Sylwetka Marii Grzegorzewskiej
Maria Grzegorzewska urodziła się 18 kwietnia 1888r. We wsi Wołuczy.
Ukończyła prywatną szkołę żeńską w Warszawie,studiowała nauki przyrodnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, pedagogikę w Brukseli, w Międzynarodowym Fakultecie Pedagogicznym kierowanym przez Józefinę Joteyko,psychologię na Sorbonie, gdzie w 1916r uzyskała tytuł doktora filozofii za rozprawę:Studium na temat rozwoju uczuć estetycznych -badania z zakresu estetyki eksperymentalnej przeprowadzone wśród uczniów szkół brukselskich.
Pedagogika Grzegorzewskiej jest pedagogiką autentyzmu, której, teoretyczna koncepcja twórcza wyrasta z życia i temu życiu służy.
Głoszona przez nią zasada łączenia teorii z praktyką znalazła rzadko spotykaną pełnie realizacji w jej własnym życiu.
Ze światem wielkiej pedagogiki zetknęła się Grzegorzewska dopiero w czasie studiów w Międzynarodowym Fakultecie Pedologicznym w Brukseli.
Bliski, codzienny, kontakt z wybitną uczoną Józefą Joteyko, możliwość pogłębiania na gorąco własnych sądów przesądziły o tym, iż tworząc swoje koncepcje pedagogiczne zarówno w zakresie pedeutologii, jak i rewalidacji Maria Grzegorzewska widziała wyraźnie cel ,do którego zmierzała,a cel ten był mocno zakorzeniony w rzeczywistości ,którą zgłębiała od strony empirycznej.
Fakultet Pedologiczny stanowił dla Grzegorzewskiej wzór,wedle którego mogła tworzyc swoją koncepcję kształcenia nauczycieli w Polsce.
Miała tu okazję poznania różnorodnych aspektów problematyki etiologii i rewalidacji i opieki nad jednostkami odchylonymi od normy, a także założeń programowych i organizacyjnych tej uczelni.
Stąd także wyniosła przyszła twórczyni polskiej pedagogiki specjalnej przekonanie, iż łączenie teorii z praktyką (w szkołach, placówkach oświatowo-kulturalnych)musi stanowić podstawę rzetelnego przygotowania nauczycieli do pracy w szkole.
W roku 1918 na posiedzeniu Polskiej Ligi Nauczania wystąpiła z referatem „O konieczności zoorganizowania specjalnego szkolnictwa dla dzieci anormalnych”.
W 1922 roku powstaje Państwowy Instytut Pedagogiki Specjalnej ,która to uczelnia ma za zadanie kształcenie nauczycieli-wychowawcówwszystkich tych kategorii dzieci które nie mogą być wychowywane w szkole razem z dziećmi normalnymi,a więc dla dzieci głuchych, niewidomych, upośledzonych umysłowo i moralnie , kalekich a także rozwijanie badań naukowych z różnych dziedzin szkolnictwa specjalnego ,a w szczególności nad ulepszaniem metod nauczania i wychowania.
Pracując na Uniwersytecie Warszawskim otrzymuje propozycje utworzenia w tej uczelni Katedry Pedagogiki Specjalnej.
Fakt jej powołania przyczynił się do poszerzenia możliwości badawczych w zakresie pedagogiki specjalnej i szkolnictwa specjalnego ,a dzięki wejściu pedagogiki specjalnej do kręgu dyscyplin uniwersyteckich powstały realne szanse kształcenia pedagogów specjalnych na poziomie akademickim.
Założenia działalności naukowej katedry były zbliżone do koncepcji prac Instytutu Pedagogiki Specjalnej.
U podstaw koncepcji naukowej, jaką przyjęła Grzegorzewska ,tkwiła teza o wspólnych mechanizmach odchyleń od normy i wspólnym podłożu akcji rewalidacyjnej.
Konsekwencją takiego podejścia badawczego były badania mechanizmów kompensacji u niewidomych, głuchych i głuchoniewidomych, nad strukturą tak zwanego zmysłu przeszkód u niewidomych oraz dynamiką oligofrenii.
Od początku istnienia Katedry praca naukowo-badawcza była przewidziana we wszystkich działach pedagogiki specjalnej.
Jej zakres opracowany przez Grzegorzewską obejmował następujące problemy:
-rewalidacja niewidomych i głuchych na podłożu zjawisk kompensacyjnych,
-wyobrażenia surogatowe(zastępcze) u głuchych i niewidomych,
-proces resocjalizacji młodzieży niedostosowanej społecznie,
-rewalidacyjne znaczenie metody ośrodków pracy w szkole specjalnej,
-kompensacja u głuchoniemych
-właściwy dobór i dozowanie wysiłku jako podstawa pracy pedagogiczno-terapeutycznej
Planowanie pracy naukowo-badawczej i jej realizację ujmowała Grzegorzewska w sposób niezwykle funkcjonalny, w konwencji szeroko rozumianej służby społecznej na rzecz osób odchylonych od normy.
Nawiązała szeroką współpracę z wieloma instytucjami i organizacjami społecznymi ,takimi jak Polski Związek Niewidomych, Polski Związek Głuchych, Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, a przede wszystkim z wieloma szkołami i zakładami specjalnymi, jak na przykład z Zakładem dla Dzieci Niewidomych w Laskach.