ENZOOTYCZNA BIAŁACZKA BYDŁA - EEB

(leucosis enzootica)

Jest chorobą systemową o charakterze nowotworowym, której istotą jest uogólniony niekontrolowany, nieodwracalny, bezładnie postępujący rozplem komórek ukł. limfatycznego (target cell = kom. docelowe to limfocyty B = Ly B)

Występowanie:

• stwierdzana dość często w wielu krajach europejskich

• USA

• Australia i Azja

Etiologia:

BLV (bovine leukaemia virus), egzogenny retrowirus, rodzina Retroviridae (RNA)

• gen POL (synteza polimerazy); GAG (synteza białek wirusowych); ENV (otoczka wirusowa); v-onc (nadaje onkogenność)

• niebezpieczny tylko dla bydła

• ginie w 60°C w czasie 30 sek.

• wrażliwy na zmiany pH

• posiada odwrotną transkryptazę

• antygen p10-p24 → eterooporne

• antygen pg45-gp70 → eterowrażliwe

Epizootiologia:

• choroba systemowa o charakterze nowotworowym

• uogólniony, niekontrolowany nieodwracalny bezładnie postępujący rozplem komórek ukł. limfatycznego

• komórki docelowe - limfocyty B

• u buhajów EEB jest znacznie rzadsza niż u krów (1:150)

Źródła:

• zakażone lub chore zwierzęta

• zmieszane z krwią płyny ustrojowe

• zanieczyszczone krwią otoczenie, sprzęt narzędzia

• siara, mleko, nasienie, kał, mocz, wysięk z nosa

Wrota:

• w okresie prenatalnym - droga wertykalna (pionowa) - przez łożysko może transovarialnie

• w okresie postnatalnym - droga horyzontalna (pozioma):

• zakażenia jatrogenne - zabiegi z wynaczynieniem krwi

• zakażenia transmisyjne − Tabanidae

• zakażenia kontaktowe

• zakażenia latentne

Patogeneza:

O.I. kilka mies. - 4 lat

• wirus szerzy się w organizmie drogą hematogenną,

• powinowactwo do kom. układu limfatycznego - limfocytów B - miejsce przebywania i replikacji wirusa

• jako wirus onkogenny ma zdolność do pobudzania poprzez informację genetyczną komórek macierzystych tkanki limfogennej do nadmiernego, niecelowego a nawet złośliwego jej rozplemu

Objawy:

 faza subkliniczna:

stan preleukemiczny, w wieku 3 − 6 lat ok. 30−40 % bydła manifestuje zakażenie BLV przewlekłą limfocytozą (20−60 tys. limfocytów / μl)

 postać guzowata (węzłowica): (kończy się †)

stadium kliniczne choroby, u ok. 1/3 zwierząt z przewlekłą limfocytozą pojawia się postać guzowata - typowy nowotwór tkanki limfatycznej, najczęściej miedzy 4 − 8 rokiem życia; w miarę wzrostu guzów występują zaburzenia ze strony poszczególnych narządów i ich układów

• w początkowym okresie: posmutnienie, spadek mleczności, czasem gorączka, zmęczenie

• wytrzeszcz gałek ocznych, znaczne upośledzenie czynności serca, rdzenia kręgowego

AP:

obraz sekcyjny zależy od fazy rozwoju procesu, jego umiejscowienia i stopnia rozprzestrzenienia zmian białaczkowych:

• zmiany w różnych układach i narządach: węzły chłonne, śledziona, serce, macica, nerki, wątroba, żołądek, jelita i inne)

• węzły chłonne − powiększone, miękkie, na przekroju szarobiałe, słoniowate, granica między korą a rdzeniem zatarta, ogniska martwicowe

• liczebność guzów jest różna, ich wielkość od jaja do głowy dziecka,

• śledziona − znacznie powiększona (10-30kg u Bo), podtorebkowe krwawienia, ogniska martwicowe

• wątroba − w postaci rozlanej powiększona, bryjowata, wskutek rozrostu tk. międzyzrazikowej bardzo wyraźny rysunek zrazików

• nerki − w postaci guzowatej: liczne szarobiałe guzy wystające ponad pow. narządu, na przekroju słoninowate, w środku nerek ogniska krwawe

• serce − w p. guzowatej: guzy w prawym przedsionku; w p. rozlanej: ściana serca zgrubiała, szarobiała i słoninowata

• błony śluzowe: przewodu pokarmowego ukł. moczowego i rozrodczego − zgrubiałe, z guzami i ogniskami martwicowymi

• mięśnie szkieletowe − blade i miejscami zwyrodniałe

HP:

• w narządach olbrzymie nagromadzenie komórek układu limfatycznego;

• rozplem komórek limfoidalnych lub siatkowomięsakowych

• nacieki komórkowe mogą przyjmować postać chłoniakomięsaka

D. różnicowa:

• odróżnienie enzootycznej białaczki bydła od białaczki sporadycznej

Bad. laboratoryjne:

• AGID

• ELISA - surowica i mleko

• test syncytialny

• PCR

Zapobieganie i zwalczanie:

• usuwanie krów zakażonych w przypadku gospodarstw gdzie odsetek zwierząt zakażonych nie przekracza 30% − uzupełnianie stada z gospodarstw wolnych od EBB

• izolowanie krów zakażonych w obrębie uzdrowionej obory, po gospodarczym wykorzystaniu → usuwanie z hodowli

• tworzenie obór z krów serologicznie (-)

• wymiana całego pogłowia krów danej obory jałówkami cielnymi pochodzącymi z gospodarstw wolnych od EBB

• izolowany odchów własnego przychówka

• embriotransfer

obora k. mlecznych obora k. mlecznych

cielętnik

1. bad.5-6mies.

jałownik jałownik

kolejne bad. w odstępie 3 mies.

Piśmiennictwo:

1. wykłady − Epizootiologia

2. Kaszubkiewicz Cz.: „Patogeneza i anatomia patologiczna chorób zakaźnych zwierząt”, Wrocław 1990, skrypt nr 356, 63-68

---