8.09.2009r.
AUTOR:
KLASA: 1 Gimnazjum
PROGRAM: Nowa Era
TEMAT: Procesy fizyczne. Wielokrotności i podwielokrotności jednostek wielkości fizycznych.
CEL OGÓLNY: Poznanie definicji wielkości fizycznej i procesu fizycznego.
CELE OPERACYJNE: - Uczeń umie zdefiniować wielkość fizyczną i proces fizyczny;
- Uczeń umie podać jednostki podstawowych wielkości fizycznych;
- Uczeń wie, co to jest układ SI;
- Uczeń potrafi symbolicznie zapisać, jaką jednostkę ma dana wielkość fizyczna;
- Uczeń potrafi własnymi słowami powiedzieć czym zajmuje się ekologia;
- Uczeń potrafi korzystać z podstawowych wielokrotności i podwielokrotności jednostek fizycznych. Rozwiązuje proste przykłady z tym związane.
METODY: Dyskusja, elementy wykładu, rozwiązywanie przykładów.
FORMY PRACY: Indywidualna, zbiorowa.
PRZEBIEG LEKCJI:
Wstęp:
1. Przypominam pojęcia ciała fizycznego, substancji i zjawiska fizycznego.
Proszę po kolei około 3 uczniów, aby przytoczyli mi kolejno przykłady ciała fizycznego i substancji, z jakiej to ciało jest zbudowane. Następnie kolejnych uczniów proszę o przytoczenie przykładów zjawiska fizycznego.
Rozwinięcie:
2. Wprowadzam pojęcie procesu fizycznego.
Mówię, że jeśli weźmiemy pod uwagę ciąg następujących po sobie zjawisk fizycznych to będziemy obserwować proces fizyczny. Jako przykład podaję burzę, ruch silnika i pytam uczniów, czy umieją podać jeszcze jakieś inne przykłady. Mówię, że na co dzień spotykamy się również z innymi procesami, np. biologicznymi (oddychanie, trawienie) lub chemicznymi (nazwy takich poznają na lekcjach chemii).
Po tej teorii zapisuję temat lekcji na tablicy i dyktuję pierwszy punkt notatki (a).
3. Wprowadzam pojęcie ekologii.
Mówię, że znajomość fizyki, zjawisk i procesów fizycznych doprowadziło w ostatnich czasach do gwałtownego rozwoju techniki i cywilizacji, co ułatwia nam bardzo życie. Mamy prąd w kontaktach, wodę w kranie, plastikowe i wygodne pojemniki oraz butelki. Jednak nie zawsze zdajemy sobie sprawę z tego, że bezmyślnie wykorzystując wszystkie te dobrodziejstwa prowadzimy do degradacji naszego środowiska. A jeśli zepsujemy zbytnio otaczający nas świat, to nie będziemy mieli gdzie mieszkać i żyć.
Aby chronić środowisko powstała nowa gałąź nauki, zwana ekologią. Ekologia zajmuje się badaniem zależności występujących w przyrodzie, jak również szuka sposobów na ochronę naszego środowiska.
Pytam uczniów, czy potrafią podać przykład takiego sposobu na ochronę środowiska, spotykanego często w otaczającym nas świecie. Jeśli nic nie wymyślą, to podaję elektrownie wiatrowe, kolektory słoneczne i segregację śmieci.
Dyktuję podpunkt b notatki.
4. Wprowadzam pojęcie wielkości fizycznej i jej jednostki.
Mówię, że wracamy do pojęcia ciała fizycznego. Przypominam, że można zbadać ciało fizyczne, np. mierząc jego temperaturę, szerokość, wysokość, masę. Te cechy, które możemy wyrazić w postaci liczby, nazywamy wielkościami fizycznymi. Mówię, że każda wielkość fizyczna może przyjmować różne wartości, np. jeżeli, jako wielkość fizyczną, weźmiemy pod uwagę temperaturę, to mierząc nasze ciało otrzymamy wynik 36,6°C, jeśli jesteśmy zdrowi, natomiast w czasie choroby termometr wskaże nam np. 38°C. Zwracam uwagę, że temperaturę podajemy w stopniach Celsjusza, a nie w metrach czy kilogramach. Mówię, że każda wielkość fizyczna ma odpowiednią jednostkę.
Następnie dyktuję podpunkt c do zeszytu. Proszę o narysowanie tabelki i wpisanie tam kilku przykładów. Następnie mówię, że w fizyce jest kilka podstawowych jednostek i są one zebrane w Tabeli Układu SI. Proszę uczniów, aby otworzyli swoje książki na stronie 157 i zobaczyli tę tabelę i dyktuję punkt 2. Następnie podaję sposób, w jaki powinno zapisywać się jednostki wielkości fizycznych.
Mówię, że za symbol masy przyjmujemy m, więc jednostkę zapisujemy następująco:
[m] = 1kg - przy czym proszę uczniów o odczytanie z Układu SI tej jednostki.
Tak samo postępuję z długością i czasem:
[l] = 1m, [t] = 1s.
Dyktuję punkt 3.
5. Wprowadzam wielokrotności i podwielokrotności jednostek.
Mówię, że czasem potrzeba nam jednostek większych lub mniejszych od podstawowych. Podaję przykłady:
- Niełatwo podać wymiary telefonu komórkowego w metrach. A w czym?
Milimetry. Zapisuję tę nazwę na tablicy.
- Odległość z Krakowa do Gdańska w metrach?
Nie, w kilometrach. Też zapisuję na tablicy.
- Masę naszego ciała w gramach?
Nie, w kilogramach. Zapisuję n tablicy.
Zapisuję również kilka innych jednostek z przedrostkami. Podkreślam je. Mówię, że dodając takie przedrostki zmieniamy wielkość naszej jednostki na taką, jaka nam bardziej odpowiada do przedstawienia wielkości. Proszę o otwarcie książek na tabelce z tymi przedrostkami.
Mówię, że jest jedna wielkość fizyczna, której jednostka zmienia się trochę inaczej niż te przedstawione prędzej. Jest to czas. Pytam ile minut to godzina, ile sekund to minuta i ile sekund to godzina.
Następnie dyktuję punkt 4 i podaję zadania:
1 km = ………m 18 Mg = ………g 110 Tm = ………m
2 ml = ………l 20 min = ………s 1,5 h = ………s
1,5 dag = ………g 1000 pm = ………m 23 dm = ………m
45 nm = ………m 1,2 hl = ………l 200 μg = ………g
Podsumowanie:
6. Zadanie domowe.
Proszę uczniów o przyniesienie na następną lekcję przyrządów do mierzenia, np. miar krawieckich, suwmiarek, itp.
Oraz 5, 6, 10 / 16 (podręcznik Nowa Era)
Zad 5/16
Zamień na kilogramy: 50 dag, 1200 g, 3220 mg.
Zad 6/16
Zamień na metry: 50 cm, 300 nm, 20 dm, 0,1 km.
Zad 10/16
Połącz ze sobą wielkości fizyczne i służące do ich pomiaru przyrządy:
ciśnienie linijka
długość barometr
masa prędkościomierz
prędkość termometr
temperatura waga