Kiedy piszemy ż

• Gdy w innych formach tego samego wyrazu lub w wyrazach pokrewnych wymienia się ono na:

g - książeczka-księga, uważać-uwaga, nożny-noga;

dz - księża-ksiądz, mosiężny-mosiądz, pieniężny-pieniądze;

h - drużynowy-druh;

s - mężczyzna-męski, boży-boski, węższy-wąski;

z - każesz-kazać, zamrażać-mróz, mażę-mazać, włażę - właz;

ź - grożenie-groźny, zakażenie-zakaźny.

• Po literach oznaczających spółgłoski:

l - ulżyć, Elżbieta, nawilżać, odwilż;

ł - łże, małż, małżeństwo, małżowina;

n - branża, rewanż;

r - drżenie, rżysko, rżenie

UWAGA! W wyrazach takich jak: dżem, dżoker, dżuma, dżentelmen litera ż nie oznacza samodzielnej głoski. Jest częścią dwuznaku dż.

• W wielu wyrazach, których pisownię trzeba zapamiętać:

każdy	nożyce	młodzież	odzież
mżawka	żabka	żal	żałoba
żarówka	żart	żądanie	żebro
żelazo	żeton	żniwo	żółty
żółw	żubr	żuraw	życie

Kiedy piszemy rz

• Gdy w innych formach tego samego wyrazu lub w wyrazach pokrewnych wymienia się ono na:

bierzemy brać	mierzyć miara
chmurzyć się chmura	morze morski
dobrze dobry	dworzec dworcowy
rowerzysta rower	marzec marcowy
skórzany skóra	orzeł orły
starzec stary	wierzyć wiara

• W zakończeniach rzeczowników:

-arz (w rzeczownikach oznaczających zawody oraz nazwy osób wykonujących dane czynności, a także w niektórych rzeczownikach polskich i spolszczonych), np. lekarz, masarz, młynarz, piekarz, pisarz, stolarz, ślusarz, kolarz, narciarz, wędkarz, korytarz, nędzarz, twarz;

UWAGA! Pamiętaj, że w tej grupie występują wyjątki typu: pejzaż, reportaż, masaż (czyli masowanie), instruktaż (szkolenie, instruowanie), natomiast - instruktarz (książka z instrukcjami).

-erz - np. kołnierz, pęcherz, rycerz, talerz, harcerz, pasterz;

-mierz - np. kroplomierz, wiatromierz, ciśnieniomierz;

-mistrz - np. zegarmistrz, wicemistrz.

• Po literach oznaczających spółgłoski:

p, b, t, d, k, g, ch, j, w

UWAGA! Wyjątkowo po literze oznaczającej spółgłoskę piszemy ż, a nie rz w:

- wyrazach zakończonych cząstką -że, np. oddajże, zróbże,

- następujących wyrazach: gżegżółka, Mojżesz.

• W wielu wyrazach, których pisownię trzeba zapamiętać:

Katarzyna	porzeczka	rzeka	Korzyść
narzeczona	wierzba	zorza	marzenie
tchórz	rzepak	wierzchołek	jarzeniówka
rząd	korzeń	porządek	świerzb

• UWAGA! Po literach oznaczających spółgłoskę w formach stopnia wyższego i najwyższego przymiotników:

dobry lepszy najlepszy

krótki krótszy najkrótszy

słodki słodszy najsłodszy

SZ piszemy również w następujących wyrazach: bukszpan, kształt, kszyk (ptak), obszar, pierwszy, powszechny, powszedni, pszczoła, Pszczyna, pszenica, wszechświat, wszędzie, wszy, wszyscy, wszystko, zawsze.

DYKTANDO - wybrany tekst ćwiczeniowy z ó i u w piątek 09.01.2009r.

Sobota 10.01.2009r. - pracujemy według planu piątkowego. Odpracowujemy piątek 02.01.2009r.

---