DIAGNOSTYKA CHORÓB UKŁADU ODDECHOWEGO

PODSTAWOWE OBJAWY I BADANIA DIAGNOSTYCZNE

PODSTAWOWE ZASADY LECZENIA

Zadaniem układu oddechowego jest zapewnienie prawidłowej wentylacji i skutecznej wymiany gazowej.

Podstawowe objawy towarzyszące chorobom układu oddechowego to :

1. duszność - subiektywne odczucie braku powietrza i trudności w oddychaniu, które pojawia się przy braku równowagi między pracą oddechową a jej efektem (ciśnienie cząsteczkowe tlenu i dwutlenku węgla); przyczyną duszności jest niewspółmiernie duża praca oddechowa, którą należy wykonać aby utrzymać prawidłowy stan gazów we krwi; duszność może być spowodowana zmianami w układzie oddechowym, ale także chorobami układu krążenia lub układu nerwowego (duszność oddechowa, krążeniowa, pochodzenia nerwowego); obiektywnym objawem duszności jest wzmożenie pracy mięśni oddechowych; duszność może być wdechowa (przeszkoda w drogach oddechowych, skurcz głośni), wydechowa (astma oskrzelowa)i mieszana (rozedma płuc, wysiękowe zapalenie opłucnej);

2. kaszel - fizjologiczny odruch obronny, polegający na nagłym wydechu przy skurczu mięśni oddechowych i przepony z gwałtownym wyrzuceniem powietrza z płuc, ale także objaw chorób dróg oddechowych; może być suchy lub wilgotny, połączony z odkrztuszaniem plwociny (śluzowej, ropnej lub podbarwionej krwią);

3. ból w klatce piersiowej - może towarzyszyć niektórym chorobom płuc i opłucnej;

4. podwyższenie temperatury ciała;

Podstawowe sposoby badania układu oddechowego to :

1. oglądanie klatki piersiowej (kształt, ruchy oddechowe, częstość oddechów, głębokość i rytm oddechów);

2. badanie palpacyjne klatki piersiowej;

3. opukiwanie klatki piersiowej;

4. osłuchiwanie płuc (szmery oddechowe, rzężenia, trzeszczenia, furczenia, świsty);

5. ocena stanu i drożności dróg oddechowych;

6. ocena stopnia wysiłku oddechowego;

7. ocena stopnia nasilenia duszności;

8. ocena stopnia utlenowania tkanek (obecność sinicy);

9. pulsoksymetria - badanie wysycenia krwi włośniczkowej tlenem,

10. gazometria - określenie ph krwi oraz ciśnienia cząsteczkowego tlenu i dwutlenku węgla, zasobu zasad poziomu wodorowęglanów we krwi;

Oznaczenia	Wartości prawidłowe	Wartości prawidłowe - nowe jednostki SI
pH	7,35 - 7,45	7,35 - 7,45
pCO2	35 - 45 mmHg	4,7 - 6,0 kPa
pO2	70 - 116 mmHg	9,2 - 15,5 kPa
HCO3	22 - 26 mmol/l	22 - 26 mmol/l
BE - zasób zasad	ok. 2,5 mEq/l	ok. 2,5 mmol/l

11. spirometria - określenie pojemności życiowej płuc i jej składowych (pojemność oddechowa - 500 ml, pojemność dopełniająca - 2500 ml, pojemność zapasowa - 1000 ml);

12. badanie rentgenowskie klatki piersiowej i płuc;

13. bronchoskopia - wziernikowanie oskrzeli;

14. bronchografia - zdjęcia dróg oddechowych po podaniu kontrastu;

15. badanie plwociny;

16. tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny.

Podstawowe zasady leczenia chorób układu oddechowego :

1. właściwe ułożenie chorego - pozycja półsiedząca sprzyja pracy dodatkowych mięśni oddechowych, zmniejsza przestrzeń źle wentylowaną w płucach;

2. tlenoterapia;

3. zapewnienie dostępu żylnego celem podawania leków;

4. monitorowanie czynności oddechowej, tętna, ciśnienia tętniczego krwi, saturacji, parametrów gazometrycznych;

5. wspomaganie oddychania lub sztuczna wentylacja.

---