Ekonomika przedsiębiorstw

Produkcja wyrobów, jej rodzaje i typy

Produkcja

Działalność gospodarcza, w wyniku której wytwarza się produkty zaspokajające ludzkie potrzeby. Polega na wydobywaniu lub przetwarzaniu surowców i materiałów lub na uprawie i hodowli w celu otrzymania produktów zaspokajających ludzkie potrzeby.

Proces produkcyjny

Całokształt wzajemnie powiązanych działań ludzi i środków pracy, których rezultatem są określone wyroby.

Produkcję możemy podzielić na 3 grupy

1. W zależności od stopnia gotowości produktów.

2. W zależności znaczenia wyrobów gotowych

3. W zależności na rodzaj nakładów

W zależności od stopnia gotowości produktów

Produkcja w toku

Stanowią je produkty znajdujące się w stanie obróbki, w jednej z faz procesu produkcyjnego, np. płynne żeliwo, deski w czasie obróbki czy ciasto w czasie zarabiania.

Półfabrykaty

Są to produkty, które przeszły określoną fazę procesu produkcyjnego i przeznaczone są do dalszego przeroby, np. Odlewy, obrobione elementy produkcji mebli, cholewki. Półfabrykaty tylko wyjątkowo przeznacza się do sprzedaży np. jako części zamienne.

Wyroby gotowe

Są to wyroby o zakończonym procesie produkcyjnym, przeznaczone do sprzedaży. Wśród wyrobów gotowych rozróżniamy produkcję finalną i kooperacyjną. Produkcję finalną stanowią wyroby przeznaczone do bezpośredniego użytkowania - samochody; meble. Kooperacyjną zaś stanowią wyroby przeznaczone do zużycia w innym przeds. M.in. guziki; opony; części maszyn.

W zależności znaczenia wyrobów gotowych

Produkcja podstawowa

Jest to zasadniczy cel działalności przedsiębiorstwa. Produkcja przeznaczona jest na sprzedaż. Przykładami mogą być obrabiarki w fabryce maszyn, czekolada w zakładach cukierniczych oraz ubrania w zakładach odzieżowych.

Produkcja pomocnicza

Przeznaczona głównie na własne potrzeby. W jej ramach wytwarza się narzędzia, energię oraz świadczenia usług dla celów produkcji np. usługi remontowe.

Produkcja uboczna

Polega na wykonaniu wyrobów z odpadów, jakie pozostają przedsiębiorstwu w wyniku produkcji podstawowe. Np. z odpadów skórzanych wyrabiane mogą być paski.

W zależności na rodzaj nakładów

Produkcja kapitałochłonna

Produkcja wymagająca dużych nakładów kapitałowych. Przykładem może być produkcja wyrobów przemysłu elektronicznego i środków transportu oraz produkcja w wysokim stopniu zautomatyzowana.

Produkcja pracochłonna

Produkcja wymagająca dużych nakładów pracy ludzkiej. Zalicza się do niej m.in. produkcję wyrobów przemysłu wydobywczego, budownictwo, rolnictwo, świadczenie usług.

Produkcja materiałochłonna

Produkcja pochłaniająca dużo materiałów. Zalicza się do niej produkcję artykułów konsumpcyjnych, np.: odzieży, wyrobów mięsnych.

Produkcja energochłonna

Produkcja, która zużywa dużo energii elektrycznej lub surowców energetycznych. Zalicza się do niej m.in. produkcję metali (szczególnie aluminium), cementu czy produkcję ogrodniczą.

Typy produkcji

Ze względu na liczbę jednocześnie wyprodukowanych wyrobów tego samego rodzaju możemy rozróżnić jeszcze następujące typy produkcji:

1. jednostkową

2. seryjną

3. masową

Produkcja jednostkowa

Polega na wykonywaniu wyrobów w pojedynczych egzemplarzach, zwykle na zamówienie np. produkcja statków, mostów, jak i produkcja miarowa (ubrania, buty). Produkcje jednostkową mogą wykonywać duże jak i małe przedsiębiorstwa. Pracownicy w takim przedsiębiorstwie powinni posiadać wysokie kwalifikacje. Produkcja jednostkowa cechuje się stosunkowo wysokimi kosztami.

Produkcja seryjna

Jest to wykonywanie wyrobów w określonych partiach (po kilka; kilkanaście sztuk). Od wielkości serii wyróżniamy produkcję małoseryjną (ubrania) oraz wielkoseryjną (samochody, samoloty F16). Dzięki temu, że wyrób jest powtarzalny przebieg produkcji seryjnej jest usystematyzowany.

Produkcja masowa

Polega na wykonywaniu ciągle tych samych wyrobów np. cukru, cementu, mąki. Ten rodzaj produkcji charakteryzuje bardzo wąski asortyment, jednak plusem są niskie koszty ponoszone przez przeds. Produkcja masowa wymaga usystematyzowania przebiegu produkcji. Komórki produkcyjne mają ściśle wyodrębniony, a zarazem ograniczony zakres działania. Pracownicy specjalizują się w wykonywaniu określonych i na ogół prostych czynności.

wyroby gotowe

półfabrykaty

produkcję w toku

W zależności

od stopnia

gotowości

produktów

rozróżniamy:

Produkcja

uboczna

Produkcja

pomocnicza

Produkcja

podstawowa

W zależności

znaczenia

wyrobów gotowych

Produkcja
energochłonna

Produkcja
materiałochłonna

Produkcja
pracochłonna

Produkcja
kapitałochłonna

W zależności od
rodzaju
nakładów

---