BUDOWA I FUNKCJE SKÓRY
Skóra jest powłoką która okrywa ciało człowieka, powierzchnia skóry u dorosłego człowieka wynosi 2m2.
Budowa skóry:
-naskórek
-skóra właściwa
-tkanka podskórna
Naskórek- zewnętrzna warstwa zbudowana z wielowarstwowego nabłonka płaskiego, jego powierzchniowa warstwa składa się ze zrogowaciałych komórek które zawierają keratynę, służy on głównie do ochrony przed bodźcami mechanicznymi i działań czynników chemicznych. Warstwa ta jest gładka ma zagłębienia zwane bruzdami skóry i wyniosłości zwane grzebieniami skórnymi tworzące listewki skórne (linie papilarne). Najgłębiej znajduje się warstwa rozrodcza która posiada zdolności do intensywnego podziału komórek, wytwarza nowe zastępujące złuszczającą się warstwę rogową. W warstwie tej umieszczone są również Melanocyty których rolą jest wytwarzanie pigmentu. Pod wpływem promieniowania nadfioletowego ich poziom ulega zwiększeniu co daje efekt opalenizny.
Ortokeratoza- prawdziwie przeprowadzony proces rogowacenia i złuszczania martwych komórek
Skóra właściwa- środkowa warstwa skóry o grubości od 1-3 mm naskórka. Zbudowana jest ona przede wszystkim z włókien tkanki łącznej, posiada włókna włókniste i klejodajne, przylegająca do naskórka powierzchnia skóry właściwej nie jest gładka, a pofałdowana tzw. brodawki skórne tworzące wcześniej grzebienie skórne. Te brodawki zawierają naczynia włosowate i krwionośne oraz zakończenia nerwowe tworzące ciałka dotykowe, ta część skóry określa się mianem warstwy brodawkowej. Głębsza warstwa skóry właściwej zawiera znaczną ilość włókien sprężystych i klejodajnych, które nadają jej odporność i rozciągliwość nosi nazwę warstwy siateczkowatej. Warstwa ta zawiera liczne naczynia krwionośne i zakończenia nerwowe odbierające czucie głębokie (eksterocertywne).
Tkanka podskórna- jest najgłębiej położoną warstwą skóry, która podobnie jak skóra właściwa zbudowana jest z tkanki łącznej i jest mocno unaczyniona i unerwiona, w tkance podskórnej znajdują się liczne grupy komórek tłuszczowych które tworzą podściółkę tłuszczową. Znajdują się w niej zakończenia nerwowe tzw. ciałka Vater-Paciniego które pełnią funkcje czucia głębokiego.
Wytwory naskórka:
-włosy- mają postać giętkich i elastycznych włókien rogowych, część włosa która znajduje się pod skórą to trzon włosa, część w skórze właściwej to korzeń włosa (cebulka włosa). Korzeń osadzony jest w tzw. torebkach włosowych. Na włosie można wyróżnić istotę rdzenną i korową.
-paznokcie- zrogowaciałe blaszki, pełniące funkcje ochronne wobec opuszki palców ich rola wiąże się z dotykiem , prawidłowo wykształcony paznokieć ma barwę różową i gładką lekko wypukłą powierzchnie.
-gruczoły potowe- to gruczoły które mają cewkowaty kształt umiejscowione są między skórą właściwą a tkanką podskórną
-gruczołu łojowe- to pęcherzykowate pojedyncze lub rozgałęzione gruczoły występujące w okolicach włosów. Dzięki temu skóra jest elastyczna, odporniejsza na wysychanie.
Receptory skórne- w skórze człowieka umieszczone są liczne różniące się w budowie receptory czuciowe odbierające ból, dotyk, ucisk, ciepło i zimno.
-czucie bólu odpowiedzialne jest za pośrednictwem wolnych zakończeń nerwowych. Rozłożone są gęstą siecią na całej powierzchni skórnej organizmu. Impulsy bólowe powstają pod wpływem silnego bodźce dalej przekazywany jest do środowiska układu nerwowego i tam powstaje wrażenie bólu.
-czucie dotyku i ucisku- receptor dotykowy zwany jest ciałkiem Mejsnera a uciskowy Vatera-Paciniego, czucie dotyku odbierane jest przez mechanoreceptory zalicza się do nich …………... koszyczkowe występujące w okolicach cebulki włosowej oraz ciałka dotykowe, które znajdują się pod kolczastą warstwą naskórka.
-czucie zimna i ciepła- (ciałka Kraussego i Rufiniego) człowiek ma zdolność do rejestrowania uczucia zimna bądź ciepła dzięki termoreceptorom, ciałka Kraussego występują bliżej powierzchni skóry jest ich więcej niż ciałek ciepła. Ciałka Rufiniego znajdują się w głębszych warstwach.
Funkcje skóry:
-jest elastyczna i dzięki temu chroni organizm przed urazami mechanicznymi, chemicznymi i termicznymi
-wydziela łój śluz i pot
-bierze udział w wymianie gazowej
-reguluje gospodarkę wodną i mineralną organizmu
-utrzymuje stałą temperaturę ciała
-odbiera informacje ze środowiska zewnętrznego
Choroby skórne- są to choroby które występują na skórze ciała oraz gruczołów potowych, łojowych, włosach i paznokciach. Do najczęstszych należą choroby ropne, grzybice skórne, choroby pasożytnicze i choroby alergiczne. Skóra jest także narażona na uszkodzenia mechaniczne, termiczne i popromienne. Choroby skórne zależne są także od rodzaju wykonywanej pracy. Występują także nowotwory łagodne skóry, stany przedrakowe i nowotwory złośliwe.
Przykłady chorób:
-grzybica drobno zarodnikowa, międzypalcowa, paznokci,
-łupież różowy Giberta, rumieniowy
-łuszczyca
-liszajec
-świerzb
-wszawica