I. Definicja inflacji
Inflacja jest utrzymującym się przez dłuższy czas procesem wzrostu cen w gospodarce narodowej, połączonym z dużą utratą wartości pieniądza. Występuje wówczas duży wzrost podaży pieniądza i szybkości obiegu pieniądza oraz ucieczki od danej waluty do innych wartości pieniężnych i rzeczowych. Jeżeli procesom inflacyjnym towarzyszy stagnacja gospodarcza mówi się o stagflacji, natomiast w przypadku wystąpienia recesji gospodarczej o slumpflacji
II. Rodzaje inflacji
W zależności od przyczyn wywołujących zjawiska inflacyjne wyróżnia się:
inflację popytową, w której przyczyną wzrostu cen jest nadmierny popyt w stosunku do istniejącej podaży. Nazywana jest również inflacją pieniężną ze względu na nadmierną ilość pieniądza w obiegu.
inflację kosztową, w której przyczyną wzrostu cen są rosnące koszty produkcji.
inflację strukturalną, której przyczyną jest niedostosowanie struktury produkcyjnej do zmieniających się potrzeb nabywców. Inflacja strukturalna ma charakter inflacji popytowo - kosztowej.
W zależności od natężenia procesów inflacyjnych rozróżnia się:
inflację pełzającą, gdy wzrost cen nie przekracza kilku procent rocznie, nie powodująca zakłóceń w przebiegu procesów gospodarczych, poddająca się kontroli
inflację kroczącą, gdy wzrost cen wynosi kilkanaście procent, wywołująca określone zachowania podmiotów gospodarczych, zaczyna się wymykać spod kontroli
inflację galopującą, gdy procent wzrostu cen wyraża się liczbą dwucyfrową i mogą powstawać napięcia o charakterze społeczno - gospodarczym (np. strajki), osłabienie systemów motywacyjnych, zahamowanie wzrostu gospodarczego.
hiperinflacja, gdy następuje szybka (często błyskawiczna) utrata wartości pieniądza i gwałtowny wzrost cen spowodowany na ogół inflacjogennym finansowaniem przez państwo wydatków budżetowych.
III. Przyczyny inflacji
nadmierna - w porównaniu z podażą dóbr - ilość pieniądza w gospodarce,
kłopoty finansowe państwa i konieczność finansowania deficytu budżetowego,
nadmierny wzrost płac w gospodarce,
znaczny wzrost cen surowców energetycznych np. wzrost cen ropy naftowej
ograniczenie podaży dóbr np. zboża z powodu nieurodzaju, ropy naftowej w związku z ograniczeniami limitów wydobycia przez OPEC,
wysokie obciążenia podatkowe,
nadmierna ilość monopoli w gospodarce,
IV. Skutki inflacji
spadek wartości niezabezpieczonych oszczędności (pieniądze w tzw. "kieszeni" oraz na nisko oprocentowanych lokatach bankowych - a'vista),
brak stabilności w prowadzeniu działalności gospodarczej,
naciski pracowników na wzrost płac,
spadek wartości i zaufania do pieniądza,
rozbieżność pomiędzy planowanymi a rzeczywistymi zyskami,
wyższe dochody nominalne,
ograniczenie produkcji,
utrudnienia w rozliczaniu transakcji zagranicznych,