NORMATYWIZM PRAWNICZY
Normatywizm jest skrajną wersją formalistycznego nurtu w pozytywizmie. Za jego twórcę i głównego przedstawiciela uznawany jest Hans Kelsen.
Program czystej teorii prawa.
Punktem wyjścia Kelsena był oryginalny program metodologiczny tzw. czystej teorii prawa.
Przyjmował on, że przedmiotem refleksji prawniczej może być tylko samo prawo samo przez się, a nie stosunek prawa do rzeczywistości społecznej, przeżyć psychicznych, wartości, czy celów politycznych.
Teoria prawa wg Kelsena powinna zajmować się wyłącznie samym prawem i to tylko w aspekcie formalnym, czyli strukturalnym- strukturą systemu prawnego i normy prawnej.
Centralnymi zagadnieniami refleksji teoretyczno-prawnej były dla Kelsena problemy systemu prawnego i problem normy prawnej w takiej właśnie kolejności.
Charakterystyka systemu prawnego wg Kelsena.
Kelsen zakłada odwrotną niż zwykle kolejność pojęciową.
Najpierw charakteryzuje system prawny, a normę prawna ujmuje jako element systemu prawnego.
Kelsen jako pierwszy zwrócił uwagę na specyfikę powiązań między normami w systemie prawnym.
Wyróżnił modelowo systemy statyczne i systemy dynamiczne.
W systemie statycznym normy powiązane są treściowo. Na czele systemu znajduje się jakaś najogólniejsza norma lub zespół norm, z których wyprowadzane są normy bardziej szczegółowe. Związek pomiędzy tymi normami polega na tym, że normy niższego rzędu wnioskowane są z norm najwyższych.
Przykładem jest system etyczny. Normy niższego rzędu są treściowym uszczegółowieniem norm wyższego rzędu.
W systemie dynamicznym norma naczelna nie wyznacza treści norm niższego rzędu, ale stanowi podstawę kompetencyjną dla norm niższego rzędu. Związek pomiędzy normami nie ma charakteru treściowego, lecz kompetencyjny. Normy wyższych rzędów jedynie legitymizują normy niższych rzędów- czyli upoważniają do wydawania, a dopiero normy niższego rzędu wyznaczają obowiązki do wykonania.
Norma prawnaNormę prawną ujmował Kelsen jako normę wchodzącą w skład systemu prawnego. Kelsen ignorował normy sankcjonowane. Zajmował się normami sankcjonującymi. Specyfiką ujęcia normy Kelsena było postrzeganie jej przede wszystkim jako normy wyznaczającej sankcję ze strony organu państwa na określone zachowania obywateli, które same przez siebie były obowiązkowe. Czyli nie zabijaj bo norma cię ukarze. Eksponował normę sankcjonującą. Norma prawna w jego ujęciu to przede wszystkim norma upoważniająca państwo do wymierzenia sankcji i nakazująca domyślnie organowi państwa te sankcję wymierzyć.
Kelsen przyjmował, że osoba fizyczna jako podmiot prawa jest szczególnym przypadkiem osoby prawnej. Podmiotowość prawna osoby fizycznej nie przysługuje człowiekowi bowiem z natury, a jest mu nadana przez system prawny.