Studia Doktoranckie
Jednostka prowadząca kierunek: Zakład Bioetyki, Międzyuczelniana Katedra Nauk Humanistycznych
Adres jednostki
Lindleya 6, I piętro
Kontakt
42-677-93-12
Kierownik jednostki
dr hab. prof. nadzw. Kazimierz Szewczyk
Nazwa kierunku: Studia Doktoranckie stacjonarne
Nazwa przedmiotu: Filozofia poszerzona o etykę, 2 rok.
Liczba godzin: 50 h zajęć w grupach łączonych
Liczba punktów ECTS:
Założenie i cele nauczania przedmiotu:
Założeniem usprawiedliwiającym potrzebę nauczania filozofii jest sięgające Sokratesa przekonanie, głęboko zakorzenione w zachodniej kulturze, o pozytywnym wpływie wiedzy i umiejętności filozoficznych na postępowanie człowieka, jego samoświadomość i dojrzałość moralną. Jej kształtowaniu służy przede wszystkim etyka normatywna jako dyscyplina filozoficzna. Zgodnie z tym przekonaniem, zapoznanie studentów z systemami etycznymi odbije się korzystnie na późniejszym wykonywaniu zawodów medycznych.
Cele nauczania przedmiotu
Dotyczące wiedzy:
1. Zapoznanie słuchaczy z najważniejszymi elementami filozoficznej, moralnej i kulturowej tradycji Zachodu mającymi wpływ na współczesną medycynę.
2. Zapoznanie słuchaczy z najważniejszymi dylematami moralnymi współczesnej medycyny.
3. Zapoznanie studentów z paradygmatycznymi kazusami bioetyczno-prawnymi.
Dotyczące umiejętności:
1. Rozwinięcie nabytych podczas studiów umiejętności rozumienia i interpretacji tekstów filozoficznych.
2. Rozwinięcie umiejętności komunikowania i obrony własnych poglądów filozoficznych i stanowiska etycznego.
3. Rozwijanie u słuchaczy wrażliwości moralnej niezbędnej do dostrzegania i właściwego rozstrzygania dylematów etycznych związanych z medycyną.
4. Wyrabianie u studentów zdolności łączenia uzyskiwanej wiedzy teoretycznej z praktyką moralną zawodów medycznych
Metody dydaktyczne:
Zajęcia poprzedza krótkie wprowadzenie w omawiane zagadnienia i sprawdzające stopień ich zrozumienia przez słuchaczy. Podstawą zajęć jest dyskusja przewidzianych programem problemów filozoficznych i dylematów (bio)etycznych). Część zajęć ilustrowana jest materiałami ikonograficznymi.
Warunki zaliczenia przedmiotu:
Zaliczenie na ocenę na podstawie pracy pisemnej.
Treści programowe:
Definicja, podział i funkcje filozofii. Filozofia i filozofia medycyny. Etyka ogólna, etyka lekarska jako etyka zawodowa, bioetyka i jej zakresowe ujęcia. Medycyna jako działalność moralna. Mit i filozofia: dobro i zło w ujęciu mitu. Mit kosmogeniczny i powstanie filozofii. Klasyczna filozofia grecka: Sokrates, Platon, Arystoteles. Filozofia grecka i medycyna hipokratesowa. Podstawy filozofii medycyny: negatywne i pozytywne definicje zdrowia, redukcjonistyczne i holistyczne ujęcie zdrowia. Choroba jako fakt i metafora: mit adamicki i Opowieść Hioba. Bóg i świat w filozofii św. Augustyna i św. Tomasza: nauka o grzechu pierworodnym i jej wpływ na kulturę, łącznie z medycyną. Filozofia Renesansu: teocentryzm średniowiecza i antropocentryzm renesansu, ambiwalencja: ciało piękne - ciało grzeszne. Kartezjański przełom w filozofii i kulturze: mechanicyzm i antymechanicyzm. Dualizm antropologiczny. Kartezjusz i jego wpływ na medycynę: redukcjonizm w medycynie, antropologiczna problematyka transplantologii. Kanta teoria poznania: empiryzm, racjonalizm i kantyzm w teorii poznania, problematyka tzw. kantyzmu fizjologicznego i ewolucyjnego. Kanta etyka obowiązku. Rewolucja kodeksowa w medycynie: powstanie kliniki, kodeksy etyki lekarskiej i ich związek z tradycją hipokratyczną. Zagadnienie medykalizacji kultury. Metamorfozy cielesności w kulturze Zachodu: ciało grzeszne - ciało chore. Wprowadzenie do tanatologii: wzorce umierania, desakralizacja i medykalizacja śmierci, syndrom „napiętnowanej ofiary”. Kultura i jednostka w ujęciu Freuda: związki Erosa i Tanatosa w kulturze. Modernizm i postmodernizm: postęp jako kategoria moralna, postęp w medycynie. Rewolucja bioetyczna: determinanty powstania bioetyki, stosunek bioetyki do tradycji hipokratycznej, bioetyka i etyka medyczna, bioetyka jako dyscyplina połowiczna. Pacjent jako osoba: etyka zgody. Bioetyczna problematyka początków ludzkiego życia: normatywne i opisowe definicje człowieka, kryteria człowieczeństwa, diagnostyka przedurodzeniowa, problematyka aborcji. Bioetyczna problematyka końca ludzkiego życia: pojęcie „spokojnej śmierci”, etyczne zasady opieki paliatywnej, problematyka eutanazji. Modele uprawiania medycyny a tradycja filozoficzna Zachodu.
Wykaz literatury podstawowej:
1. L. Stevenson, D. Haberman, Dziesięć koncepcji natury ludzkiej, Ossolineum, Wrocław 2001.
2. K. Szewczyk, Dobro, zło i medycyna. Filozoficzne podstawy bioetyki kulturowej, PWN, Warszawa 2001.
3. K. Szewczyk, Bioetyka, t. 1, Medycyna na granicach życia, t.2, Pacjent w systemie opieki zdrowotnej, PWN, Warszawa 2009.
Wykaz literatury uzupełniającej:
1. T.L. Beauchamp, J.F. Childress, Zasady etyki medycznej, KiW, Warszawa 1996.
2. M. Gałuszka, K. Szewczyk, red. Umierać bez lęku. Wstęp do bioetyki kulturowej, PWN, Warszawa 1996.
3. M. Gałuszka, K. Szewczyk, red. Narodziny i śmierć. Bioetyka kulturowa wobec stanów granicznych życia ludzkiego, PWN, Warszawa 2002.
4. P. Ramsey, Pacjent jest osobą, PAX, Warszawa 1977.
Odpowiedzialny za przedmiot: prof. Kazimierz Szewczyk
Osoba prowadząca przedmiot: Kazimierz Szewczyk