Destruktywna rola poety i poezji na przykładzie tragedii bohatera "Nie - boskiej komedii".

Henryk jest romantycznym poetą, egoistą myślącym tylko o sobie, jednak jest to człowiek bardzo wrażliwy. Żyje on tylko i wyłącznie poezją, decyduje się na małżeństwo z Marią sądząc, że będzie ona dla niego podporą i muzą :"... przekleństwo mojej głowie, jeśli ją kiedy kochać przestanę."Sielankę małżeńską przerywa Dziewica, ukazuje się ona Henrykowi jako piękna kobieta, lecz w rzeczywistości jest upiorem. Po raz pierwszy pokazuje się ona Hrabiemu zaraz po ślubie, on jednak bez wahania oświadcza jej, że gdy tylko zechce pójdzie za nią. Rodzina przestaje go interesować, nuży go codzienne, szare życie. Twierdzi, że ten tryb życia zabija w nim natchnienie poetyckie. Wyraz temu niezadowoleniu daje na każdym kroku, zauważa to nawet żona. Jest jej bardzo przykro, że jej nie kocha, zależy jej jednak na tym aby kochał swego syna. Do tragedii dochodzi kiedy przychodzi Dziewica, idzie on za nią (widzi w niej ideał kobiety), chociaż żona próbuje go zatrzymać. Prosi go, żeby przy niej został, ten jednak odtrąca ją i idzie w niewiadome za kochanką. W momencie kiedy dochodzi on nad przepaść następuje przebudzenie i zamiast dziewicy widzi ducha. Następuje wtedy walka o duszę Hrabiego, duchy złe namawiają go żeby rzucił się w przepaść i skazał się na wieczne potępienie. Anioł Stróż zawraca go jednak do domu i nakazuje kochać jego dziecko. Okazuje się, że ten jeden czyn Hrabiego doprowadza jego rodzinę do tragedii. Podczas nieobecności Męża dochodzi do chrztu dziecka (Jerzy, Stanisław). Matka naznacza go znamieniem poezji, następnie zostaje odwieziona do szpitala psychiatrycznego. Mąż udaje się do niej w odwiedziny, żona wyznaje mu, że jest poetką i chwilę potem umiera.

Część druga rozgrywa się dziesięć lat później. Okazuje się, że w rodzinie Hrabiego przybył jeszcze jeden poeta - Orcio. Spotykamy się z nim i jego ojcem przy grobie matki. Orcio wbrew ojcu zmienia tekst modlitwy, rozmowa z nim jest praktycznie niemożliwa - związane jest to z natchnieniem poetyckim. W następnej scenie widzimy Hrabiego wraz z Filozofem, podczas spaceru uczony zapowiada zbliżającą się rewolucję. Potem pojawia się Anioł Stróż i daje Henrykowi wskazówkę - wzywa go do miłości do innych ludzi i poświęcenia się dla nich. Choroba Orcia pogłębia się i lekarz przepowiada nieuchronną ślepotę i chorobę psychiczną. W następnych częściach widzimy Hrabiego nie jako poetę lecz jako żołnierza. W "Nie - boskiej komedii" pokazując Hrabiego na tle życia rodzinnego Krasiński dokonał równocześnie rozprawy z mitem romantycznej poezji i poety. W prologu poprzedzającym część pierwszą przedstawia on Hrabiego jako poetę o nie ograniczonych wprost możliwościach. Autor wypowiada w nim charakterystyczne słowa :"Przez ciebie płynie strumień piękności, ale ty nie jesteś pięknością" W części pierwszej i drugiej poznajemy Henryka jako człowieka żyjącego w świecie marzeń i wyobraźni. Traktuje on go jako rzecz realną i idealną. Poeta zarzuca mu to, że ma skłonność do "ciągłego przetwarzania rzeczywistości", ciągłego "układania dramatu", nawet z własnych i cudzych cierpień. Prowadzi to do konfliktów z realną rzeczywistością i rodzi dramatyczne rozterki. Hrabiego czyni autor odpowiedzialnym za tragedię i nieszczęścia jakie spotkały jego rodzinę. Mężowi marzą się bowiem rzeczy idealne : niezwykła kochanka, poetycka sława i raj - natura (wątek słabo rozwinięty, najmniej zrozumiały). Wszystkie te trzy ideały stanowią cel dążeń Męża. Wszystkie trzy stają się również nieosiągalne, gdyż jak pokazuje autor są złudzeniami romantycznej wyobraźni. Krasiński podkreśla również, że te trzy ideały są narzędziem w ręku szatana.

Krasiński w dramacie tym demaskuje niektóre mity romantycznej poezji. Każdemu ideałowi - pokusie przeciwstawia on ideał anielski i tak ideałowi Dziewicy przeciwstawił on miłość do żony i dziecka, egoistycznym marzeniom o sławie poetyckiej - miłość bliźniego i filantropie :

"Schorzałych, zgłodniałych, rozpaczających pokochaj.
Twoich biednych bliźnich twoich, a zbawion będziesz"

Krasiński nie aprobował również trzeciego, nierozwiniętego szerzej w dramacie mitu raju dostrzegając w nim również fałsz. Po trzykrotnym ostrzeżeniu Hrabiego przez Anioła Stróża i trzykrotnym poddaniu się pokusom w części czwartej dramatu ma miejsce sąd nad bohaterem i niekorzystny dla niego wyrok :"Za to, zaś nic nie kochał, nic nie czcił prócz siebie, prócz siebie i myśli swoich, potępion jesteś, potępion na wieki."

Bohater skazany zostaje więc skazany na wieczne potępienie za swoisty "poetycki" egoizm, za brak uczuć miłości wobec otaczającego świata. Krasiński udowadnia, że romantyczna postawa wobec świata i uleganie poetyckim mitom burzą panujący w świecie ład społeczny i moralny. Uprawianie przez Męża, Marię i Orcia poezji doprowadziło w każdym przypadku do tragedii. Z tego właśnie powodu Hrabia w chwili swej samobójczej śmierci przeklina poezję dostrzegając w niej źródło nieszczęść swoich najbliższych i własnej klęski.

---