Różnicowanie- przechodzenie komórek, tkanek, organów i ogólnie ciała organizmu od jednego stanu do drugiego, bardziej złożonego lub wyspecjalizowanego; prowadzi do powstania różnic między stadiami rozwojowymi i różnic między częściami ciała.

Histogeneza- różnicowanie się tkanek stałych z jednorodnej tkanki merystematycznej u roślin.

cykl komórkowy-seria zdarzeń, które zachodzą w komórce eukariotycznej, prowadząc do jej podziału

ploidalność- ilość materiału genetycznego (DNA) znajdującego się w jądrze komórkowym, określana w odniesieniu do liczby chromosomów.

komórka totipotencjalna- zdolność każdej żywej komórki roślinnej z nienaruszonym jądrem do odróżnicowania w komórkę merystematyczną, która może rozwinąć się w jakąkolwiek inną komórkę lub dać początek całej roślinie

komórka pluripotencjalna- zdolnością pojedynczej komórki do zróżnicowania się w dowolny typ komórek somatycznych

endoreduplikacja- zwielokrotnienie ilości DNA poza cyklem komórkowym

kompetencja komórki - zdolność reagowania zespołów komórek na bodziec morfogenetyczny, a tym samym występowanie komórek na określona drogę różnicowania.

odróżnicowanie- powrót komórek wyspecjalizowanych budową i funkcją do stanu niezróżnicowanego,

merystem - tkanka roślinna, składająca się z komórek o cienkich ścianach z centralnie położonym dużym jądrem komórkowym i niewielkimi wakuolami. Komórki te są zdolne do regularnych podziałów komórkowych. Powstające w wyniku podziałów komórki różnicują się tworząc tkanki stałe

merystem pierwotny- tkanka twórcza roślinna, która powstaje bezpośrednio z merystemu zarodkowego i powoduje pierwotny przyrost rośliny

merystem wzrostu nieograniczonego- merystemy funkcjonujące przez całe życie rośliny czy organu

merystem wzrostu ograniczonego- charakterystyczny dla liści, kwiatów, owoców. Młody rozwijający się organ w całości składa się z komórek merystematycznych. Po wytworzeniu odpowiedniej ilości komórek cały merystem różnicuje się w odpowiednie tkanki stałe organu i wzrost ustaje.

merystem wtórny- roślinna tkanka twórcza, powstająca z komórek należących do tkanek stałych, które już utraciły zdolność do podziału, ale w określonych sytuacjach przyjmują powtórnie formę embrionalną, zdolną do podziałów

komórka macierzysta (inicjalna) - komórka roślinna zdolna do podziałów funkcjonujące od stadium zarodkowego przez cały okres życia rośliny w obrębie merystemów .

Protomerystem-szczytowa partia wierzchołka wzrostu wraz z komórkami inicjalnymi i ich najbliższymi pochodnymi

primordium - najwcześniejsze stadium rozwoju w kulturach zarodków

histogen- warstwa komórek w merystemie wierzchołkowym korzenia. Zwykle wyróżniane są trzy warstwy: plerom, peryblem, dermatogen

prokambium- kanka prowaskularna, pramiazga, bot. merystem różnicujący się na tkankę waskularną; z prokambium powstaje pierwotne drewno i łyko, a część między drewnem a łykiem przekształca się w miazgę łykodrzewną (waskularną)

budowa wtórna- zespół tkanek łodygi i korzenia, będący wynikiem działania merystemów bocznych - miazgi łykodrzewnej i miazgi korkotwórczej - powodujących rozwój tkanek wtórnych i przyrost łodygi oraz korzenia na grubość. W skład budowy wtórnej wchodzi drewno wtórne, łyko wtórne i korkowica.

Korzeń- organ roślin naczyniowych pełniący dwie główne funkcje: mechaniczną (stabilizacji rośliny w podłożu) i fizjologiczną (pobieranie wody z solami mineralnymi, magazynowanie substancji)

radykula- Korzeń zarodkowy ; w dojrzałym nasieniu ma charakter merystematyczny . U większości roślin nasiennych daje początek systemowi korzeniowemu , z wyjątkiem traw, w których obumiera w miarę rozwoju siewki i zastępowany jest przez korzenie przybyszowe. ,

korzeń przybyszowy- korzenie wyrastające z pędu rośliny. Mogą współistnieć z korzeniem głównym, lub zastępować go. Najczęściej wyrastają one z nasady pędu

korzeń boczny- rosną ukośnie lub poziomo i rozgałęziają się dalej na korzenie boczne drugiego, trzeciego rzędu podobnie jak korzeń główny

system korzeniowy wiązkowy- w tym systemie wszystkie korzenie są równorzędne

system korzeniowy palowy- Jeśli korzeń główny przyrasta znacznie silniej na długość i na grubość niż korzenie boczne i jest skierowany pionowo w głąb gleby do znacznej głębokości, a korzenie boczne wyrastają głównie u nasady korzenia głównego, to taki system korzeniowy nazywamy palowym.

strefa włośnikowa- strefa różnicowania się dojrzałych (stałych) tkanek korzenia, w której liczne komórki skórki tworzą włośniki

ryzoderma- pierwotna tkanka okrywająca korzenia. Występuje w młodych partiach korzeni. Główną funkcją ryzodermy jest podbieranie wody i soli mineralnych z gleby, a także w niewielkim stopniu wymiana gazowa

epiblema- ryzoderma

włośnik- cienkościenne i rurkowate uwypuklenia komórek skórki (ryzodermy) występujące w strefie różnicowania korzenia

dyfuzja- proces samorzutnego rozprzestrzeniania się cząsteczek lub energii w danym ośrodku, będący konsekwencją chaotycznych zderzeń cząsteczek dyfundującej substancji między sobą lub z cząsteczkami otaczającego ją ośrodka

osmoza- dyfuzja rozpuszczalnika przez błonę półprzepuszczalną rozdzielającą dwa roztwory o różnym stężeniu.

kora pierwotna- warstwa tkanek roślinnych w korzeniu i łodydze występująca między skórką a walcem osiowym.

walec osiowy- kolumna tkanek przewodzących (drewna i łyka) wraz z towarzyszącymi włóknami sklerenchymatycznymi i tkankami miękiszowymi (okolnicą, rdzeniem i promieniami rdzeniowymi), stanowiąca centralną część w budowie pierwotnej łodygi i korzenia

ryzosfera- przykorzeniowa warstwa gleby, w której żyją w dużym zagęszczeniu gatunki organizmów charakterystyczne dla danej rośliny.

Egzoderma- tkanka roślinna pochodzenia miękiszowego, znajdująca się pod ryzodermą

suberyna- substancja będąca mieszaniną wysoko spolimeryzowanych estrów kwasów tłuszczowych. Odkładana w ścianach komórkowych powoduje ich korkowacenie (korek)

celuloza- pl.wikinierozgałęziony biopolimer, polisacharydpedia.org/wiki/Celuloza

mikrofibryla- w komórkach roślinnych są to cienkie włókienka zbudowane z równolegle ułożonych łańcuchów celulozy. Natomiast pęczki mikrofibryli tworzą fibryle, które stanowią główny element strukturalny ściany komórkowej.

jamka-rurkowate kanały w ścianie komórkowej komórek roślinnych, przez które przenikają pasma cytoplazmy, tzw. plazmodesmy. Dzięki obecności jamek zapewniona jest łączność żywych protoplastów w obrębie całej rośliny.

Miękisz- tkanka roślinna zaliczana do tkanek stałych o słabym stopniu specjalizacji. ,

stela-walec osiowy

ściana komórkowa pierwotna- u młodych, aktywnych metabolicznie komórek; elastyczna, zbudowana głównie z celulozy, hemiceluloz i pektyn

symplast- zespół protoplastów połączonych plasmodesmami i otoczony plasmolemmą

apoplast-zespół ścian komórkowych, wnętrz martwych komórek i przestworów międzykomórkowych w organizmie roślinnym. Połączone ze sobą i wysycone wodą ściany komórkowe razem z wypełnionymi wodą wnętrzami martwych komórek przewodzących są głównymi drogami transportu wody w roślinie

pasemko Caspary'ego- obrączkowata strefa w podwójnej ścianie komórkowej, przesycona substancjami czyniącymi ścianę nieprzenikliwą dla wody

perycykl(okolnica)-warstwa komórek parenchymatycznych na obwodzie walca osiowego w korzeniu i łodydze, które wykazują zdolność przekształcania się w komórki merystematyczne

floem(łyko)-żywa tkanka roślinna niejednorodna, wchodząca w skład zespołu tkanek przewodzących, pełniących funkcję przewodzącą w roślinach naczyniowych. Łyko przewodzi produkty fotosyntezy,

floem pierwotny-łyko będące wytworem merystemów wierzchołkowych pędu i korzenia protofloem- pierwsze, różnicujące się z pramiazgi elementy łyka pierwotnego, powstające w strefie istniejącego jeszcze wzrostu na długość łodygi lub korzenia

metafloem-dojrzała, w pełni wykształcona forma łyka pierwotnego

ksylem(drewno)-roślinna tkanka przewodząca złożona z cewek lub naczyń, silnie zdrewniała, służąca do transportu soli mineralnych i wody, pobranych z gleby przez korzenie oraz jako tkanka wzmacniająca

ksylem pierwotny-martwa tkanka roślinna przewodząca wodę, powstała w wyniku podziałów miazgi (= kambium) pochodzącej z tkanek zarodka nasiona

protoksylem-wczesne, różnicujące się z pramiazgi elementy drewna pierwotnego w łodydze lub korzeniu, jeszcze w strefie ich wydłużania się, utworzone z rozciągliwych cewek lub naczyń węższych od późniejszych

metaksylem-dojrzała, bardziej zróżnicowana forma drewna pierwotnego

rurka sitowa-żywe komórki przewodzące, szybko transportujące składniki pokarmowe, stanowiące jeden z elementów łyka okrytonasiennych

człon rurki sitowej-typ elementów sitowych tworzących sitową rurkę.

płytka sitowa-ściana rozdzielająca 2 człony rurki sitowej, na której występują pola sitowe bardziej wyspecjalizowane niż na ścianach bocznych

kaloza-polimer cząsteczek glukozy, zdolny do silnego pęcznienia. Pod koniec sezonu wegetacyjnego pojawia się w rurkach sitowych, w postaci zasklepek zamykających płyty sitowe. Dzięki temu transport substancji w łyku staje się niemożliwy

komórka towarzysząca-są żywymi wydłużonymi komórkami, przylegającymi ściśle do członów rurek łykowych. Ich funkcją jest między innymi odżywianie rurek sitowych

miękisz łykowy- tkanka roślinna będąca elementem składowym łyka roślin. Zbudowana jest z znacznym stopniu wydłużonych komórek, tworzących pasma wśród innych elementów łyka

włókna łykowe- włókna sklerenchymatyczne występujące głównie w łyku roślin okrytozalążkowych, zwykle dłuższe od włókien drzewnych i z jamkami prostymi w ścianach komórkowych

cewka-są to martwe komórki, wchodzące w skład tkanki przewodzącej - ksylemu

naczynie- element drewna składający się z ułożonych w szereg martwych komórek - tzw. członów naczyń

miękisz drzewny-tkanka roślinna występująca w postaci pasm komórek miękiszowych pomiędzy innymi elementami drewna (ksylemu), pełniąca funkcję tkanki spichrzowej oraz zapewniająca łączność drewna z innymi tkankami organu

włókno drzewne-grubościenne, wydłużone komórki wchodzące w skład ksylemu, rozmieszczone pojedynczo lub grupami pomiędzy innymi komórkami lub tkankami, wypełnione są powietrzem lub wodą

wzrost intruzywny- specyficzny sposób wzrostu komórki roślinnej. Rośnie ona nierównomiernie, w określonych rejonach

programowana śmierć komórki-naturalny proces zaprogramowanej śmierci komórki w organizmie wielokomórkowym. Dzięki temu mechanizmowi z organizmu usuwane są zużyte lub uszkodzone komórki.

ściana komórkowa wtórna-powstającą po wewnętrznej stronie ściany pierwotnej, zwykle grubszą i bardziej wytrzymałą niż pierwotna, o uporządkowanej budowie szkieletu celulozowego, również wypełnionego hemicelulozą i pektyną. Ulega ona inkrustacji (węglan wapnia, krzemionka lub lignina) i adkrustacji (kutyna, suberyna, woski).

jamka prosta-mają kształt kanału, o okrągłym lub owalnym przrekroju, przegrodzonego na granicy stykających się komórek półprzepuszczalną błoną zamykającą. Ściany kanału są prostopadle ustawione w stosunku do przegrody. Jamki proste występują licznie w komórkach miękiszowych

jamka lejkowata-powstają w ten sposób, że wtórna warstwa błony odchyla się od błony pierwotnej, przez co powstaje lejkowate wgłębienie skierowane okienkiem ku wnętrzu komórki. Jamki sąsiednich komórek przylegaja dokładnie do siebie

pąk-zawiązek pędu z merystemem wierzchołkowym i zawiązkami organów - liści i kwiatów ,

pąk boczny-powstaje podobnie jak zawiązki liści, w paku wierzchołkowym u podstawy stożka wzrostu. Ich położenie jest ściśle związane z położeniem liści

Rozdział antyklinalny - podział komórki inicjalnej ścianą prostopadłą lub skośną w stosunku do jej dłuższej osi. W rezultacie powstają dwie komórki inicjalne, które dzieląc się peryklinalnie tworzą nowe promieniowe rzędy komórek drewna i łyka

podział peryklinalny -podział komórki inicjalnej na dwie komórki potomne płaszczyzną rozdzielającą, która jest przegroda równoległa do ścian stycznych. W wyniku podziału powstają dwie siostrzane komórki, z których jedna pozostaje nadal inicjałem, drugą zaś nazywamy, w zależnosci od kierunku odkładania, macierzystą drewna lub macierzystą łyka.
.

rejon organogenetyczny-?

---