Epikureizm
Hellenistyczna filozofia, obejmuje okres od 300 do 30 p.n.e., kiedy to filozofia grecka, podobnie jak cała kultura, zetknęła się z kulturą obcą i częściowo uległa jej wpływom. Wówczas z helleńskiej stała się hellenistyczną. Straciła na czystości, ale stała się bardziej ekspansywna.
Filozofia tego okresu przestała być jedyną nauką i uległa podziałowi na trzy części: logikę, fizykę i etykę. Etyka uzyskała w całym okresie pozycję dominującą.
Rozwój filozofii skoncentrował się w szkołach, wśród których dominowały: Platońska Akademia i Arystotelesowski Likeion, czynne już w poprzednim okresie. Na początku hellenizmu powstały trzy szkoły: stoicka, epikurejska i sceptycka.
Znaczącymi etapami w rozwoju filozofii hellenistycznej były:
1) lata 300 do 270 p.n.e., w których myśl filozoficzną rozwijali m. in.: Zenon z Elei, Epikur, Euklides - twórca geometrii.
2) lata 270 do 100 p.n.e. Pod koniec tego okresu filozofia zostaje opanowana przez eklektyzm, następuje w nim natomiast dynamiczny rozwój nauk szczegółowych.
3) lata 100 do 30 p.n.e. są krańcowym okresem filozofii starożytnej. Rzym nie przywiązywał wagi do filozofii, bliższa mu była poezja, prawo i nauki szczegółowe.
Epikureizm - materialistyczna i ateistyczna doktryna (Epikur 341-270 r. p.n.e.): a) w etyce uznająca jedynie dobra doczesne, a jako cel najwyższy szczęście człowieka, za które on sam jest odpowiedzialny. Utożsamiane z dobrem negatywnym (brak cierpienia będącego wytworem ograniczonej, ciemnej umysłowości) i wskazaniami duchowymi, jakie daje światły umysł; b) w filozofii przyrody - uważający wszelki byt za cielesny, przyjmujący atomową budowę ciał, głoszący zasadę przyczynowości oraz tezę o mechanicznym działaniu przyczyn. Potocznie, postawa życiowa polegająca na dążeniu do niczym nie skrępowanego używania życia.
Epikureizm, 1) hellenistyczny system filozoficzny, którego twórcą był Epikur i który wypływał z dwóch źródeł:
A) kultu życia i pragnienia szczęścia.
B) z trzeźwej postawy umysłu, ufającego temu, co mu bezpośrednio jest dane i operującego wyłącznie konkretnymi wyobrażeniami.
Epikureizm głosił:
- sensualizm
- (Sensualizm, pogląd filozoficzny będący skrajną formą empiryzmu genetycznego . Polega na uznaniu, że zarówno cała wiedza, jak i dyspozycje ludzkiego umysłu mają swe źródło w poznaniu zmysłowym. Zwykle sensualizm wiąże się z postacią E.B. de Condillaca, który w słynnym eksperymencie myślowym (zwanym posągiem Condillaca) próbował udowodnić, że człowiekowi nie potrzeba żadnej wrodzonej wiedzy, by powstało w nim życie duchowe, a wystarczy jedynie zdolność odbierania wrażeń.)
psychologiczny, opierający poznanie na wrażeniach zmysłowych.
- zasady logiki
- (Logika, jedna z podstawowych dyscyplin filozofii, ukształtowana przez Sokratesa, zdefiniowana i rozwinięta przez Arystotelesa, chociaż posiadająca już swoje początki u Pitagorasa i pitagorejczyków.)
indukcyjnej określającej, jak należy poprawnie uogólniać spostrzeżenia poznawcze.
- etykę
- (Etyka,
1) ogół ocen i norm moralnych przyjętych w danej zbiorowości społecznej (narodowej, religijnej, zawodowej itp.), często rozumiana jako synonim moralności. )
hedonistyczną opartą na przeświadczeniu, że szczęście polega na doznawaniu przyjemności, a nieszczęście na doznawaniu cierpienia.
Brak cierpienia (eudajmonia) był odczuwany jako przyjemność. Zgodnie z zasadą hedonizmu radość jest wrodzona człowiekowi i nie potrzebuje on o nią zabiegać, wystarczy tylko, by ciało było zdrowe i dusza spokojna a życie będzie rozkoszą.
Wg epikureizmu wartość posiadają jedynie dobra doczesne. Człowiek jest odpowiedzialny za własne szczęście i nieszczęście. Spokój jest najdoskonalszym stanem a oświecony umysł jedynym środkiem przeciwko niepokojowi.
W filozofii przyrody epikureizm wyrzeka się czynników nadprzyrodzonych i uznaje wszelkie byty za cielesne, ciała za zbudowane atomistycznie, zdarzenia za uwarunkowane przyczynowo, a przyczyny za działające mechanicznie.
2) epikureizm okresu cesarstwa rozwinięty przez Diogenesa z Ojnoanda, żyjącego za czasów Trajana
(Trajan, Marcus Ulpius Traianus (53-117), cesarz rzymski od 98. Znakomity wódz i administrator, pochodzący z Italiki w Baetica (Hiszpania). Za jego panowania cesarstwo rzymskie miało największy zasięg terytorialny, Trajan rozszerzył je o Arabię (106), Dację (107), Armenię (114), tereny nad Eufratem i Tygrysem (prowincje Mezopotamia i Asyria 115). Na zdobytych ziemiach wznosił forty i umacniał fortyfikacje przygraniczne. Rzadko przebywał w Rzymie, sprawując bezpośrednie dowództwo nad wyprawami wojennymi.)
występował przeciwko wierze w objawienie i narastającym tendencjom mistycznym.
3) epikureizm okresu renesansu (odrodzenia) stał się podstawą rozwoju filozofii przyrody, popularyzacji zasad etycznych upowszechnianych w literaturze i sztuce.
Grecka filozofia stworzona przez Epikura z Samos na przeł. IV/III w. p.n.e. Głosiła ona zasadę
uznającą szczęście za główny cel dążeń człowieka, przy czym szczęście to utożsamiane było
z brakiem cierpień. Pogodna afirmacja (akceptacja) życia w jego wymiarze cielesnym,
poszukiwanie spokoju i radości w świecie - założenia te sprawiły, że filozofia Epikura stała się
popularna w późnieszych wiekach, a zwłaszcza w czasach rzymskich i w renesansie.
Najsławniejszym epikurejczykiem w starożytnym Rzymie był Horacy, którego słowa: "Carpe
A teraz postaram się przytoczyć parę informacji o samym Epikurze:
Epikur (341-271 p.n.e.) filozof grecki, urodzony na Samos, całe życie spędził w Atenach. Ok. 305 p.n.e. zakupił ogród w pobliżu Gaju Akademosa, gdzie wykładał (Ogród Epikura). Poglądy: materia jest niezniszczalna i wieczna, wszystko składa się z atomów i próżni (jak u Demokryta), atomy mają pewną swobodę ruchu (deklinacja).
Celem i zasadą życia miało być dążenie do przyjemności, podstawą której jest rozwaga, nakazująca żyć sprawiedliwie, rozumnie i moralnie. Etyka Epikura prowadziła w praktyce do ascezy. (Asceza, dobrowolne, stałe i metodyczne umartwianie się, odmawianie sobie przyjemności, surowy tryb życia. Asceza stosowana jest głównie przez braminów, chrześcijan i wyznawców islamu w celu osiągnięcia doskonałości.)
Twierdził, że bogowie istnieją, ale nie mają zdolności do ingerencji w sprawy tego świata. Zadaniem filozofii jest uwolnić ludzi od lęku przed śmiercią, przesądów. Tacy ludzie są w stanie zbudować sobie szczęście na ziemi. Głosił hasło odrzucenia działalności publicznej i powrotu do prywatności.
Urodzony na wyspie SAMOS Epikur przybyl w wieku 18 lat do Aten, gdzie po kilkunastu latach zalozyl wlasna szkole, ktora przetrwala do IV w n.e. Wykladal w ogrodzie, na lonie natury, uczac zasad prostego zycia i filozofowania. Nie wierzyl w niesmiertelnosc duszy. Przekonywal, nawiazujac do DEMOKRYTA, ze jak cialo sklada sie z atomow. Nie ma zatem uzasadnienia nasz lek przed smiercia, w mysl aforyzmu "skoro my istniejemy, smierc jest nieobecna, a skoro smierc sie tylko pokarze, nas juz nie ma". Epikur nie tylko podzielal poglad Arystypa, ze celem ludzkiego zycia jest dazenie do przyjemnosci, ale utozsamial przyjemnosc z dobrem. Zasmakowac go mozemy, realizujac swoje pragnienia lub rozumnie je ograniczajac do spokojnego zycia w zgodzie z natura, ktora nakazywal POZNAWAC.
A oto kilka cytatów Epikura :
"Żyj niezauważony!"
"Prawa ustanowione są dla sprawiedliwych nie dlatego, by nie popełniali nieprawości, lecz by jej nie doznawali."
"Jest rzeczą oczywistą, że pożytek z przemówień krótkich i przemówień długich jest taki sam."
"Zło najstraszliwsze, śmierć, nie dotyka nas wcale, bo póki my jesteśmy, nie ma śmierci, a kiedy jest śmierć, nie ma nas."
"Jeśli chcesz człowieka uszczęśliwić, nie dodawaj nic do tego, co posiada, ale ujmuj mu kilka z jego życzeń."
"Gdy prosi cię nieprzyjaciel, spełnij jego prośbę, ale strzeż się go potem podwójnie."
"Naprzód spojrzyj, z kim jesz i pijesz, a dopiero potem, co jesz i pijesz."
"Źle żyja, którzy ustawicznie żyć zaczynają."
"Co szkodzi, uczy."
"U wielu ludzi spokój jest odrętwieniem, wzruszenie wściekłością."
"Bogactwo nie jest ulgą w kłopotach - jest tylko zmianą kłopotów."
"Kto zaś mówi, że jeszcze nie pora filozofować, lub że pora już minęła, podobny jest do mówiącego, że jeszcze nie pora być szczęśliwym ta już przeszła."
"Przyjemność jest początkiem i celem życia szczęśliwego."
"Wszelki ból jest złem, ale nie każdego bólu należy unikać."