UNACZYNIENIE TĘTNICZE KOŃCZYNY GÓRNEJ

1. Tętnica podobojczykowa (łac. arteria subclavia) odchodzi po prawej stronie z pnia ramienno - głowowego, a po lewej stronie bezpośrednio od łuku aorty. W jej przebiegu wyróżnia się trzy odcinki:

• Wstępujący

• Szczytowy

• Zstępujący

1. Odcinek wstępujący - leży na osklepku opłucnej i sięga do brzegu szczeliny tylnej mięśni pochyłych.

Gałęzie:

• Tętnica kręgowa (łac. arteria vertebralis) odchodzi ku górze i biegnie w otworach wyrostków poprzecznych kręgów szyjnych;

• Tętnica piersiowa wewnętrzna (łac. arteria thoracicia interia) biegnie ku dołowi po tylnej powierzchni chrząstek żebrowych ok. 1,5 cm od brzegu mostka;

• Pień tarczowo - szyjny (łac. truncus thyreocervicalis) ma cztery gałęzie: tętnica tarczowa-dolna, tętnica nadłopatkowa, tętnica szyjna wstępująca, tętnica szyjna powierzchowna.

2. Odcinek szczytowy - leży w szczelinie tylnej mięśni pochyłych (pomiędzy mięśniem pochyłym przednim i mięśniem pochyłym środkowym) na górnej powierzchni pierwszego żebra.

Gałęzie:

• Pień żebrowo - szyjny (łac. truncus costocervicalis) ma dwie gałęzie: tętnica szyjna głęboka, tętnica międzyżebrowa najwyższa.

3. Odcinek zstępujący - sięga od wyjścia ze szczeliny tylnej mięśni pochyłych do poziomu brzegu zewnętrznego I żebra, gdzie zmienia nazwę na tętnicę pachową.

Gałęzie:

• Tętnica poprzeczna szyi (łac. arteria transversa colli)

2. Tętnica pachowa (łac. arteria axillaris) sięga od poziomu zewnętrznego brzegu pierwszego żebra do bocznego brzegu mięśnia piersiowego większego. Jej przebieg można podzielić na trzy odcinki względem mięśnia piersiowego mniejszego:

1. Odcinek pierwszy sięga do brzegu górnego mięśnia piersiowego mniejszego

Gałęzie:

• Tętnica piersiowo - barkowa (łac. arteria thoracoacromalis)

• Tętnica piersiowa najwyższa (łac. arteria thoracica suprema)

• Odcinek drugi sięga za mięsień piersiowy mniejszy

Gałęzie:

• Tętnica piersiowa boczna (łac. arteria thoracica lateralis)

3. Odcinek trzeci sięga od brzegu dolnego mięśnia piersiowego mniejszego do brzegu dolnego mięśnia piersiowego większego

Gałęzie:

• Tętnica podłopatkowa (łac. arteria subscapularis)

• Tętnica okalająca ramię tylna (łac. arteria circumflexa humeri posterior)

• Tętnica okalająca ramię przednia (łac. arteria circumflexa humeri anterior)

3. Tętnica ramienna (łac. arteria brachialis) biegnie w przedłużeniu tętnicy pachowej od dolno - bocznego brzegu mięśnia piersiowego większego. Biegnie ku dołowi w bruździe przyśrodkowej mięśnia dwugłowego ramienia mniej więcej pośrodkowo, przebiega centralnie przez dół łokciowy. Na wysokości szyjki lub głowy kości promieniowej około 1-2 cm poniżej szczeliny stawu łokciowego dzieli się na tętnicę promieniową i tętnicę łokciową.

Gałęzie:

• Tętnica głęboka ramienia (łac. arteria profunda brachii)

• Tętnica poboczna łokciowa górna (łac. arteria collateralis ulnaris superior)

• Tętnica poboczna łokciowa dolna (łac. arteria collateralis ulnaris inferior)

4. Tętnica promieniowa (łac. arteria radialis) biegnie w przedłużeniu tętnicy ramiennej wzdłuż kości promieniowej. Początkowo leży na ścięgnie mięśnia dwugłowego ramienia. Niżej leży między mięśniem nawrotnym obłym a mięśniem ramienno - promieniowym wzdłuż przyśrodkowego brzegu. W dolnej ¼ przedramienia biegnie po przedniej części kości promieniowej (w tym miejscu badamy tętno). W okolicy nadgarstka przechodzi pod ścięgnami mięśnia odwodziciela długiego kciuka i mięśnia prostownika krótkiego kciuka do dołka promieniowego tzn. tabakierki anatomicznej (tu można wyczuć tętno). W tabakierce anatomicznej tętnica leży między ścięgnami mięśnia prostownika długiego kciuka i mięśnia prostownika krótkiego kciuka. Z tabakierki anatomicznej przechodzi na grzbietową stronę ręki. Następnie wraca na stronę dłoniową przechodząc między 1 a 2 kością śródręcza. Końcowy odcinek tętnicy promieniowej z gałęzią dłoniową głęboką tętnicy łokciowej tworzą łuk dłoniowy głęboki (łac. arcus palmaris profundus). Leży on na mięśniach międzykostnych w okolicy głów kości śródręcza. Przykryty jest od przodu ścięgnami mięśni zginaczy palców i mięśniem przywodzicielem kciuka. Towarzyszy mu gałąź głęboka nerwu łokciowego. Od łuku dłoniowego głębokiego odchodzą trzy tętnice dłoniowe śródręcza II, III, IV (łac. aa.metacarpales palmares). Uchodzą one na wysokości wzgórków palców do tętnic dłoniowych wspólnych palców, które są gałęziami łuku powierzchownego.

Gałęzie tętnicy promieniowej:

• Tętnica wsteczna promieniowa ( łac. a. recurrens radiales)

• Gałęzie mięśniowe (łac. rami musculares)

• Gałąź nadgarstkowa dłoniowa (łac. ramus carpeus palmaris)

• Gałąź dłoniowa powierzchowna (łac. ramus palmaris superficialis)

• Tętnica grzbietowa nadgarstka (łac. arteria carpeus dorsalis)

• Tętnica grzbietowa śródręczna pierwsza (łac. arteria metacarpea dorsalis prima) - odchodzi od tętnicy promieniowej w pierwszej przestrzeni międzykostnej. Dzieli się na dwie gałęzie: dwie tętnice grzbietowe kciuka i tętnicę grzbietową wskaziciela. Najczęściej samodzielnie od tętnicy promieniowej odchodzi gałąź do brzegu promieniowego kciuka po stronie grzbietowej.

• Tętnica główna kciuka (łac. arteria princeps pollicis) inaczej tętnica dłoniowa I śródręcza (łac. arteria metacarpea palmares prima). Dzieli się ona na trzy tętnice dłoniowe właściwe palców. Dwie zaopatrują dłoniową stronę kciuka, a jedna promieniowy brzeg strony palca wskazującego.

5. Tętnica łokciowa (łac. arteria ulnaris) biegnie początkowo po przyśrodkowej stronie ścięgna mięśnia dwugłowego ramienia. Następnie wchodzi pod mięsień nawrotny obły i biegnie dalej na przedramieniu pomiędzy mięśniem zginaczem palców powierzchownym a mięśniem zginaczem palców głębokim. Od połowy przedramienia towarzyszy jej nerw łokciowy. Kieruje się ku stronie łokciowej nadgarstka i w dolnej części przykrywa ją mięsień zginacz łokciowy nadgarstka. Wychodzi spod niego i przechodzi nad troczkiem zginaczy (nie przechodzi przez kanał nadgarstka) i pod rozcięgnem dłoniowym tworzy łuk dłoniowy powierzchowny (łac. arcus palmaris superficialis). Jest on utworzony przez końcowy odcinek tętnicy łokciowej - gałąź dłoniową powierzchowną tętnicy promieniowej (łac. ramus palmaris superficialis arteriae radialis). Łuk dłoniowy powierzchowny leży na ścięgnach mięśnia zginacza powierzchownego palców, przykryty od przodu przez rozcięgno dłoniowe, które przykrywa jego środkową część. Po stronie łokciowej łuk przykryty jest mięśniem dłoniowym krótkim, a po stronie promieniowej przez powierzchowne mięśnie kłębu. Od wypukłej strony łuku odchodzą trzy tętnice dłoniowe wspólne palców (łac. aa. digitales palmares communes). Na wysokości stawów śródręczno - paliczkowych każda z nich dzieli się na dwie tętnice dłoniowe właściwe palców (łac. aa. digitales palmares proprie). Biegną one po stronie dłoniowej wzdłuż zwróconych do siebie brzegów palców 2-3, 3-4, 4-5.

Gałąź do brzegu łokciowego po stronie dłoniowej palca małego odchodzi bezpośrednio od tętnicy łokciowej (albo od jej gałęzi dłoniowej głębokiej). Do w/w trzech tętnic dłoniowych wspólnych palców uchodzą trzy tętnice dłoniowe śródręcza (II, III, IV) pochodzące od łuku dłoniowego głębokiego.

Tętnice palców strony dłoniowej są znacznie silniejsze. Tętnice grzbietowe palców (łac. arterie digitales dorsales) są gałęziami tętnic grzbietowych śródręcza. Unaczyniają one stronę grzbietową do paliczka bliższego włącznie. Od paliczka środkowego stronę dłoniową i grzbietową palców zaopatrują tętnice dłoniowe właściwe palców będące gałęziami tętnic dłoniowych wspólnych.

Gałęzie tętnicy łokciowej:

• Tętnica wsteczna łokciowa (łac. arteria ulnaris recurrens)

• Tętnica międzykostna wspólna (łac. arteria interossea communism) - dzieli się na przednią i tylną biegnącą po błonie międzykostnej przedramienia

• Gałąź nadgarstkowa dłoniowa (łac. ramus carpeus palmaris)

• Gałąź nadgarstkowa grzbietowa (łac. ramus carpeus dorsalis) tworzy łuk głęboki razem z tętnicą promieniową

• Tętnica dłoniowa palca małego łokciowa jest to gałąź biegnąca do brzegu łokciowego palca małego po stronie dłoniowej.




2

---