PROJEKT

STANOWISKA PRACY PRACOWNIKA OBSŁUGUJĄCEGO TUNEL CHŁODNICZY

Z UWZGLĘDNIENIEM WYMAGAŃ ERGONOMICZNYCH

Wstęp

Homeostaza [gr.]-zdolność organizmu do utrzymania stałości środowiska wewnętrznego, u organizmów stałocieplnych - m.in. stałego stężenia osmotycznego, temperatury, objętości płynów ustrojowych.

Wykonywana przez człowieka praca bardzo często utrudnia organizmowi utrzymanie stałych warunków funkcjonowania. Z tego względu zadania ergonomistów powinny się sprowadzać do takiego zaprojektowania stanowiska pracy aby jak najbardziej odciążyć organizm ludzki.

1. Przeznaczenie stanowiska.

Projekt niniejszy będzie dotyczył stanowiska pracy osoby zajmującej się obsługą tunelu chłodniczego.

Omawiany tunel chłodniczy należy do tuneli zamrażalniczych typu kompaktowego - produkcją zajmuje się firma STARFROST (UK) Ltd.

Przedmiot mojego projektu - tunel kompaktowy Starlite Turbo wykonany jest ze stali nierdzewnej, Łącznie z rurami parownika, których wysoka efektywność pozwala na mrożenie już w temperaturze -36 stopni. Dzięki powyższym zapewnione jest utrzymanie najostrzejszych reżimów higienicznych.

Model Turbo umożliwia mrożenie dużych ilości (do 3000 kg/h) następujących produktów : groszku, fasoli, owoców, frytek oraz gotowanego mięsa mielonego i gotowanego ryżu.

Unikalne rozwiązanie wibratora wejściowego zapewnia równomierne rozłożenie produktów na pierwszej taśmie, bezpośrednio w strumieniu powietrza mrożącego, gdzie ma miejsce efektywne zamrażanie powierzchni produktu. Następnie produkt przechodzi na taśmę drugą i tu dokonuje się pełne i ostateczne zamrożenie. Poczym produkt wychodząc z tunelu pakowany jest w worki lub kartony i przewożony do magazynu wysokiego składowania gdzie oczekuje na dalszą obróbkę w sezonie zimowym.

2. Zadania pracownika obsługi

Do zakresu obowiązków obsługującego tunel zamrażalniczy należeć będzie rozbijanie zbrylonych partii owoców przechodzących przez tunel. Do zbrylenia dochodzi gdy owoce na wejściu do tunelu są porozgniatane lub puściły sok.

Gdyby nie konieczność ciągłego doglądania czy materiał nie ulega zbryleniu, obsługa nie byłaby potrzebna.

3. Ograniczenia stanowiska pracy

Przestrzeń roboczej, na której ma się odbywać proces pracy jest zdeterminowana przez:

1. minimalną powierzchnię jaką będzie miał do swojej dyspozycji obsługujący,

- obsługujący będzie czasowo pracował na powierzchni 10m kwadratowych (na ruchomej taśmie) przy silnym strumieniu powietrza mrożącego przechodzącego przez taśmę od dołu. Po wyjściu z komory będzie odpoczywał na podeście (2m kwadratowe) umieszczonym 2,5 m nad ziemią.

1. jakość warunków środowiskowych,

- wysokość temperatury w tunelu zależy od mrożonego produktu i waha się od -30 do -48 stopni C. Po rozbryleniu partii materiału obsługujący wychodzi z tunelu na zewnątrz - gdzie temperatury zależą od warunków pogodowych. Praca odbywa się w sezonie letnim, więc temperatury kształtują się średnio na poziomie 20 stopni Celsjusza.

4. System pracy

Pracownik obsługi tunelu pracuję na 1 zmianę (tunel po skończonej zmianie jest poddawany rozmrożeniu i dezynfekcji - zajmuje się tym specjalna komórka zakładu).

Po około 7 minutach rozdrabniania materiału zamrażanego pracownik wychodzi z tunelu i odpoczywa około15 do 20 minut, pracownikowi przysługują 3 przerwy 30 minutowe na gorący napój.

5. Rozplanowanie stanowiska pracy

5

120 cm

15 cm

1. tunel chłodniczy,

2. wejście do tunelu,

3. kładka dla odpoczywającego pracownika,

4. pracownik,

5. taśma w tunelu,

6. rozbijaczka (metalowy pręt zakończony płaskim metalowym kółkiem o średnicy ok. 15 cm).

6. Mikroklimat stanowiska pracy

Mikroklimatem miejsca pracy nazywamy stan głównych parametrów fizycznych powietrza (temperatura, wilgotność względna, ciśnienie, ruch powietrza).

Człowiek należy do organizmów stałocieplnych, tzn. utrzymujących stałą temperaturę ciała niezależnie od temperatury zewnętrznej.

6.1 Temperatura

Organizm dorosłego człowieka na skutek podstawowej przemiany materii wytwarza około 30 000 J ciepła w ciągu godziny. Gdyby wytworzone ciepło pozostawało w organizmie, to co godzinę temp. ciała wzrastałaby o około 1,2 stopnia C.

Przy wykonywaniu ciężkiej pracy intensywność przemiany materii może zwiększyć się 10, 20, a nawet 30 razy w porównaniu z przemianą podstawową. W takim samym stopniu powiększa się produkcja ciepła. W celu utrzymania stałej temperatury organizm człowieka zaopatrzony jest w tzw. Mechanizm termoregulacji, który zapewnia mu utrzymywanie stałej temperatury ciała w czasie pracy zarówno w dość niskich, jak i w dość wysokich temperaturach. Pomimo to w nienaturalnym środowisku mikroklimatycznym jakie często stwarzają warunki pracy, proces fizjologiczny termoregulacji może być zakłócony przez niekorzystny układ głównych parametrów fizycznych klimatu.

W niskich temperaturach następuje bierna utrata ciepła przez promieniowanie, przewodnictwo i konwekcję. Im niższa temperatura otoczenia, tym większa jest bierna utrata ciepła. Może ona być ponadto wzmagana przez ruch lub dużą wilgotność powietrza

Pracownik obsługujący tunel chłodniczy zmuszony będzie do pracy w bardzo niskich temperaturach dochodzących do -48 stopni C. Wychodząc z komory narażony będzie na skok temperatury często przewyższający 60 stopni ( praca w okresie letnim - temperatura w cieniu około 20 do 30 stopni powyżej zera. Znacznym utrudnieniem będzie także wzmożony wymuszony ruch powietrza ułatwiającego mrożenie materiału poddawanego obróbce kriogenicznej.

6.2 Wentylacja

Wentylacja służy do odświeżania powietrza w pomieszczeniu pracy oraz zapewnienia optymalnych warunków mikroklimatycznych, wyróżnia się wentylację naturalną i wentylację mechaniczną.

Tunel chłodniczy nie posiada specjalnie zaprojektowanej wentylacji, jednak świeże powietrze będące czynnikiem chłodzącym dostaje się do środka przez skomplikowany system nawiewu. Powietrze to może być wykorzystywane przez pracownika obsługującego daną komorę. Jedyny kontakt z czynnikami mikroklimatu zewnętrznego będzie on miał zapewniony dzięki systemowi filtrów i podgrzewaczy powietrza umieszczony „na plecach” kombinezonu ochronnego. Powietrze zamienione w procesie oddychania na dwutlenek węgla będzie wydalane na zewnątrz kombinezonu. Będzie to możliwe dzięki zastosowaniu (jako materiał na kombinezon) najnowszych osiągnięć w dziedzinie badań nad udoskonalaniem materiałów oddychających typu Goretex.

Kombinezon taki będzie ponadto wyposażony w system nawiewu zapewniający stałą temp. wewnątrz ubrania ochronnego - na poziomie ok. 18 stopni powyżej zera.

Kombinezon będzie stanowił integralną całość z rękawicami jednopalcowymi i specjalnie ukształtowanymi zamkniętymi od dołu nogawkami, w które pracownik będzie wchodził we własnym obuwiu ( unikniemy wtedy niedopasowań obuwia roboczego do indywidualnego pracownika).

6.3 Oświetlenie

Oświetlenie miejsca pracy ma duży wpływ na jej prawidłowe wykonywanie. Niewłaściwy stan oświetlenia powoduje szybsze zmęczenie, pogarsza samopoczucie pracownika, zwiększa wypadkowość i obniża wyniki pracy.

Nikt nie ma wątpliwości, a potwierdzają to normy, że najlepsze jest światło dzienne jednak w przypadku pracy w chłodni zastosowanie okien wymagałoby zmiany konstrukcji tunelu chłodniczego, a najpoważniejszym problemem byłoby uszczelnienie takiego okna. Pozostaje więc zastosować światło sztuczne, jednak należy tu pamiętać o odpowiednim natężeniu takiego światła - ponieważ pracownik co jakiś czas musi wychodzić z tunelu i nagła zmiana poziomu natężenia światła mogłaby stać się przyczyną szybkiego męczenia się wzroku, a także doprowadzić do wypadku.

Projektując oświetlenie wnętrza tunelu zastosowałbym świetlówki głównego szeregu typ - halofosforanowe o wskaźniku oddawania barw dochodzącym do 85 (wyższe wartości tego wskaźnika nie są wymagane ponieważ w tego rodzaju pracy barwy nie są istotne).

Trwałość przyjętych źródeł światła wynosić będzie ok. 10 000 godzin.

Przyjąłem ten rodzaj oświetlenia ponieważ znajduje on szerokie zastosowanie w pomieszczeniach o wysokości do 2.5 m - co ma miejsce w omawianym tunelu chłodniczym. Zastosowanie świetlówek było możliwe również ze względu na brak części wirujących w napędzie taśmy komory. Gdybym zastosował świetlówki, które jak wiadomo nie są światłem ciągłym lecz impulsowym mogłoby to w pewnym momencie doprowadzić do złudzenia, że wirująca część stoi w miejscu, a wtedy o wypadek nie trudno.

6.4 Wibracje

Wibracja występuje wówczas, jeżeli energia mechaniczna drgań, posadzki, maszyny, lub narzędzia przenosi się na pracownika i oddziaływuje na narządy i tkanki jego organizmu. Wyróżnia się dwa rodzaje wibracji: miejscową i ogólną. Wibracja ogólna dotyczy całego organizmu, miejscowa głównie rąk.

Aby przeciwdziałać takim niekorzystnym zjawiskom stosuje się ograniczanie efektywnego czasu pracy narzędziami zmechanizowanymi, amortyzację podłoża, rękawice ochronne, specjalne uchwyty do narzędzi.

W przypadku obsługi tunelu pracownik pomimo pracy na poruszającej się taśmie nie będzie narażony na drgania o przyspieszeniach mogących wpływać ujemnie na stan jego pracy i zdrowia. Jeżeli w drodze rozregulowania się mechanizmów napędu taśmy takie wibracje powstałyby to ubranie ochronne noszone przez pracownika w powiązaniu z krótkotrwałą pracą na taśmie skutecznie zapobiegną niepożądanemu wpływowi owych drgań.

6.5 Hałas

W potocznej mowie pod określeniem hałas rozumiemy nieskoordynowane dźwięki, głośną, zakłócającą spokój rozmowę, krzyki, głośny stuk, trzask, odgłosy pracujących maszyn itp., a więc bodźce fizyczne odbierane przez narząd słuchu. Hałas utrudnia porozumiewanie się, przeszkadza w pracy, zwiększa ryzyko wypadkowe.

Dopuszczalny poziom hałasu na stanowisku pracy odniesiony do 8-godzinnego dnia pracy nie powinien przekraczać wartości 85 dB.

W przypadku projektowanego stanowiska pracy poziom hałasu będzie wynosił około 60 dB - gdyby był nieco wyższy to rolę indywidualnej ochrony słuchu z powodzeniem może pełnić ocieplane ubranie robocze (kombinezon).

7. Podsumowanie

Kierownictwo każdego zakładu pracy powinno zdać sobie sprawę z tego, że ludzie to najważniejszy zasób każdej organizacji. Dbałość o ten składnik zapewnić może daleko idące korzyści oraz brak jakichkolwiek komplikacji związanych chociażby z wypadkami przy pracy.

Dlatego też tam gdzie to konieczne powinno się zapewnić pracownikom szczególne środki ochrony w postaci np. odpowiednich ubrań. Takie ubrania choć czasami wydają się bardzo kosztowne dla danego zakładu pracy w perspektywie przynieść mogą korzyści - mniej wypadków, mniejsza zapadalność na choroby zawodowe. Istnieje też dodatkowy czynnik - nasz pracownik obsługujący tunel może dłużej w nim pracować, a co za tym idzie taśma może się szybciej przesuwać - więc wydajność całej linii technologicznej może wzrosnąć. Dzięki temu zmaleją też koszty.

Jak z powyższego wynika ergonomicznie zaprojektowane stanowisko pracy to źródło profitów nie tylko dla pracownika ale też dla pracodawcy.

Literatura:

1. „ATEST - OCHRONA PRACY” - miesięcznik

2. „CHŁODNICTWO” - miesięcznik

7

---