SERCE (cor)-jest centralnym narzadem krazenia krwi, dziala na zasadzie pompy ssaco-tlaczacej.,pobiera krew z obu zyl głównych,zatoki wiencowej i 4 zył płucnych, a wtlacza do tetnicy,głównej i pnia płucnego.POLOZENIE I OPIS ZEWN.-polozona w jamie kl. piers. w srodpiersiu przednim, sasiaduje za posrednictwem otaczajacego osierdzia od str przedniej z mostk i chrzastkami zebrowymi, od tylu z przelykiem i aorta, od dolu z przepona.-Ksztalt stozka, podstawa skierowanego ku gorze, wierzcholkiem zwanym koniuszkiem serca(apex cordis) w dol,koniuszek znajduje się na wysokosci 5 przestrzeni miedzyżebrowej.podstawa siega 2 przestrzeni miedzyżebrowej. Skosne ulozenie długiej osi serca powduje asymetryczne polozenie, 1/3 po prawej, 2/3 po lewej.-Wyrozniamy od przodu pow. mostk-zebr, zwrocona w dol, oraz pow. przeponowa zwrocona do tylu, a po stronie lewej pow.płucną. Serce doroslego osobnika ma wielkosc piesci, pow. serca jest gladka pokrywa ja bl surowicza zwana nasierdziem.-Wew. podzial serca uwidacznia się na pow zewn - bruzka miedzykomor przed, miedzykomor tyln, bruzda wiencowa.WNETRZE SERCA-podzielone jest przegrodami na 4 jamy, oba przedsionki oddziela przegroda miedzyprzedsionkowa. Komory serca oddzielone przegroda miedzykomorkowa,Na pograniczu przedsionkow i komor znajduja się niekompletne przegrody przedsionkowo-komorowe,prawa i lewa,które zawieraja ujscie przeds-komorowe.W ujsciach tych znajduja się zastawki przedsionkowo-komorowe.,prawa ilewa(warunkuja jednakowy przeplyw krwi).PRZEDSIONEK PRAWY(atrium dextrum)-ma ksztalt szescianu, wyroznia się w nim sciane przednia, tylna, gorna, dolna oraz boczna i przysrodk, do prawego przedsionka uchodza zyla glowna gorna i dolna zbierajaca krew z calego org oraz zatoka wiencowa.Mozna go podzielic na dwie czesci:na zatoke żył głównych oraz na czesc wlasciwa przeds prawego. Do zatoki żyl głównych uchodzą obie żyły główne i zatoka wieńcowa. Granicę miedzy zatoką żył głownych a właściwym przedsionkiem wyznacza polożony na scianie bocznej grzebien graniczny na czesci zewn. odpowiada mu bruzda graniczna. Ściany czesci zatokowej sa gladnie a ściany czesci właściwej uwypuklaja się.Na ścianie przysrodkowej widoczne jest dość znaczne zagłębienie zwane dołem owalnym.
KOMORA PRAWA(ventriculus dexter)-przyjmuje krew z prawego przedsionka, przez ujscie przeds-komorowe prawe, tloczy krew do pnia plucnego pod malym cisnieniem, miesniowka scian kom pr jest 3krotnie ciencza od kom lewej, swiatlo kom pr ma ksztalt 3sciennej piramidy,skierowanej podstawa ku górze, a wierzchołkiem w dół. Kom. pr. ma ksztalt sierpowaty, wyroznia się 3 sciany; przednia, tylna i przysrodkową, oraz podstawe i wierzcholek,W obrębie podstawy znajduje się się ujście przedsionkowo-komorowe prawez zastawka 3dzielnąi ujście pnia płucnego z zastawka pnia płucnego.Od podstawy w kier.wierzchołka kieruje sie grzebien nadkomorowy, dzieli on swiatlo kom. na 2 laczace się przestrzenie. Ściany kom.pr.w obrębie stożka tętniczego sa gladkie, w pozostałej czesci sa pokryte beleczkami mieśniowymi.PRZEDSIONEK LEWY(atrium sinistrum)-przyjmuje jasnoczerwoną krew z 4 zyl plucnych obiegu malego. Od przedniej sciany odchodzi uszko lewe, Ściany przedsion sa gladkie jedynie wew. uszka przebiegaja m. grzebieniaste. Do przedniej sciany od zew.przylega aorta i pien plucny, przykryty wierzcholkiem uszka lewego, w dolnej części przedsionka jest ujscie przedsionkowo-komorowe lewe z dwudzielna zastawka.KOMORA LEWA(ventriculus sinister)-jest dluzsza i wieksza od prawej, Ma ksztalt stozka, którego podstawa przylega do przedsionka lewego a wierzcholek do koniuszka serca, swiatlo komory ma ksztalt okragly, wyrozniamy sciany; przednia, tylna, przysrodkowa, przechodza w siebie bez granicy, podstawe kom lew przebijaja 2 otwory; wiekszy stanowi ujscie przedsionk-komor lewe, otwor mniejszy - ujscie aorty zaopatrzone w zastawke skladajaca się z 3 płatow półksiezycowatych.W kom. lew. wyroznia się droge doplywu i odplywu krwi. W kom. lew. wystepuja 2 m.brodawkowate przedni i tylny.ZASTAWKI SERCA(valvae cordis)-sa mechanizmami regulujacymi jednokierunkowy przeplyw krwi, znajduja się w obu przedsionk oraz w obu ujsciach przedsionkowo-komorowych.Zast przedsionk-komor; zbudowane z platkow przymocowanych do pierscieni wloknistych; zastawka prawa składa się z 3 płatków: przedniego,tylnego,przyśrodkowego - zast 3dzielna, zastawka lewa - to płatek przedni i tylny -zast 2dzielna.Na kazdym platku wyroznia się zwrocona do przedsionk gladka pow gorna oraz dolna, zastawki tetnicze - znajduja się w drogach odplywu krwi serca, zbudowana z 3 platkow polksiezycowatych każdy platek przymocowany jest do pierscienia wloknistego ujscia tetnicy, zwrocony do swiatla komory.
SCIANY SERCA-wsierdzie - wysciela wnetrze przedsionkow i Komor-srodsierdzie - miesien sercowy-nasierdzie - pokrywajace zewnetrzna pow serca WSIERDZIE I NASIERDZIE-wsierdzie(endocardium) - cienka, lacznotkankowa blona wysielajaca pow przeds i komor, sklada się z nablonka jednowarst plaskiego, blaszka wlasciwa zawiera wlokna klejodajne, sprezyste i gladkie kom miesniowe.pozbawiona naczyn Wsierdzie przedłuża się bezpośrednio w śródbłonek naczyniowy. Z wsierdzia zbudowane sa również zastawki serca.-Nasierdzie(epicardium) - stanowi zewn warstwe scian serca, cienka surowicza blona bedaca blaszka trzewna osierdzia, nasierdzie pokrywa m. sercowy wraz z powierzchownie biegnaymi naczyniami krwionośnymi i tk.tłuszczowa wypwlniajaca bruzdy serca.Nasierdzie zbudowane jest podobnie jak wsierdzie.SRODSIERDZIE (myocardium)-dzieli się na szkielet serca, m. czynnościowy i m.przewodnictwa.SZKIELET SERCA(sceletum cordis) - zbudow z tkanki lacznej wloknistej naleza do niego;-prawy i lewy pierscien wloknisty przedsionk-komorowy-pierscien wloknisty ujscia aorty i pnia płucnego-2 trojkaty włókniste (prawy i lewy)-cz. bloniasta przegrody miedzykomorowej MIESIEN SERCA -M. CZYNNOSCIOWY serca - tworzy najgrubsza warstwe scian, skurcze sa energiczne i szybkie lecz m. nie ulega zmeczeniu, wlokna bogate w sarkoplazme, lsiace pasma tzw wstawki, zbud z m.poprzecznie-prazkowanego serca, miesniowka przedsionk jest ciensza od miesn komor, W scianach komor 3 warstwy wlokien; zewn warst skosna, srodkow warst okrezna, wewn warst podluzna.M.PRZEWODNICTWA serca - stanowi wlasny automatyzm serca oraz tworzy jedyne polaczenie miedzy miesniowka czynnosciowa przeds i komor, jest to ukl miesniowy którego zadanie polega na regulowaniu rytmicznej pracy serca celem utrzymania prawidlowej kolejnosci skurczow przeds i komor.Wezel zatokowo-przedsionkowy - lezy w scianie prawego przedsionka tuz przy ujsciu zyly glownej gornej.Wezel przedsionkowo-komorowy - umiejscowiony na dnie prawego przeds, w przegrodzie miedzyprzedsionkOsrodek I rzedu - zatokowo-przedsionk, II rzedu przedsionk-komor, III rzedu - pień peczka.OSIERDZIE(pericardium)-otacza serce w postaci podwojnego worka surowiczego, wew blaszke trzewna osierdzia stanowi nasierdzie, blona zewnetrzna jest grubsza, malo rozciagliwa i tworzy warstwe ochronna, miedzy nasierdziem a blona surowicza osierdzia jest jama osierdziowa, wypelniona niewielka iloscia plynu surowiczego.
SERCE (cor)-jest centralnym narzadem krazenia krwi, dziala na zasadzie pompy ssaco-tlaczacej.,pobiera krew z obu zyl głównych,zatoki wiencowej i 4 zył płucnych, a wtlacza do tetnicy,głównej i pnia płucnego.POLOZENIE I OPIS ZEWN.-polozona w jamie kl. piers. w srodpiersiu przednim, sasiaduje za posrednictwem otaczajacego osierdzia od str przedniej z mostk i chrzastkami zebrowymi, od tylu z przelykiem i aorta, od dolu z przepona.-Ksztalt stozka, podstawa skierowanego ku gorze, wierzcholkiem zwanym koniuszkiem serca(apex cordis) w dol,koniuszek znajduje się na wysokosci 5 przestrzeni miedzyżebrowej.podstawa siega 2 przestrzeni miedzyżebrowej. Skosne ulozenie długiej osi serca powduje asymetryczne polozenie, 1/3 po prawej, 2/3 po lewej.-Wyrozniamy od przodu pow. mostk-zebr, zwrocona w dol, oraz pow. przeponowa zwrocona do tylu, a po stronie lewej pow.płucną. Serce doroslego osobnika ma wielkosc piesci, pow. serca jest gladka pokrywa ja bl surowicza zwana nasierdziem.-Wew. podzial serca uwidacznia się na pow zewn - bruzka miedzykomor przed, miedzykomor tyln, bruzda wiencowa.WNETRZE SERCA-podzielone jest przegrodami na 4 jamy, oba przedsionki oddziela przegroda miedzyprzedsionkowa. Komory serca oddzielone przegroda miedzykomorkowa,Na pograniczu przedsionkow i komor znajduja się niekompletne przegrody przedsionkowo-komorowe,prawa i lewa,które zawieraja ujscie przeds-komorowe.W ujsciach tych znajduja się zastawki przedsionkowo-komorowe.,prawa ilewa(warunkuja jednakowy przeplyw krwi).PRZEDSIONEK PRAWY(atrium dextrum)-ma ksztalt szescianu, wyroznia się w nim sciane przednia, tylna, gorna, dolna oraz boczna i przysrodk, do prawego przedsionka uchodza zyla glowna gorna i dolna zbierajaca krew z calego org oraz zatoka wiencowa.Mozna go podzielic na dwie czesci:na zatoke żył głównych oraz na czesc wlasciwa przeds prawego. Do zatoki żyl głównych uchodzą obie żyły główne i zatoka wieńcowa. Granicę miedzy zatoką żył głownych a właściwym przedsionkiem wyznacza polożony na scianie bocznej grzebien graniczny na czesci zewn. odpowiada mu bruzda graniczna. Ściany czesci zatokowej sa gladnie a ściany czesci właściwej uwypuklaja się.Na ścianie przysrodkowej widoczne jest dość znaczne zagłębienie zwane dołem owalnym.
KOMORA PRAWA(ventriculus dexter)-przyjmuje krew z prawego przedsionka, przez ujscie przeds-komorowe prawe, tloczy krew do pnia plucnego pod malym cisnieniem, miesniowka scian kom pr jest 3krotnie ciencza od kom lewej, swiatlo kom pr ma ksztalt 3sciennej piramidy,skierowanej podstawa ku górze, a wierzchołkiem w dół. Kom. pr. ma ksztalt sierpowaty, wyroznia się 3 sciany; przednia, tylna i przysrodkową, oraz podstawe i wierzcholek,W obrębie podstawy znajduje się się ujście przedsionkowo-komorowe prawez zastawka 3dzielnąi ujście pnia płucnego z zastawka pnia płucnego.Od podstawy w kier.wierzchołka kieruje sie grzebien nadkomorowy, dzieli on swiatlo kom. na 2 laczace się przestrzenie. Ściany kom.pr.w obrębie stożka tętniczego sa gladkie, w pozostałej czesci sa pokryte beleczkami mieśniowymi.PRZEDSIONEK LEWY(atrium sinistrum)-przyjmuje jasnoczerwoną krew z 4 zyl plucnych obiegu malego. Od przedniej sciany odchodzi uszko lewe, Ściany przedsion sa gladkie jedynie wew. uszka przebiegaja m. grzebieniaste. Do przedniej sciany od zew.przylega aorta i pien plucny, przykryty wierzcholkiem uszka lewego, w dolnej części przedsionka jest ujscie przedsionkowo-komorowe lewe z dwudzielna zastawka.KOMORA LEWA(ventriculus sinister)-jest dluzsza i wieksza od prawej, Ma ksztalt stozka, którego podstawa przylega do przedsionka lewego a wierzcholek do koniuszka serca, swiatlo komory ma ksztalt okragly, wyrozniamy sciany; przednia, tylna, przysrodkowa, przechodza w siebie bez granicy, podstawe kom lew przebijaja 2 otwory; wiekszy stanowi ujscie przedsionk-komor lewe, otwor mniejszy - ujscie aorty zaopatrzone w zastawke skladajaca się z 3 płatow półksiezycowatych.W kom. lew. wyroznia się droge doplywu i odplywu krwi. W kom. lew. wystepuja 2 m.brodawkowate przedni i tylny.ZASTAWKI SERCA(valvae cordis)-sa mechanizmami regulujacymi jednokierunkowy przeplyw krwi, znajduja się w obu przedsionk oraz w obu ujsciach przedsionkowo-komorowych.Zast przedsionk-komor; zbudowane z platkow przymocowanych do pierscieni wloknistych; zastawka prawa składa się z 3 płatków: przedniego,tylnego,przyśrodkowego - zast 3dzielna, zastawka lewa - to płatek przedni i tylny -zast 2dzielna.Na kazdym platku wyroznia się zwrocona do przedsionk gladka pow gorna oraz dolna, zastawki tetnicze - znajduja się w drogach odplywu krwi serca, zbudowana z 3 platkow polksiezycowatych każdy platek przymocowany jest do pierscienia wloknistego ujscia tetnicy, zwrocony do swiatla komory.
SCIANY SERCA-wsierdzie - wysciela wnetrze przedsionkow i Komor-srodsierdzie - miesien sercowy-nasierdzie - pokrywajace zewnetrzna pow serca WSIERDZIE I NASIERDZIE-wsierdzie(endocardium) - cienka, lacznotkankowa blona wysielajaca pow przeds i komor, sklada się z nablonka jednowarst plaskiego, blaszka wlasciwa zawiera wlokna klejodajne, sprezyste i gladkie kom miesniowe.pozbawiona naczyn Wsierdzie przedłuża się bezpośrednio w śródbłonek naczyniowy. Z wsierdzia zbudowane sa również zastawki serca.-Nasierdzie(epicardium) - stanowi zewn warstwe scian serca, cienka surowicza blona bedaca blaszka trzewna osierdzia, nasierdzie pokrywa m. sercowy wraz z powierzchownie biegnaymi naczyniami krwionośnymi i tk.tłuszczowa wypwlniajaca bruzdy serca.Nasierdzie zbudowane jest podobnie jak wsierdzie.SRODSIERDZIE (myocardium)-dzieli się na szkielet serca, m. czynnościowy i m.przewodnictwa.SZKIELET SERCA(sceletum cordis) - zbudow z tkanki lacznej wloknistej naleza do niego;-prawy i lewy pierscien wloknisty przedsionk-komorowy-pierscien wloknisty ujscia aorty i pnia płucnego-2 trojkaty włókniste (prawy i lewy)-cz. bloniasta przegrody miedzykomorowej MIESIEN SERCA -M. CZYNNOSCIOWY serca - tworzy najgrubsza warstwe scian, skurcze sa energiczne i szybkie lecz m. nie ulega zmeczeniu, wlokna bogate w sarkoplazme, lsiace pasma tzw wstawki, zbud z m.poprzecznie-prazkowanego serca, miesniowka przedsionk jest ciensza od miesn komor, W scianach komor 3 warstwy wlokien; zewn warst skosna, srodkow warst okrezna, wewn warst podluzna.M.PRZEWODNICTWA serca - stanowi wlasny automatyzm serca oraz tworzy jedyne polaczenie miedzy miesniowka czynnosciowa przeds i komor, jest to ukl miesniowy którego zadanie polega na regulowaniu rytmicznej pracy serca celem utrzymania prawidlowej kolejnosci skurczow przeds i komor.Wezel zatokowo-przedsionkowy - lezy w scianie prawego przedsionka tuz przy ujsciu zyly glownej gornej.Wezel przedsionkowo-komorowy - umiejscowiony na dnie prawego przeds, w przegrodzie miedzyprzedsionkOsrodek I rzedu - zatokowo-przedsionk, II rzedu przedsionk-komor, III rzedu - pień peczka.OSIERDZIE(pericardium)-otacza serce w postaci podwojnego worka surowiczego, wew blaszke trzewna osierdzia stanowi nasierdzie, blona zewnetrzna jest grubsza, malo rozciagliwa i tworzy warstwe ochronna, miedzy nasierdziem a blona surowicza osierdzia jest jama osierdziowa, wypelniona niewielka iloscia plynu surowiczego.