FUNKCJA		WYSTEPOWANIE	INNE
Ca	- jest składnikiem kości i zębów - bierze udział w kurczliwości naczyń - przewodzenie impulsów nerwowych - w regulacji pobudliwości nerwów - przepuszczalności błon komórkowych - krzepliwości krwi		- mleko, - sery, - sardynki, - fasola	Zawartości w org dorosłego człowieka wynosi 1200g; zal dzienne spożycie 900mg
P	- składnik kości i zębów, kw. nukleinowych, tkanek mózgowych, błon komórkowych, związków wysoko energetycznych, koenzymów - bierze udział w regulacjach - bierze udział w reakcjach fosforylacji - utrzymanie odpowiedniego pH krwi- wyst. W kw. Nukleinowych, układach przenośników energii, fosfolipidach		- Sery, - fasola, - groch, - ryby, - mięso	Zalecane spożycie 700mg Niedobór ogranicza syntezę ATP i hamuje przebieg oddychania
MG	- Składnik kości, zębów i tkanek miękkich- aktywator enzymów oddechowych- przewodzeniu nerwowym- kurczliwości naczyń (antagonista Ca)- synteza kw nukleinowych i białek - metabolizm lipidów- termoregulacja- prawidłowa współpraca podjednostek rybosomów- pobudliwość nerwów, przepuszczalność błon kom, lepkość cytoplazmy		- Produkty roślinne	Niedobór zwiększa ryzyko powstawania miażdżycy, zawału serca, białaczki limfatycznej
Na	- główny kation płynów zewnątrzkomórkowych - występuje w soku trzustkowym, jelitowym, w kościach- reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową - wpływa na równowagę kwasowo- zasadową - bierze udział w kurczliwości naczyń		- sól kuchenna, - wędliny, - sery, - pieczywo	Zawartość w org do 100g Dzienne spoże 575-625mg
K	- główny kation ICF - reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową - wystepuje w kościach- wpływa na równowagę kwasowo- zasadową - reguluje czynność nerwów i mięśni- zwiększa przepuszczalność błon komórkowych (antagonista Ca)		- Rośliny strączkowe, orzechy, - ziemniaki, - banany, - porzeczki, - mięso	Zaw w org 110-140 g
Cl	- główny anion płynu pozakomórkowego - występuje w soku żołądkowym - reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową- wpływa na równowagę kwasowo- zasadową- jako HCl powoduje przejście pepsynogenu w pepsynę i zapewnia jej optymalne środowisko działania- wnikając do erytrocytów ułatwiają uwalnianie z nich CO2		- Sól kuchenna, -wędliny - sery	Zaw w org 90-100g Spożycie 750-800mg
Si	- składnik białka, mukopolisacharydów, sulfonlipidów, koenzymu A, tiaminy, biotyny - bierze udział w detoksykacji - niezbędna do tworzenia cysteiny - wchodzi w skład oksydoreduktaz		- Sery, - mięso, - ryby, - rośliny strączkowe, - warzywa, - kapusta, - jaja	Zaw w org 120-200g Zalecane spożycie - nie ustalone
MIKROELEMENTY
Fe	- składnik hemoglobiny, mioglobiny i wielu enzymów niezbędnych do transportu i magazynowania tlenu, transportu e (cytochromy), - degradacja kw tłuszczowych - destylacji nadtlenku wodoru (katalaza) - jodowanie tyrozyny - synteza prostaglandyn - katabolizm tryptofanu - detoksykacja związków obcych	- Wątroba, - r. strączkowe, - szczypiorek,- korzeń pietruszki, - mięs, - zboże		3500-4500mg M 15mg K 18-19mg Niedobór prowadzi do anemii
Zn	- niezbędny dla ponad 200enzymow min. Polimerazy DNA i RNA, dysmutazy ponadtlenkowej, anhydrazy węglanowej -chroni przed wolnymi rodnikami - zapewnia stabilność ść kom. - Odporność humoralna i komórkowa - synteza białka wiążącego Wit A - produkcja i (lub sekrecja) hormonów (insulina, tyrozyna, testosteron) - odczuwanie smaku, zapachu - metabolizm alkoholu	- Mięso, - wątroba, - sery, - fasola, - groch- kasza gryczana, - orzechy, - przetwory zbożowe		160-2300mg K 13mg M 16mg
Mn	- składnik metaloenzymów - niezbędny do przemiany pirogronianu w szczawiooctan (karboksylaza pirogronianowa) - dekompozycji wolnych rodników (dysmutaza ponadtlenkowa), synteza mocznika (arginaza) - aktywator wielu enzymów m.in. glukozylotransferazy, syntazy glutaminianowej - wazny do tworzenia tk. Łącznej i kości, funkcji mozgu i trzustki	- Orzechy, - pros zbożowe z pelnego przemialu, - czarne jagody, - fasola, - groch, - czekolada, - herbata - napar		10-20mg 2-5mg Niedobór prowadzi do zniekształceń kości
Cu	-skladnik enzymow -niezbedna do gospodarki żelazem (celuroplazmina) - dekompozycji wolnych rodników (dysmutaza ponadtlenkowa), syntezy NA (hydrolaza dopaminy) -tworzenie wiązań krzyzowych w kolagenie i elastynie -synteza melaniny - tyrozynaza -utrzymanie struktury kreatyny	- orzechy		60-80mg 2-2,5 mg
Co	-skł Wit B12 - w formie nieorganicznej korzystnie wpływa na erytropoezę	- Fasola, - cebula, smalec, wątroba, kapusta		1,1-1,5 mg jak Wit B12
Cr	-składnik czynnika tolerancji glukozy -obniza stezenie cholesterolu w surowicy	Drożdże piwne, wątroba wołowa, groszek zielony, halibut, cebula, kukurydza, jaja		1-6mg 50-200mikrogramów
Se	-składnik peroksydazy glutationowej (rozkład wody utlenionej i nadtlenków lipidowych) - Niezbędny do przemian hormonow tarczycy (dejodynaza) - chroni przed stresem dydaktycznym	Nerki, ryby, kukurydza, wątroba, orzechy		6-21mg M 70mikrog K 60mikrog
J	- składnik h. tarczycy -zapobiega powstawaniu wola endemicznego	Sól kuchenna jodowana, ryby		25-50mg 160mikrog
Mo	-skladnik enzymow - niezbędny do utleniania aldehydow (oksydaza aldehydowa) - metabolizm puryn i pirymidyn (oksydaza ksantynowa) -detoksykacja siarczynów (oksydaza siarczynowa)	Wątroba, r. strączkowe, kapusta czerwona, jaja, wołowina, kasza gryczana		9-16g 75-250mikrog
F	-składnik kości i zębów -przeciewdziała próchnicy -Wzrost gęstości krwi	soja, ryby, watroba		W surowicy 0,14-0,19mg/dm3 1,5-4 mg

---