MANIPULACJA- jest formą zamierzonego wywierania wpływu, na drugą osobę, czy grupę w taki sposób, aby podejmowała ona nie zdając sobie z tego sprawy działania zaspokajające potrzeby manipulatora.
MOTYWY MANIPULACJI- maksymalizacja własnego interesu (materialnego lub psychologicznego)albo interesy grupy, osobisty lub instytucji, z którą się identyfikuje.
MANIPULACJA TO:
-podstępne wykorzystywanie faktów
-naginanie i przeinaczanie faktów
-kierowanie kimś bez jego wiedzy
-wpływanie na cudze sprawy, nastroje, zachowanie
-manipulacja cechuje się :celowością, skrytością, złymi intencjami
Manipulacja ma miejsce w :szkole, pracy, mediach, umowach, reklamach, rodzinie, partnerstwie.
METODY MANIPULACJI:
1.MANIPULACJA INFORMACJĄ(treść + język):
Najlepszym manipulatorem jest kłamstwo. Kłamstwa w żywe oczy. Selekcja informacji -świadome pomijanie pewnych treści(dzienniki telewizyjne), słownictwo- posługiwanie się dodatnio lub negatywnie nacechowanym słownictwem , aby zjednać przychylność odbiorcy. Użycie zdań lub słów, o których nadawca wie, że będą odebrane przez odbiorcę nieprawidłowo. Zaciemnienie obrazu- za pomocą długich, wielokrotnych zdań, np.: ktoś prezentuje projekt.
Obrona:
-umiejętność rozpoznania mechanizmu
-asertywność
Niska kultura odbiorców- używanie spójników.
Wysoka kultura logiczna - nawyk dokładnego słuchania słowa i zdolność wyciągania wniosków.
Obrona :stosowanie parafrazy.
Niska kultura logiczna- używanie różnych kwantyfiaktorów (słowa, które wskazują na ilość: większość, prawie wszyscy), często tak robią akwizytorzy : np. wszyscy kupują.
2. MANIPULOWANIE EMOCJAMI POZYTYWNYMI, NEGATYWNYMI, POCZUCIE WŁASNEJ WARTOŚCI :
Pozytywnymi- komplementy, pochwały
Negatywnymi - wzbudzanie lęku, poczucia winy; zakłopotanie ,deprecjacja(obniżanie wartości drugiego człowieka), zastraszanie
3.MANIPULOWANIE PROCESAMI FIZJOLOGICZNYMI (PRANIE MÓZGU):
Wojna koreańska w latach 50. zaczęto opisywać ten rodzaj manipulacji- Chińczycy prowadzili obozy niemieckie. Celem Chińczyków było, aby amerykańscy jeńcy zmienili swoje poglądy i stali się komunistami.
Teraz powszechnie stosowane w sektach. Badacze w trakcie badań nad tą techniką manipulacji stwierdzili, że jest 5 grup zabiegów, aby zmienić swoje przekonania.
rozstrojenie organizmu i próba rozbicia dotychczasowej struktury osobowości :
- izolacja od wszelkich bodźców z zewnątrz (sekta- brak kontaktu z rodziną)
-pozbawienie snu (w obozach jeńcom kazano biegać, pracować lub rytualne modły)
-wykańczanie głodem (dieta niskokaloryczna), głodówki rytualne. Człowiek traci poczucie własnego ”ja”, może mieć halucynacje.
- sektach pobudza się potrzeby seksualne, bez ich zaspokojenia
2-zmniejszenie poczucia bezpieczeństwa :
Rodzina to ich wrogowie, w obozach zupełny brak bezpieczeństwa.
3-doprowadzenie do degradacji własnej osoby i wywołanie silnego poczucia winy:
poniżanie ludzi, że człowiek jest nikim.
4-doprowadzenie osobowości do stanu depresji :
Człowiek zachowuje się jak dziecko(płacze, okazuje bezradność, jest w rozsypce). Nie wie kim jest, nie ma poczucia żadnej wartości. W sektach daję się ludziom w nagrodę czekoladę (endorfiny- ekstaza).
Bombardowanie miłością.
PODATNOŚĆ NA MANIPULACJĘ JEJ CZYNNIKI :
1etap- w psychologicznym rozwoju :ludzie młodzi, wolni od zobowiązań, zainteresowani kontaktami z innymi ludźmi. Dowiedzą się kim są. Również ludzie w średnim wieku- podwyższą swoje kwalifikacja oraz ludzie starsi, żyjący samotnie. Cenne dla sekt z przyjęciem ich domów, majątków. Również osoby niepełnosprawne.
2czynniki sytuacyjne : trudne sytuacje życiowe, trudności w szkole, choroby. Czasami zjawia się wybawiciel. Potrzebują akceptacji, jeśli jej nie mają są podatni na sekty (wsparcie emocjonalne).
3-komunikacja w rodzinie : osoby ze szczęśliwych rodzin oraz dysfunkcyjnych. Związane z potrzebami :przynależności, miłości, bezpieczeństwa. Jeśli nie otrzymują w rodzinie to będą ich szukać.
ARTOKRATYCZNA RODZINA- mocne zasady, brak wolności dzieci, chce się wyzwolić od władzy ojca, ale również chce się czuć byciem kochanym.
LIBERALNA- dziecko wszystko może robić, dzieciom brakuje uwagi rodziców, próbują zwrócić na siebie ich uwagę.
DEMOKRATYCZNA- wszyscy mają coś do powiedzenia, interesują się problemami domowników.
4-predyspozycje osobowościowe :
Ludzie mają potrzebę zależności, szybko się poddają. Mała asertywność, niedojrzałość emocjonalna, naiwny idealizm. Narzucona potrzeba rozwoju duchowego. Osoby o przeciętnym poczuciu własnej wartości, są bardziej narażone na manipulację.
OBRONA PRZED MANIPULACJAMI :
HABILUACJA- przyzwyczajanie się , wyeliminowanie niepotrzebnych reakcji. Pomaga nam obronić się przed małymi manipulacjami.
REARTACJA- pojawia się zawsze tam, gdy człowiekowi się coś zakazuje, nakazuje, zaleca, czy ogranicza swobody wyboru. Wyraża się to z potrzeby wolności. Przejawia się wzrostem zainteresowania zakazanego zachowania, wtedy wzrasta jego atrakcyjność. Może być mechanizmem jednostkowym, lecz w szerokiej skali.
MANIPULACJE OPARTE O WRODZE MECHANIZMY REGUŁY Charoliniego jak i gdzie są wykorzystywane?