Metody i formy pracy z dzieckiem 6-letnim

Dziecko sześcioletnie przejawia żywe zainteresowanie środowiskiem, z ciekawością chłonie informacje o bliższym i dalszym otoczeniu. Zmienia się sposób zdobywania przez nie wiedzy. Lepsze jest jego przystosowanie do zajęć w grupie rówieśników. Zdolne jest też do dłuższego skupienia uwagi, co jest szczególnie istotne.

Aby realizować edukację z dziećmi sześcioletnimi stosuje się różnorodne metody i formy pracy dydaktycznej dostosowane do możliwości rozwojowych dzieci. Skierowane są one na dziecko, jego wychowanie, prawidłowy i wielostronny rozwój. Wychodzą one naprzeciw ogólnym potrzebom życia społecznego i gospodarczego oraz związanej z tym sytuacji rodziny.

W przedszkolu, w którym pracuję stosowane metody prowadzenia zajęć odnoszą się do sposobów pracy nauczyciela z dziećmi i służą realizacji wyznaczonych celów zajęć. Są one odmienne od metod szkolnych, Można wyodrębnić trzy grupy metod: oglądowe, słowne, praktyczne. Przenikają się one wzajemnie i rzadko występują w swojej czystej postaci. Jednak niektóre z nich są dominujące w konkretnych rodzajach zajęć, np. metoda oglądowa - oparta na obserwacji i pokazie pojawia się podczas wycieczki, czy oglądania różnego rodzaju ilustracji. Natomiast metoda słowna jest wykorzystywana w czasie słuchania opowiadania lub wiersza. Obok metod działań odnoszących się do organizacji pracy nauczyciela można wyodrębnić metody odnoszące się do działań dziecka związanych z procesem uczenia się. Przedstawiają one możliwości wielostronnego uczenia się polegającego na:
- przyswajaniu (podanego, gotowego materiału),
- odkrywaniu (nowych wiadomości podczas rozwiązywania problemów i samodzielnego poszukiwania),
- przeżywaniu (różnorodnych treści i wartości),
- działaniu (polegającym na zmienianiu rzeczywistości i samego siebie poprzez sprawdzanie wiadomości w praktyce).

Wielostronne uczenie się przeciwstawia się jednostronnemu uczeniu się, czyli nauczaniu opartemu głównie na przyswajaniu gotowej wiedzy podanej przez nauczyciela. Takiemu wielostronnemu uczeniu się odpowiadają metody nauczania.

Najczęściej stosowane metody nauczania w mojej pracy, to:
1. metody podające (przyswajanie): opowiadanie, pogadanka, historyjka obrazkowa, wiersze, piosenki, praca z tekstem.
2. metody problemowe (odkrywanie): gry dydaktyczne, giełda pomysłów, czyli "Burza mózgów", inscenizacja.
3. metody aktywizujące (przeżywanie): drama, wystawa (ekspozycja), pokaz.
4. metody praktyczne (działanie): ćwiczenia.

Przed dziećmi stawiam takie zadania, które wyzwalają w nich konieczność poszukiwania rozwiązań, aktywizują myślenie, wyzwalają inwencję, ekspresję twórczą, mobilizują do zastanawiania się, zadawania pytań i udzielania na nie odpowiedzi poprzez rozwiązywanie problemów. Opierając się na własnych doświadczeniach oraz analizie wyników przeprowadzonych badań, zachęcam nauczycieli do stosowania w pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym następujących metod:
- burza mózgów - do tworzenia i definiowania pojęć (np.: wyobraźnia), rozwiązywania problemów, jako rozgrzewka umysłowa przed ćwiczeniami,
- mapy mentalne (pojęciowe) - do wizualnego opracowywania problemów i pojęć (np. moja rodzina),
- linie czasu - do wizualnego przedstawienia zagadnienia w układzie linearnym (np. historia książki),
- gry dydaktyczne - gra biograficzna, zabawy intelektualne (np.: krzyżówki, rebusy, rozsypanki),
- gry komputerowe.
Dobór metod zależy od indywidualnych możliwości dzieci oraz od tego, jakie umiejętności zaplanowaliśmy kształcić w danej chwili, np. uczestnicząc w zajęciach komputerowych - różnicujemy poziom gier ze względu na posiadane umiejętności dzieci. Wybierając techniki należy pamiętać, iż poszczególne treści najczęściej są realizowane równolegle w integracji z wszystkimi działami. Zatem, najlepszymi metodami są te, które aktywizują i motywują dziecko oraz umożliwiają praktyczne zastosowanie zdobytej wiedzy.

Praca w przedszkolu wymaga określonych form organizacyjnych. Do podstawowych form pracy wychowawczej i edukacyjnej w przedszkolu, w którym pracuję należą:
- zabawa i inne rodzaje działalności dzieci pozwalające na rozwijanie własnej inicjatywy,
- czynności samoobsługowe dzieci np. związane z utrzymaniem higieny osobistej oraz praca użyteczna,
- spacery i wycieczki,
- zajęcia organizowane przez nauczycielkę z całą grupą lub prowadzone w mniejszych zespołach.

W codziennej pracy z dziećmi stosuję różnorodne metody i formy rozbudzające aktywność twórczą dziecka, zapewniając pozytywną motywację do podejmowania zadań rozwijających wiarę we własne siły i możliwości. Do nich należą:
- Metoda Dobrego Startu M. Bogdanowicz - jest to metoda słuchowo - wzrokowo - ruchowa, w której ważną rolę odgrywają 3 elementy: element słuchowy (piosenka), wzrokowy (wzory graficzne), motoryczny (wykonywanie ruchów w czasie odtwarzania wzorów graficznych zharmonizowanych z rytmem piosenki). Ogólnie rzecz biorąc jest to poznawanie wielozmysłowe.
- Zabawy i gry integrujące grupę, wyzwalające aktywność.
- Drama - uczy poprzez osobiste doświadczenie - uczestnictwo lub obserwowanie scenek. Rozwija umiejętność wyrażania siebie przez dialog w rolach sytuacyjnych, gry i zabawy.

Na uwagę zasługuje fakt, że wszystkie nowoczesne metody, programy najpierw są prezentowane rodzicom na spotkaniach warsztatowych, a dopiero po uzyskaniu pełnej akceptacji prowadzone są z dziećmi. Do tradycji przedszkola, w którym pracuję należy przygotowanie dzieci do imprez międzyprzedszkolnych: spotkania teatralne, udział w konkursie piosenki, udział w spartakiadzie sportowej, itp. W przedszkolu organizowane są dla dzieci i ich najbliższych ciekawe imprezy i uroczystości. Między innymi:
- Wrzesień miesiącem "otwartych drzwi"- pomagamy dzieciom przyzwyczaić się do nowych warunków
- Pasowanie na przedszkolaka - witamy nowoprzyjętych przedszkolaków
- Wspólne wróżby andrzejkowe
- Mikołajki
- Wigilia - wspólny, uroczysty obiad,
- Bal karnawałowy - spotkanie z Gwiazdorem,
- Uroczyste obchody Dnia Babci i Dziadka
- Powitanie wiosny - barwny korowód ulicami osiedla,
- Dzień Ziemi - dbamy o nasze środowisko,
- Dzień Mamy i Taty
- Festyn Rodzinny - bawimy się z wszystkimi mieszkańcami osiedla,
- Dzień Dziecka - dzień radości naszych milusińskich,
- Wycieczka sześciolatków - opalamy się trzy dni nad morzem,
- Witaj Szkoło - zakończenie przedszkola przez 6-latków.
Dzięki stosowanym metodom i technikom naszym dzieciom rok w przedszkolu mija szybko i bardzo ciekawie. Poniżej przedstawiam przykładowy scenariusz zajęć, w którym zastosowałam różne metody i formy pracy z dziećmi sześcioletnimi.

---