23 kwietnia

HASŁA:
różnica
doświadczenie różnicy
inny - Inny
postkolonializm
esencjalizm
logo centryzm
antyesencjalizm

(pojęcia z lat '80-'90)

NAZWISKA:
Homi K. Bhabha
J. Lacan
Frantz Fanon
Gayatri Ch. Spivak
Edward Saïd
Z. Freud
Nancy Chodorow
(przenosi dyskurs z ekonomii na kulturę)
John Coetze

Czy w kulturze zachodniej istnieje w świadomości podział inności?
Czy nie mamy tendencji do mówienia za innych?
Jaka jest nasza relacja z dwoma rodzajami inności (inny-Inny)?
chodzi o Innych i siebie, którzy są jednocześnie przedmiotem naszego zainteresowania
Czy uzurpujemy sobie rolę Innego?

Tożsamości kulturowe: - kim jesteśmy?
- odpowiedzi szukamy w filozofii podmiotowości
- od teraz przedmiotem badań jest różnica, czym się różnimy?
- polityka różnicy uprawiana przez studia postkolonialne, genderowe, antropologiczne

Doświadczenie różnicy

W Polsce pierwszą różnicą jest r. ekonomiczna; kolejne to: pochodzenie, wyznanie, język (poziom języka), zainteresowania, etc. Problem różnicy nie jest widoczny tylko na poziomie postkolonialnym, ale również na poziomie indywidualnym tożsamościowym.

inny - mimo wszystko uchwytujemy podobieństwo do siebie; określamy siebie poprzez odróżnianie od „innych”
Inny - za nim się podąża, naśladuje się go lub nie; kolonizatorzy stworzyli konstrukt społeczny innych jako obcych, którzy to nie potrafią identyfikowac siebie bez Europejczyków. Ideę Innego stworzył E. Levinas, poszerzył i spopularyzował ją Saïd w swojej książce „Orientalizm”. Również Freud i Chodorow.

Wielki Inny vs. symboliczny Inny
- w psychoanalizie np. matka na początku życia dziecka; ok. 6 roku życia dziecko wychodzi z kręgu matki, zmienia się ona w Inną; Wielka Brytania była dla swoich kolonii taką matką.
- w postkolonializmie język kolonizatora, to powrót do Wielkiego Innego

Frantz Fanon - „Black skin, white masks”
afrykańska koniecznośc zakładania białej maski, by móc funkcjonowac
Gayatri Spivak - „In Other Worlds - Essays in Cultural Politics”
(jak nasza kultura europejska produkuje Innych)
E. Saïd - „Orientalizm”
postkolonializm - dziś w zasadzie już nie ma/prawie nie ma kolonii
nadal istnieją pojęcia orientalizm/oscydentalizm
Homi Bhabhi - „The location of culture”
analiza dyskursu europejskiego na temat kolonializmu
możliwości identyfikowania się w ramach strategii dominacji i uznania

Płaszczyzna epistemologiczna (poznawcza) oparta na obrazach, które produkujemy, wiedza o innych, skolonizowanych oraz płaszczyzna reprezentująca Innego w różnych elementach kultury; rozgrywa się w dyskursie Innego, on sam zaczyna dyskurs w swoim środowisku

Esencjalizm - w tym wypadku przyznanie, że Inny jest rdzennie innym, „nie jest mną”. W badanich dominują kryteria etniczne, narodowości, rasowości. Przyznanie, że istnieje „esencja” danej tożsamości zbiorowej.

Logocentryzm - istnieje uniwersalny język wypływający z istoty człowieczeństwa, przy pomocy którego możemy wypowiedziec wszystkie różnice między nami; problemem jest dziś j. angielski, bo za taki jest uważany.

Antyesencjalizm- wszystko, co istnieje dzięki różnicy, grze różnic; gdyby wszystko było takie samo, to byłaby „papka”; konstytutywna rola różnicy

Nancy Chodorow - relacja matka-córka / matka-syn. Córki nie dostrzegają różnicy pomiędzy sobą a matką, są ganione za inne zachowanie niż matki; synowie są od początku traktowani jako różni od matki i chwaleni za takie zachowanie

Fotografia Carrie Mae Weems
„(…) Snow White, you Black bitch and don't forget it!”
- „Voice of otherners -> Voice of othernes” (głos samych innych -> nasz głos o innych)
- peryfraza z dialogu bajki o Śnieżce
- trawestacja, zwulgaryzowanie sytuacji
- podłożem jest konflikt pomiędzy białymi i czarnymi
- metonimia - snow white vs. black bitch
- przekręt w dyskursie tożsamościowym; przekręt kulturowy: tekst bajki, lustro;
przekręcone ramiączko bluzki (Mieke Bal - Quoting Caravaggio)
- dziewczynom daje się wzór (Snow White), a odbiera się tożsamośc
- kobiecie odebrane zostało odbicie, tożsamośc; zastąpiony jest on obrazem kolonizatora
- strategia przechwycenia; kultura europejska przechwytuje tożsamości

30 kwietnia

podmiot
wizualny

HASŁA:
- oko
- teleskop
- obiektyw
- kamera
- ekran
- display
- panopticom
- oligopticon

NAZWISKA:
- N. Mirzoeft
- J. Carry
- M Foucault
- B. Latour
- Dubois

Wzrokocentryzm - postawa dominująca we współczesnej kulturze. Perspektywa ma dac możliwośc przedstawienia świata w trój wymiarze; jest jedno-oczna, dopasowana do widzenia jednego oka, więc obrazy perspektywiczne są już zniekształcone.

Z perspektywą = z głębią
Bez perspektywy = płasko

Dzieci nie rysują z perspektywą same z siebie, to dorośli mówią im, jak użyc perspektywy do przestawienia świata. Ludzkie oko nie jest narzędziem neutralnym, bo pomiędzy oko a wytwarzany obraz wkraczają tzw. reżimy widzenia. Na drodze od oka do obrazu jest szereg norm widzenia o charakterze kulturowym i one wszystkie są reżimem widzenia -> przepracowanie interpretacyjne tak, aby pasowało do naszego świata. Np. nasz reżim widzenia sprawia, że nie dostrzegamy dookoła siebie czarnoskórych (wiemy o nich, ale ich nie dostrzegamy).

Teleskop miał umożliwic widzenie tego, czego nie sięga samo oko ludzkie (poza zasięgiem biologicznej widzialności). Obrazy rzeczywistości są jedno-oczne w naszej kulturze np. w aparacie przykładamy do wizjera jedno oko.

Filmowcy dążyli do urealistycznienia dokumentowania, np. Dziga Wiertow. 3 wymiary rzeczywistości trzeba przełożyc na 2 wymiary widziane w utrwaleniu. Własnym okiem biologicznym nie możemy dostrzec dużej powierzchni swojego ciała, nie możemy w pełni dostrzec swego naturalnego obrazu (twarzy). Ta reprezentatywna częśc ciała nie jest nam dostępna. Rejestracje tego wizerunku są dwu-wymiarowe; 3-wymiarowe są ręce, nogi, ale twarz jest tylko 2-wymiarowa. Mamy intuicję tego, jak wygląda nasza twarz, mamy poczucie nie tożsamości obrazu z rzeczywistością np. kiedy nie możemy rozpoznac siebie na zdjęciu.

Etapy w budowaniu wizerunku, uświadamianiu sobie jak wyglądam:

• Przekroczenie naturalnych ograniczeń aparatu widzenia, np. użycie lustra, mikroskopu, okularów.

• Wiąże się z niezgodnością 3-wymiarowej rzeczywistości z 2-wymiarowym obrazem zarejestrowanym

• Manipulacje z obrazem siebie np. retusz. Dziś każdy może być swoim retuszem.

Obraz samego siebie jest jedną z większych przyjemności jakich doświadczamy. Fotografie to zbiór obrazków nas samych, przez nas selekcjonowany; te źródła przyjemności tylko przechowujemy wciąż robiąc selekcję. Nowe kryteria selekcjonowania zdjęc to wpływ kultury na postrzeganie naszego wizerunku. To, co wiemy o sobie jest zaświadczone przez rejestrację wizualną zdarzeń. Zdjęcia mogą być opatrzone komentarzem.

Dzięki kulturze wizualnej można kreowac wizerunek kobiet i mężczyzn. Ich ciała są różnie pokazywane; najbardziej dostępne wizualnie jest ciało białej kobiety - bo jest najczęściej odsłaniane w ramach kultury wizualnej, zatem posiada ono najmniej tajemnic. Najmniej rozpoznane jest ciało żółtych mężczyzn. Kultura wizualna kreuje wizerunki klas społecznych; chcąc należec do danej klasy musimy do niej wizualnie pasowac (białe kołnierzyki - klasa średnia, niebieskie - klasa niższa).

Dubois - „linia koloru” przebiega we wszystkich społeczeństwach i np. oddziela biały kolor skóry od reszty, bo tworzy preferowany kolor skóry. Japonki dążą do jak najbielszego koloru skóry, bo to świadczy o wysokiej pozycji społecznej. W Polsce chłopki były opalone,

arystokratki blade. Oglądanie i podglądanie (czyli voyeryzm) daje przyjemnośc. Bycie oglądanym też sprawia przyjemnośc, choc tu czasem łączy się z przykrością, jaką mogą nam sprawic komentarze oglądających. W kawiarniach stoliki na zewnątrz dają możliwośc jednoczesnego bycia oglądanym przez przechodniów i oglądania przechodniów.

Nowa wizualna podmiotowośc - cechy podmiotu wizualnego, ale głównie XX wiek.

Mirzoeft - podmiot wizualny to osoba konstytuowana jako czynny nośnik wzroku (patrząca), niezależnie od biologicznej zdolności widzenia czyli np. krótkowidz lub daltonista; jest ona rezultatem pewnych serii różnych kategorii wizualnej podmiotowości.

Są na różnych poziomach

Panopticon (M. Foucault)
Oligopticon (B. Latour)

Panopticon - domy nadzoru: więzienie reszty, przytułki, “domy wariatów”, szpitale, warsztaty, manufaktury, fabryki, szkoły. Na obrazku: wieża strażnicza daje ogląd na wszystkich. Panoptyczne spojrzenie to spojrzenie strażnika wszechwiedzącego i wszechwidzącego. W więzieniach np. pomimo, że nie widzimy osoby nadzorującej, zachowujemy się tak, jakby ona cały czas była przy nas. Strażnika „przenosi się” do własnej głowy. Perspektywa, która mamy to zasada panopticonu: All seeing - wszystko widziec, a także „nadzorowac i karac.” (J. Bentham zaprojektował idealne więzienie, którego modelem było zoo paryskie)

Oligopticon - „widziec mało, a dokładnie”. Budynki i przestrzenie mają tworzyc mikro-obrazy, okazują pewien obszar bardzo dokładnie, ale nie całośc. Oligopticon jest oddzielny od panopticonu. To jakby podziemne miasto, które jest niewidzialne i nie zwracam na nie uwagi. Zwracamy ją tylko na pewno elementy.

7 maja

HASŁA:
- narcyzm
- narcyzm kulturowy
- pokolenie „Ja”
- pokolenie „Spójrz na mnie”
- osobowość narcystyczna

NAZWISKA:
- A. Giddens
- Erich Frown
- Richard Sennett
- Christopher Lasch
- Jeffrey Arnett
- Jean Twenge
- Jacques Lucan
- Owidiusz - ojciec narcyzmu (mitologia)

Fotografia
- mała dziewczynka naśladuje matkę
- dziecko już odbija narcyzm kulturowy
- cecha kultury amerykańskiej; od niemowlaka dziewczynki uczą się być kobietami
- upokorzenie to cena narcystycznej strategii kulturowej

Narcyzm kulturowy (Sennett, Lasch)

W końcu XX w. pojawiło się w badaniach społecznych pojęcie narcyzmu. Społeczeństwo narcystyczne - '70 lata, Lasch i „Kultura narcyzmu”; pojawia się kategoria do opisania niektórych społeczeństw. Pojawia się nie tylko typ człowieka, ale i typ architektury, który wzmacnia narcyzm ludzki. Architektura ta to szklane budowle, lustra, by dobijac obraz ulicy, miasta; zafascynowanie własną kulturą, sobą. Architektura podniosła, ustawiła pionowo lustro w postaci jakby wody w misce (nawiązanie do mitu - Narcyz i jezioro); przeniesienie narcyzmu z pokoju, przestrzeni prywatnej, do przestrzeni publicznej. Dziś w Polsce jest podobnie. Narcyzm publiczny korzysta z kultury konsumpcyjnej. W przestrzeni globalnej narcyzm ten wynika właśnie z konsumpcjonizmu. To zjawisko zakorzenione w XX wieku, nie w miłości, tylko w konsumpcji. Jest to strategia, która zmusza nas do uczestnictwa w tej kulturze XX-XXI wieku.

Przyczyny:
- upadek kultury patriarchalnej; wyjście do przestrzeni konsumpcji, uwolnienie się spod władzy ojca, zwrot w stronę świata zewnętrznego do koncentracji na nas samych, do lustra
- chłopi zajęci swoim wizerunkiem
- źródłem społecznym było wykreowanie ekspertów od wyglądu, zachowania, gestów; wypromowanie, wzmocnienie własnego wizerunku

Osobowośc narcystyczna
- jedna ze strategii przetrwania towarzyskiego, społecznego
- zachęca do oscylowania między własnymi światami, przestrzeniami publicznymi i prywatnymi z zachowaniem tej samej osobowości
- samodoskonalenie się, ustawiczne porównywanie, ciągła dyscyplina wizerunku, głównie dbanie o zewnętrzną stronę samego siebie; podsycane jest to przez media
- zatracenie ciągłości historycznej, niechęc do przypominania siebie sprzed lat, ciągłe patrzenie w przyszłośc
- potrzebne niestanne wsparcie psychiczne, które to daje nam narcyzm; to wiara w siebie, swego rodzaju specjalna terapia
- trudnośc w zachowaniu zaufania, brak pomocy z zewnątrz, coraz więcej obcych, a więc zdrowy narcyzm to jedyna osoba do zaufania
- nietrwałośc w relacjach, związkach; zainteresowanie wokół siebie, inni nas już nie interesują
- jednym z czynników osobowości narcystycznej jest kultura powierzchniowa; nie tylko obrazy, jednak zawsze była to kultura wizualna; nowe obrazy to wszelkie displaye telefonów, laptopów, etc.; niechęc do pokazywania głębszej kultury (tak jak to się dzieje z informacją na wikipedii)
- niepełne poczucie wartości, zatracenie tożsamości; brak „ja”, jego głębszej konstrukcji; byle ruch pozwala zwątpic we własną tożsamośc

Czynniki związane z narcyzmem:
1) nieustanna potrzeba bycia podziwianym, aprobowanym (rola mediów)
2) używanie konsumpcji, kapitału do rozwoju narcyzmu, zaplecze ekonomiczne
3) narcyzm ma wymiar estetyczny; estetyzacja życia; różne strategie oczekują piękna

Sennett „Upadek człowieka publicznego” - teoria

W jaki sposób pozbywamy się chęci do działania publicznego? Strategie narcystyczne skutkują mniejszą aktywnością publiczną, funkcji społecznych. Wciąż obecne pytanie narcyza „A co to oznacza dla mnie?”

Pojawia się przekonanie, ze narcyzm jest zaburzeniem psychicznym nie można na niej zbudowac normalnej, zdrowej osobowości; to pewne zaburzenie w rozwoju. Od tak rozumianego narcyzmu wychodzi Freud - to zaburzenie charakteru lub życia społecznego. Narcyzm związany jest z autodestrukcją; aktualnie taka strategia konstruowania tożsamości w psychologii i socjologii jest uważana za destrukcyjną. Zaburza empatię, współczucie, zaangażowanie. W obrębie narcyzmu ciało jest punktem wyjścia strategii; dbanie, pielęgnowanie go, wszyscy związani są ciałem, jego obrazem.

Sennett -> w ramach własnego narcyzmu zastąpiliśmy pewne wartości np. godnośc - cecha wrodzona - zastąpiona została autentycznością. Związane z upadkiem autorytetu tradycji i opieranie własnej wartości nie na niej, tylko na jakiejś autentyczności. Okazuje się, że ciało jest tym, co jest autentyczne; mamy nadzieję, że tą autentycznośc odnajdziemy właśnie w nim. Ludzie nie mają dziś charakteru, ale osobowośc, najlepiej gdyby była dominująca.

Jak przełożyc to amerykańskie ujęcie na grunt polski?

Kultura gładkiego ciała:
- społeczeństwo i jednostka pracują nad kanonem piękna
- depilacja, wygładzanie - wzory „osiągnięc” kultury narcystycznej

Tzw. „osobowośc na pokaz” to jakby towar w przestrzeni, w której się pokazujemy - dziś przykładem mogą być celebryci. Istnieje głód pochwał - naszym celem nie jest on sam w sobie, tylko aprobata, pokazanie tego, co się robi.

Narcyzm posiada swój świat, którym jest społeczeństwo spektaklu. Dana osobowośc kształtuje formułę, która ma być „widziana”. Pokolenie „spójrz na mnie”, przekonane o własnej wyjątkowości, nie zwracające uwagi na autorytety. Jest to zjawisko kulturowe obecne w społeczeństwach idealistycznych. Ma ono uzasadnienie w powiedzeniu „Ty jesteś kowalem swojego losu.”

Jeffrey Arnett
- narcyzm pogłębia różnice pomiędzy starszym a młodszym pokoleniem; narzekanie jednych na drugich ma zgoła odmienny efekt
- narcyzm to nie jest zjawisko uniwersalne, zależy od danej kultury
- popularyzacja takiej postawy pogłębia się wraz z mediami, które zmuszają jednostkę do śledzenia życia np. cele brytów, do ciągłego porównywania się z innymi

21 maja

HASŁA:
- doświadczenie
- ciało: powierzchnia
pod powierzchnią
mięso
Sarks
- spojrzenie
- dotyk

NAZWISKA:
- Arystoteles
- Kartezjusz
- Edmund Husserl
- Georg Simmel
- Pierre Klossowski
- Rosalinda Franklin
- Evelin F. Keller

Ilustracja: Anna Gitner - „Lot doświadczalny”

Relacja między dotykiem a spojrzeniem - problem pojawia się dopiero na przełomie XX i XXI wieku jako spóźniony w nauce; wcześniej nie był raczej rozwijany. Kamera traktowana jest jako narzędzie wzroku, ale również i dotyku, dotyka nas wszystkich.

Relacja spojrzenie i dotyk -> taktylnośc (dziś poszerzone jako haptycznośc)

Nauka posiada dwa schematy zdobywania wiedzy:
- dotykanie, interwencja, wzrok - transgresja skóry
- wzrok, lecz bez interwencji, kontaktu

Poznawanie siebie poprzez transgresję, przekraczanie ludzkiej skóry, wchodzenie pod nią. Doświadczające ciało - każdy z nas jest nim, również zwierzęta; np. tresura to nawyki poprzez doświadczenie.
Obawy filozofów położyły nacisk na podział pomiędzy ciałem a umysłem. Platon uważał, że jest możliwy równoważny nacisk na ciało i umysł, był zwolennikiem homeostazy. Później filozofia brnęła w ten podział; powstała typologia zmysłów wg Arystotelesa:
1) wzrok - przezroczyste narzędzie poznania
2) słuch - zmysł, który już bardziej inwazyjny
3) węch - informacje, ale bez naruszania, interwencji
4) smak - równy węchowi
5) dotyk - zmysł referujący pochodzenia zwierzęcego, jest niebezpieczny, najbardziej rozpoznawalny u zwierząt

Grecy uważali, że ciało jest pewną formą, jest ono wypełniane kulturą, umiejętnościami, wiedzą, kompetencjami, zdolnościami, a więc forma (ciało) musi być zdrowa.
Religia chrześcijańska traktowała ciało jako powierzchnię, opakowanie. Stąd pochodzą pojęcia:
ciało jako mięso - ciało jako miejsce tylko i wyłącznie dla duszy;
Ciało jako sparks - to ciało uświęcone cierpieniem Boga

„Lot doświadczenia” - Anna Gitner
- nawiązuje silnie do „Upadku Ikara” Bruegela, choc wizualnie jest przeciwieństwem
- obraz martwy, „wysuszony”; tylko naga dziewczyna jest życiem
- dziewczyna w kolbie laboratoryjnej („doświadczalny”) przypominającej helikopter; to ona musi dokonac wyboru, w którą stronę chce poleciec
- jest naga, dostępna dla spojrzeń innych; w pozie niewinnej, niezwiązana z seksualnością; możemy ją „dotkać” tylko wzrokiem
- tytuł -> ten lot prawdopodobnie źle się skończy
- pagórek jest kształtu fallicznego - symbol schematu męskiego środowiska nieprzystosowanego dla kobiety
- uwięziona w alternatywie niekorzystnej dla niej; lot albo w stronę skał (świat męski) albo w stronę wolności

Idea podwójnego kodowania
- jeden kod jest przejrzysty, popularny, widoczny na pierwszy rzut oka
- drugi wymaga odniesienia, innych kompetencji, by go odczytac

Kategoria doświadczenia: są różne definicje i interpretacje.
Trzy sposoby zrozumienia doświadczenia:
1) eksperyment - sytuacja laboratoryjna, przeprowadzenie eksperymentu
2) doświadczenie zmysłowe - doświadczenie ciała ludzkiego
3) doświadczenie kulturowe - najwyższy poziom przepracowania naszej tożsamości; wiedza na temat własnego ciała + wartościowanie jej; nie jesteśmy już tylko obiektem; kumulacja naszej tożsamości daje nam głębię.

Do XXI wieku filozofia hermeneutyczna i fenomenologia zwracają uwagę na doświadczenie kulturowe. Nie ma już oddzielenia między tymi doświadczeniami, on się same determinują; ciało wyszło z filozofii, religii. W XX w. ciało narzuciło się filozofii (Bataille, Husserl). Zostało dowartościowane jako mięso.

Fenomenologia - dialog ciała jako przedmiotu, dialog cielesny ze światem. Ciało jest źródłem przyjemności. Ciało poprzez zmysły daje nam możliwośc percepcji oraz zdolnośc dialogu ze światem zewnętrznym.

Ciało jako powierzchnia:
- poezja (Wojaczek) - wnętrze jest ważniejsze od zewnętrznego ciała
Sposoby dojścia do wnętrza:
- psychoanaliza - pomaga wejść do wewnątrz, pod ciało do umysłu
- prześwietlenia (radiologia) - nie tylko fizycznie, ale też np. przesłuchania
- religia - największym radiologiem jest Bóg (wiersz Barańczaka)
- badania genetyczne

Rosalinda Franklin (radiolog) - prowadziła badania dotyczące podwójnej helisy DNA;
sfotografowanie kodu genetycznego.
Evelin F. Keller - opisała doświadczenie dotyku, wzroku.
Dotyk + spojrzenie -> interwencja, niebezpieczna procedura; łączy się w ten sposób wiedzę z doświadczeniem

4 czerwca

HASŁA:
- autonarracje
- dwujęzycznośc kobiet

NAZWISKA:
- A. Giddens
- Z. Bauman
- R. Lakoff

W. Godzic - książka „O celebrytach”

Jeden z typów autonarracji to opowiedziec sobie siebie (to również jedna z terapii psychoterapeutycznych); to tzw. monologii wewnętrzne. Granice autonarracji nie są językowe, nie kończą się na jednym języku. Każda narracja wymaga zdań.

Narrator:
- przytacza pewną historię, tworzy fabułę z bohaterami
- może być wszechwiedzący
- może być autorytetem
- może być jednocześnie bohaterem
- pisarz to nie narrator

Ja vs. autonarracja - jak skonstruowac własnego narratora?
K. Rosner „Tożsamości, historie, narracje”
Gesty również są czynnikami wpływającymi na autonarrację.

Przykłady autonarracji:
- odlewy ciała podczas choroby nowotworowej (autonarracja choroby poprzez sztukę)
- programy telewizyjne, reality show
- wywiady

Autonarracje są montowane, to zależy od gatunku autonarracji. Nie jesteśmy elastyczni, często autonarracja przeszkadza, nigdy nie wiemy jaki fragment nas zostanie zmontowany przez otoczenie i jak odebrany. Autonarracja to narzędzie tak dla mnie, jak i dla mojego otoczenia.

Cechy autonarracji:
- charakter czasowy - fragmenty z naszego życia; dziecko/dziadek;
Giddens -> trajektoria, pocisk wystrzelony w życie; kiedy w końcu opada, jest stary
utrzymanie autonarracji to problem; non-stop wytwarzanie swojej tożsamości skupia się wokół przeszłości i teraźniejszości; jeśli prowadzimy autonarrację, to nie prowadzimy samego życia, w konsekwencji nie mamy już na czym opierac swojej autonarracji, ponieważ brak nam materiału; ludzie nie pozwalają nam opowiadac o sobie, rozmówca chce usłyszec narrację taką, jaką sobie już wyobraził
- nieciągłe - nie panujemy nad nimi do końca
- kruche - niebezpieczeństwa kreacji wizerunku ze strony innych
- dochodzenie sensu własnego życia, poszukiwanie siebie poprzez artykulację doświadczenia i czego chcielibyśmy dokonac
- cel marketingowy; jesteśmy towarem, niektórzy przyciągają uwagę, niektórzy odpychają
- sposób samo leczenia się współczesnego społeczeństwa; najlepszym terapeutą jestem ja sam

Pojawia się jednak problem autentyczności autonarracji.

11 maja

HASŁA:
- dwujęzycznośc kobiet
- celebryta
- człowiek zaktualizowany
- tożsamośc pastiszowa
- branding tożsamości

NAZWISKA:
- Robin Lakoff
- Z. Bauman
- Daniel Boorstin
- Wiesław Godzic
- Maslov
- Rogers
- May
- W. Benjamin
- Barber

Co kształciło kobiety?
Jakiego języka używają przy okazji opowiadania o sobie?

Przez mężczyzn najpierw interpretowane są jako obrazy, dopiero później jako treści. Na język wpływa wykształcenie; kobiety mówią dwoma językami, ponieważ funkcjonowanie kobiety w społeczeństwie jest rozróżniane na dwa scenariusze:

• kobieta musi udowodnic, że jest człowiekiem na równi z mężczyzną

• kobieta musi udowodnic, że jest kobietą

Dwa scenariusze zakładają dwa różne języki. Tożsamośc mężczyzn nie oddziela tożsamości męskości od człowieka; dla kobiet jest odwrotnie. Kształtowały one opowieści o sobie i swój język głównie w środowisku domowym, to ich najbliższa przestrzeń jako kobiet. Przez odzyskiwanie niezależności, odzyskiwały również swój język. Aktualnie jest on konserwatywny, seksistowski; w przestrzeni publicznej nie ma odpowiedniego kodu, w którym kobiety mogą mówic o sobie. Posiadamy pan/pani w języku polskim, jednak w innych językach brak tego słowa przed np. „doktor” lub „mecenas”; dla mężczyzn istnieją końcówki, które nie determinują w żaden sposób sposobu patrzenia na daną jednostkę, nie deprecjonują (psycholog vs. psycholożka). Jednak ten problem czasem działa też w drugą stronę; dziś problemem jest np. słowo określające mężczyznę pracującego w przedszkolu. Polityka wpływa na postawy społeczne - przykładem jest urlop macierzyński.

Lakoff
- pozostałośc myślenia o sobie młodej damy
- damie nie wypada wydawac poleceń, ona powinna poprosic;
- dziś to komunikat niespójny: mam ambicje na sukces vs. słaba kobieta prosząca o wszystko

Takie dziewczyny w trakcie rozmów rekrutacyjnych do pracy mają problem, gdyż ich dwujęzycznośc staje się problemem; zwłaszcza, kiedy po drugiej stronie znajduje się mężczyzna. Wychowane są jako „podwładne” mężczyzny, więc nie pokazują swoich umiejętności, odsyłane są zazwyczaj do sekretariatu lub w ogóle nie przyjmowane. Strategia słabej kobiety jest mało skuteczna; kobiety muszą mówic tym samym kodem, jeśli chcą być na równi traktowane.

Strategie językowe są różnie traktowane, ponieważ różne są kompetencje kulturowe. Autonarracje to opowiadanie o sobie, to narzędzie umieszczania siebie w życiu.

„Celebryci” - jak wpływają na nasze tożsamości?
D. Boorstin, rok 1961; czas przejścia z kultury filmowej do kultury telewizyjnej. Powstaje wtedy nowa kreacja medialna, tzw. „celebryta”. W Polsce temat podejmuje W. Godzic pisząc książkę „O celebrytach”; Boorstin formuuje on pojęcie „znani z tego, że są znani”. Pisze o procesie narastania zainteresowania celebrytami oraz klasyfikuje ich.

Celebryta, by móc fukncjonowac, potrzebny mu marketing telewizyjny i życie w obrębie przemysłu kulturalnego. Tak długo kształtuje siebie, modyfikuje, etc., aż stworzy produkt = siebie. To ktoś, kto zostaje wyłowiony i kształtowany jest na celebrytę.

Maska celebryty
- normalną maskę się zdejmuje z twarzy; łatwośc zdejmowania jej
- maska celebryty jest produkowana na zewnątrz, przylega do niego tak silnie, iż trudno ją zdjąc, a z czasem zanika czynność zdejmowania jej, takiej osobie jest wygodnie z wizerunkiem stworzonym przez przemysł; maska scala się z ciałem celebryty, nie chce, nie potrafi jej zdjąc.

Jeśli tylko coś się uchyli spod maski/wizerunku, to zajmują się tym tabloidy (paparazzi etc.). Istnieją programy szkoleniowe (trenerzy, styliści, psychologowie), które mają za zadanie za każdego zrobic celebrytę. Obiecują nadanie pewnych cech i wykreowanie celebryty. W USA są to tzw. szkoły sławy; w Polsce jest to raczej przemysł dyskretny. Takie szkoły zazwyczaj mają swój wspólny scenariusz: osoba taka powinna być młoda, śmiała, pewna siebie, czasem seksowna i powinna posiadac umiejętności sceniczne.

Do czego to prowadzi? Jesteśmy zmuszani do obserwacji życia cele brytów; sfera publiczna jest nimi wypełniana. W USA medialny system ekologiczny - celebryci występują jako najciekawsi, najlepsi przedstawiciele społeczeństwa.

Różnica pomiędzy dziewczynkami a chłopcami w wychowywaniu: one chcą zazwyczaj być celebrytkami, oni natomiast wolą przyziemne marzenia, np. być strażakiem.

Boorstin: „Celebrując cele brytów celebrujemy siebie.” Bauman twierdzi, że ciągła obserwacja, podziwianie celebrytów to tak naprawdę skupienie się na sobie; to przez nasze poczucie wartości; robimy to, by wzmocnic przekonanie, że nie jesteśmy gorsi. Jest to jedna ze strategii tożsamości.

Media nam dostarczają takie produkty; my tworzymy historię celebrowania, to się zaczyna od początku XIX wieku. Już wtedy pojawiają się takie osobowości jak dandys (twór kultury brytyjskiej, np. Oscar Wilde, prototypem dandysa był Byron; w Polsce - Słowacki), czy flaneur (Francja) np. Baudillaire - nie musiał być dandysem, to był najczęściej dziennikarz, badacz przestrzeni.

Pojęcie celebryty „czystej postaci” - Natalia Siwiec „multimedialni rozpoznawalni”

Czy to jest jakaś tożsamość? Co po fakcie, że ktoś mnie teraz rozpoznaje, jeśli sława ta minie za jakiś czas? Kim jest celebryta przed i po byciu celebrytą? Czy ta tożsamośc jest rzeczywista, czy wytworzona w przestrzeni nierzeczywistej? Powraca pytanie „czy ja żyję?”, a które odwołuje się do słynnego „być, czy nie być?”

Ilustracja - wytworzony obraz kobiety na potrzeby kampanii prezydenckiej w Polsce
- czas niewspółczesny wizerunek, arystokratka, ładna w swojej konwencji
- Wiktoria CUKT (Centralny Urząd Kultury Technicznej)
- kandydatka na prezydenta, jej program miał być pisany przez internautów, bezpartyjna
- współpraca internautów (nieświadomych) i artystów, którzy się bawili

Tożsamośc pastiszowa - konsekwencja przeciwstawienia sobie autentycznej tożsamości ze stylizacją. Wypowiedź konstruowana na podstawie innej wypowiedzi, kształtowanie siebie na podstawie innych osób i ich wypowiedzi, „puzzle” tożsamościowe. Robimy to w dobrej wierze, by upodobnic się do siebie; sklejenie różnych elementów. Nie chcemy ośmieszyc naszych pierwowzorów, tylko upodabniamy je do innych; „pastiszowy składak”. Nie jest to człowiek zaktualizowany.

---