braków, jak również konstruowania indywidualnego programu edukacyjno - terapeutycznego.

Metody wykorzystywane w rewalidacji indywidualnej:

1. Metody rozwijające świadomość ciała:

• metoda W. Scherborne

• metoda Dennisona

• system percepcyjno - motoryczny Kepharta

2. Metoda stymulowania poszczególnych zmysłów i doskonalenia ich koordynacji:

• Metoda Dobrego Startu

• Terapia H.S. Suliwana

3. Metoda Domana -metoda nauki czytania w 5 etapach:   

• pojedyncze słowa,

• wyrażenia dwuwyrazowe,

• proste zdania,

• rozbudowane zdania,

• książki

Również:

• Muzykoterapia

• Program Knilla - programy aktywności

• Metoda Marianny Frostig

• Terapia domowa Magdaleny Grodzkiej

• Integracja sensoryczna

• 18 struktur wyrazowych

• Elementy dramy

• Ćwiczenia grafomotoryczne

• Hipoterapia

• Metoda malowania dziesięcioma palcami

• Elementy relaksacji

• Dogoterapia

• Metoda Vacłava Vojty

• Metoda Petö nauczanie kierowane

2

---