Karpaty są największym i najważniejszym górskim regionem turystycznym Polski, jedynym obejmującym krajobraz wysokogórski. O wysokiej atrakcyjności Karpat świadczy fakt przewagi miejscowości o uniwersalnej atrakcyjności, stwarzających możliwości uprawiania różnorodnych form aktywności turystycznej w ciągu całego roku. Przez większość roku panuje tu duży ruch turystyczny ze względu na możliwości uprawiania wędrówek górskich, a w sezonie zimowym narciarstwa. Ich zachodnia część jest intensywnie wykorzystywana do wypoczynku urlopowego i świątecznego, przede wszystkim przez mieszkańców najbliższych aglomeracji miejsko- przemysłowych: górnośląskiej i krakowskiej. Ku wschodowi natężenie ruchu maleje, ale wzrasta znów w Bieszczadach. Na ogólną liczbę 1333 miejscowości karpackich aż 1174 tj. 88% uznano za atrakcyjne dla turystów ( Warszyńska, 1988), miejscowości te zajmują 94% powierzchni.
Region Karpat jest użytkowany rolniczo w rożny sposób ( uprawa roli, sadownictwo, pasterstwo), a rozdrobnienie gospodarstw w krajobrazie wyraża się malowniczą szachownicą pól uprawnych, stwarzającą swoisty walor krajobrazowy.
Wyjątkowa rola Karpat w rozmieszczeniu usług turystycznych naszego kraju wiąże się przede wszystkim z wysoką atrakcyjnością różnorodnych walorów turystycznych regionu. Ruch turystyczny koncentruje się przede wszystkim na Podhalu i w Tatrach oraz w Beskidzie Śląskim i Pieninach, a następnie- o mniejszym już nasileniu- w Beskidzie Żywieckim, Gorcach, dolinie Popradu i Krynicy. Ponad 13% ogółu miejsc w obiektach turystycznych Polski koncentruje się tu, blisko 14% ogółu miejsc wczasowych i prawie 60% miejsc w schroniskach (1993 r.)Obszarem licznie odwiedzanym w czasie wycieczek krajoznawczych i wędrówek górskich są także Bieszczady. Niewielkie, ale intensywnie wykorzystywane są rejony wypoczynku urlopowego i świątecznego wokół sztucznych zbiorników wodnych ( jeziora: Różnowskie, Solińskie, Żywieckie, Międzybrodzkie) i w dolinie Raby. Walory antropogeniczne mają tu inny niż np. w Sudetach charakter. Mniej tu zabytkowych miast, zamków i budowli średniowiecznych, więcej natomiast ludowej architektury drewnianej i autentycznego folkloru. Tylko w Karpatach spotyka się jeszcze stroje ludowe noszone na co dzień. Dla zachowania pierwotnego stanu przyrody utworzono w Karpatach sześć parków narodowych: Babiogórski, Tatrzański, Gorczański, Pieniński, Magurski i Bieszczadzki. Stanowią one łącznie 26,7% powierzchni wszystkich parków narodowych w Polsce. Rozległe partie Beskidów objęte są parkami krajobrazowymi (Popradzki Park Krajobrazowy, Żywiecki Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy Pogórza Przemyskiego, Zbiorniki: Rożnowski, Czorsztyński i Soliński).
Urozmaicone ukształtowanie terenu umożliwia rozwój turystyki aktywnej- tak korzystnych warunków do uprawiania turystyki górskiej i wysokogórskiej nigdzie w Polsce, poza Karpatami , nie ma. Warunki śniegowe ( grubość i czas zalegania pokrywy śnieżnej) w połączeniu z rzeźbą terenu czynią z Karpat najważniejszy rejon turystyki narciarskiej w Polsce. Specyficzne właściwości mikroklimatyczne i bioklimatyczne w połączeniu z występującymi tu na szeroką skalę różnorodnymi wodami mineralnymi spowodowały rozwój funkcji wczasowych i uzdrowiskowych. W strefie karpackiej skoncentrowana jest 1/3 polskich uzdrowisk, 19 miejscowości posiada status uzdrowiska, a kilka następnych to uzdrowiska w rozwoju ( Kruczek, Weseli 1987).
Karpackie dopływy Wisły są znakomitymi szlakami kajakowymi, a zespoły zbiorników wodnych na Sole, Rabie, Dunajcu, Ropie, Wisłoku i Sanie są wykorzystywane do uprawiania różnorodnych form turystyki.
Zróżnicowanie funkcji turystycznych oraz walorów pozwala na wydzielenie podregionów: żywiecki, tatrzańsko-podhalański, rabczańsko-limanowski, sądecki, krośnieński, bieszczadzki i pogórski.
Zakopane
Najstarszym zabytkiem Zakopanego jest usytuowana między Starym Kościołem a cmentarzem na Pęksowym Brzyzku kaplica Gąsieniców, wybudowana ok. 1800 roku przez Pawła Gąsienicę- pierwszy trwały obiekt sakralny Zakopanego.Pierwszy kościół wzniesiony rękami górali pod kierunkiem cieśli Sebastiana Gąsienice-Sobczaka w 1847 r. Ołtarze są dziełem Wojciecha Kułacha-Wawrzyńcoka z Gliczarowa. Zasługa dokończenia budowy poprzez postawienie wieży i rozszerzeniu bryły budynku a także urządzenie cmentarza przypadła w udziale pierwszemu proboszczowi ks. Józefowi Stolarczykowi. Kaplica otoczona jest cmentarzem, który jest najczęściej odwiedzanym zabytkiem Zakopanego, a zarazem jedną z najcenniejszych pamiątek polskiej historii. Pochowani tu są m.in. pionierzy Tatr, pierwszy proboszcz i budowniczy ks. Józef Stolarczyk, Tytus Chałubiński, Jan Krzeptowski-Sabała, wybitni pisarze: Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Władysław Orkan, rodzina Pawlikowkich, Kornel Makuszyński, artyści: Stanisław Witkiewicz, Karol Stryjeński, liczni taternicy i przewodnicy tatrzańscy. Przy ulicy Kościeliskiej na zachód od Starego Kościoła usytuowanych jest kilkanaście starych domów góralskich pochodzących przeważnie z drugiej połowy XIX wieku, drewnianych, utrzymanych w stylu charakterystycznym dla budownictwa regionalnego- stylu zakopiańskim, którego zasady stworzył malarz i miłośnik Tatr - Stanisław Witkiewicz. W latach 1892-94 przy ulicy Kościeliskiej powstała willa „ Koliba” w której od 1993 roku mieści się Muzeum Stylu Zakopiańskiego im. St. Witkiewicza. Według projektu Witkiewicza i kilku jego współpracowników czy naśladowców w Zakopanem powstało kilkanaście stylowych willi. Najpiękniejsza i największa to „ Dom pod Jedlami” wybudowana w 1897 na Wzgórzu Koziniec dla rodziny Pawlikowskich. Inne stylowe wille projektowane przez Witkiewicza to „ Oksza”, „Rialto”, „ Konstantynówka”, „ Grażyna”, „ Chałupa pod Wykrotem”, a także gmach Muzeum Tatrzańskiego. W 1888 r. powstało Muzeum Tatrzańskie im. Doktora Tytusa Chałubińskiego i jest ono jednym z najstarszych muzeów regionalnych. Gromadzi zbiory dotyczące przede wszystkim przyrody Tatr i etnografii Podtatrza, także związane z historia turystyki, narciarstwa i taternictwa, dziejami Zakopanego i otaczających Tatry miejscowości. Ważnym działem są zbiory sztuki twórców zakopiańskich. Ekspozycja znajduje się na dwóch piętrach murowanego gmachu przy Krupówkach. W 1959 r. zostało założone Muzeum Jana Kasprowicza na Harendzie. Ekspozycja prezentuje dom poety w takim stanie, w jakim był w ostatnim okresie jego życia: do zwiedzania udostępnione są sypialnia, salonik i niewielki hol. W willi „ Opolanka” utworzone zostało w 1966 r. Muzeum Makuszyńskiego. Muzeum w „Atmie” otwarte w 1976 r. prezentuje informacje o życiu Karola Szymanowskiego i jego związki z Zakopanem, odtwarza pracownię kompozytora i gromadzi osobiste pamiątki po nim.
Oddziałem Muzeum Tatrzańskiego jest Galeria Władysława Hasiora utworzona w 1985 r. i prezentująca najwybitniejsze dzieła mistrza. Na Krzeptówkach można zwiedzić chatę Sabały pochodzącą z XVIII/XIX w. odnowioną w 1954 r.
Zakopane i okolice są „rezerwatem” folkloru podhalańskiego. „Od święta” zobaczyć można charakterystyczne stroje z bogatymi zdobieniami. Ciekawa kultura ludowa ( muzyka, tańce, opowieści) zespoły tradycyjnego budownictwa drewnianego, huczne wesela i zabawy góralskie tworzą swoisty klimat przyciągający turystów.