SKŁADNIKI MINERALNE
- makroelementy (potrzeba więcej niż 100mg)
- mikroelementy (potrzeba mniej niż 100mg)
MAKROELEMENTY
WAPŃ - najważniejszy spośród makroelementów
Zawartośc w org dorosłego człowieka wynosi 1200g; zalecane dzienne spożycie 900mg
Funkcje
- jest skladniekiem kości i zębów
- bierze udział w kurczliwości naczyń
- przewodzenie impulsów nerwowych
- w regulacji pobudliwości nerwów
- przepuszczalności błon komórkowych
- krzepliwości krwi
Najlepsze źródło to mleko, następnie sery, sardynki, fasola
FOSFOR
Zalecane spożycie 700mg
Funkcje
- składnik kości i zębów, kw nukleinowych, tkanek mózgowych, błon komórkowych, związków wysoko energetycznych, koenzymów
- bierze udział w regulacjach
- bierze udział w reakcjach fosforylacji
- utrzymanie odpowiedniego pH krwi
Źródło
Sery, fasola, groch, ryby, mięso
MAGNEZ
Spozycie: mężczyźni 370mg; kobiety 300mg
Funkcje
Składnik kości, zębów i tkanek miękkich
Bierze udział w:
- przewodzeniu nerwowym
- kurczliwości naczyń (antagonista Ca)
- synteza kw nukleinowych i białek
- metabolizm lipidów
- termoregulacja
Źródło
Produkty roślinne
SÓD
Zawartośc w org do 100g
Dzienne spożycie 575-625mg
Funkcja
- główny kation płynów zewnątrzkomórkowych
- występuje w soku trzustkowym, jelitowym, w kościach
- reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową
- wpływa na równowagę kwasowo- zasadową
- bierze udział w kurczliwości naczyń ……………………….
Źródło: sól kuchenna, wędliny, sery, pieczywo
POTAS
Zaw w org 110-140 g
Zalecane spożycie 350mg
Funkcje
- główny kation ICF
- reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową
- wystepuje w kościach
- wpływa na równowagę kwasowo- zasadową
- reguluje czynność nerwów i mięśni
- zwiększa przepuszczalność błon komórkowych (antagonista Ca)
Źródło
Rośliny strączkowe, orzechy, ziemniaki, banany, porzeczki, mięso
CHLOR
Zaw w org 90-100g
Spożycie 750-800mg
Funkcje
- główny anion płynu pozakomórkowego
- występuje w soku żołądkowym
- reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową
- wpływa na równowagę kwasowo- zasadową
Źródło
Sól kuchenna, wędliny sery
SIARKA
Zaw w org 120-200g
Zalecane spożycie - nie ustalone
Funkcje
- składnik białka, mukopolisacharydów, sulfonlipidów, koenzymu A, tiaminy, biotyny
- bierze udział w detoksykacji
Źródło
Sery, mięso, ryby, rośliny strączkowe, warzywa, kapusta, jaja
MIKROELEMENTY
ŻELAZO
3500-4500mg
M 15mg K 18-19mg
Funkcja
- składnik hemoglobiny, mioglobiny i wielu enzymów niezbędnych do transportu i magazynowania tlenu, transportu e (cytochromy),
- degradacja kw tłuszczowych
- destylacji nadtlenku wodoru (katalaza)
- jodowanie tyrozyny
- synteza prostaglandyn
- katabolizm tryptofanu
- detoksykacja związków obcych
Źródło
Wątroba, r. strączkowe, szczypiorek, korzeń pietruszki, mięs, zboże
CYNK
160-2300mg
K 13mg M 16mg
Funkcja
- niezbędny dla ponad 200enzymow min. Polimerazy DNA i RNA, dysmutazy ponadtlenkowej, anhydrazy węglanowej
- ?????
-chroni przed wolnymi rodnikami
- zapewnia stabilność ść kom.
- Odporność humoralna i komórkowa
- synteza białka wiążącego Wit A
- produkcja i (lub sekrecja) hormonów (insulina, tyrozyna, testosteron)
- odczuwanie smaku, zapachu
- metabolizm alkoholu
Źródła
Mięso, wątroba, sery, fasola, groch, kasza gryczana, orzechy, przetwory zbożowe
MANGAN
10-20mg 2-5mg
Funkcja
- składnik metaloenzymów
- niezbędny do przemiany pirogronianu w szczawiooctan (karboksylaza pirogronianowa)
- dekompozycji wolnych rodników (dysmutaza ponadtlenkowa), synteza mocznika (arginaza)
- aktywator wielu enzymów m.in. glukozylotransferazy, syntazy glutaminianowej
- wazny do tworzenia tk. Łącznej i kości, funkcji mozgu i trzustki
Źródło
Orzechy, pros zbożowe z pelnego przemialu, czarne jagody, fasola, groch, czekolada, herbata - napar
MIEDŹ
60-80mg 2-2,5 mg
Funkcja
-skladnik enzymow
-niezbedna do gospodarki żelazem (celuroplazmina)
- dekompozycji wolnych rodników (dysmutaza ponadtlenkowa), syntezy NA (hydrolaza dopaminy)
-tworzenie wiązań krzyzowych w kolagenie i elastynie
-synteza melaniny - tyrozynaza
-utrzymanie struktury kreatyny
Źródło :orzechy
KOBALT
1,1-1,5 mg jak Wit B12
Funkcja
-skł Wit B12
- w formie nieorganicznej korzystnie wpływa na erytropoezę
Źródło
Fasola, cebula, smalec, wątroba, kapusta
CHROM
1-6mg 50-200mikrogramów
Funkcja
-składnik czynnika tolerancji glukozy
-obniza stezenie cholesterolu w surowicy
Źródło
Drożdże piwne, wątroba wołowa, groszek zielony, halibut, cebula, kukurydza, jaja
SELEN
6-21mg
M 70mikrog K 60mikrog
Funkcja
-składnik peroksydazy glutationowej (rozkład wody utlenionej i nadtlenków lipidowych)
- Niezbędny do przemian hormonow tarczycy (dejodynaza)
- chroni przed stresem dydaktycznym
Źródło
Nerki, ryby, kukurydza, wątroba, orzechy
JOD
25-50mg 160mikrog
- składnik h. tarczycy
-zapobiega powstawaniu wola endemicznego
Źródło
Sól kuchenna jodowana, ryby
MOLIBDEN
9-16g 75-250mikrog
-skladnik enzymow
- niezbędny do utleniania aldehydow (oksydaza aldehydowa)
- metabolizm puryn i pirymidyn (oksydaza ksantynowa)
-detoksykacja siarczynów (oksydaza siarczynowa)
Źródlo
Wątroba, r. strączkowe, kapusta czerwona, jaja, wołowina, kasza gryczana
FLUOR
W surowicy 0,14-0,19mg/dm3 1,5-4 mg
-składnik kości i zębów
-przeciewdziała próchnicy
-Wzrost gęstości krwi
Źródło: soja, ryby, watroba