Dukla Jest to niegłęboki (do 30 m) szybik o małym przekroju poprzecznym, wykonany w skałach twardych i stojący bez obudowy.
Studnia Jest to pionowe wyrobisko podziemne głębokości do kilkudziesięciu metrów, mające ujście na powierzchni ziemi i przeznaczone do wydobywania kopalin ciekłych (wody, solanek, ropy naftowej).
Przecznicą nazywa się poziome wyrobisko korytarzowe udostępniające, wydrążone w skałach płonnych od szybu poprzecznie do linii rozciągłości złoża
Przekopstanowi wyrobisko korytarzowe udostępniające, wydrążone w skałach płonnych od przecznicy równolegle do rozciągłości pokładów
Sztolnia Jest to podziemne wyrobisko poziome, mające wyjście bezpośrednio na powierzchnię ziemi, przeznaczone do celów komunikacyjnych i wentylacyjnych między podziemnym złożem a powierzchnią ziemi. Udostępnienie sztolnią stosuje się w terenach górzystych przy stromym zaleganiu pokładów.
Chodniki są to górnicze wyrobiska korytarzowe prowadzone poziomo lub prawie poziomo (do 5° nachylenia), nie mające bezpośredniego wyjścia na powierzchnię ziemi. Drążone są w złożu i dają urobek będący kopaliną użyteczną (np. chodniki węglowe).
Dowierzchnią jest każde pochyłe wyrobisko korytarzowe łączące dwa lub więcej punktów znajdujących się na różnych poziomach, wydrążone mniej więcej równolegle do linii nachylenia pokładu.
Do wyrobisk wybierkowych nalezą: zabierki, komory, ubierki i ściany.
Pokład Jest to przeważnie osadowe złoże, tworzące warstwy kopaliny użytecznej wśród innych skał osadowych tej samej formacji geologicznej
Grubość pokładu określa odcinek prostopadły do płaszczyzny stropu/spągu, rozciągnięty między stropem i spągiem.
Rozciągłość pokładu- Jest to kierunek linii przecięcia się płaszczyzny spągu lub stropu z płaszczyzną poziomą. Naturalnie jest to linia prostopadła do nachylenia pokładu w każdym jej punkcie.
Deflagracja jest powolnym egzotermicznym ( z wydzielaniem ciepła) rozkładem MW. Deflagracji towarzyszy obfite wydzielanie trujących gazów, zawierających tlenki azotu i tlenek węgla. Ponadto jest zjawiskiem niebezpiecznym ze względu na możliwość zapalenia metanu (w kopalni metanowej). Przyczynami deflagracji są: rozerwanie opakowań nabojów MW w czasie ładowania i zanieczyszczenie go pyłem węglowym, zastosowanie zbyt słabego środka inicjującego, nadmierne zawilgocenie MW itp.
Eksplozja jest rozkładem wybuchowym charakterystycznym dla MW miotających (prochów) o prędkości nie przekraczającej 1000 m/s.
Detonacja jest to szybka reakcja rozkładu MW kruszących. Jej prędkość wynosi od 1500
do 8000 m/s w górniczych MW.
Materiały wybuchowe inicjujące mają wielką czułość na bodźce, dzięki czemu mają szybką rozwoju reakcji wybuchowej i swoim wybuchem pobudzają wybuch innych MW.
MW inicjujące pierwotne są bardzo wrażliwe na bodźce zewnętrzne. Prędkość detonacji wynosi około 5500 m/sec. Zalicza się do nich np.: piorunian rtęci, azydek ołowiawy, trójnitrorezorcynian ołowiu. MW inicjujące wtórne są mniej wrażliwe na bodźce zewnętrzne przy prędkości detonacji wynoszącej ponad 6000 m/sec. Do nich zalicza się np.: trotyl, pentryt, tetryl, heksogen
Eksploatacja pozyskiwanie kopaliny użytecznej z całości złoża w jego obszarze górniczym.
Wybieranie pozyskiwanie kopaliny użytecznej z określonego pokładu lub jego części udostępnionej i przysposobionej do wybierania.
Fronty wybierania suma czół ubierek, zabierek i komór.
Eksploatacja od granic posuwanie się frontu robót górniczych od granic obszaru górniczego do szybu; a w systemie eksploatacji do granic odwrotnie.
Zroby przestrzenie wybrane lub inaczej przestrzenie poeksploatacyjne pozostające po wybranej objętości kopaliny użytecznej
System eksploatacji określa rodzaj wyrobisk wybierkowych z całokształtem stosowanej w nich techniki wybierania dostosowanej do warunków całokształtu złoża obszaru górniczego
Eksploatacja podziemna czyli głębinowa, która dzieli się na:
Typowo górniczą polega na pozyskiwaniu kopaliny użytecznej ze złoża sposobem podziemnych robót górniczych, wymagających zatrudnienia ludzi pod ziemią.
Typowo odwiertową lub wiertniczą polega na pozyskiwaniu kopaliny użytecznej z głębi ziemi za pomocą odwiertów dokonywanych z powierzchni ziemi.
Filar - długa i wąska calizna w polu wybierania.
Pole - większa partia pokładu przeznaczona do wyeksploatowania w zasadzie bez dalszego rozcinania.
Podsadzka materiał lub materiały użyte do wypełniania pustek wytworzonych podczas eksploatacji górniczej
Rodzaje stropów:
Strop bezpośredni - tworzą warstwy skalne zalegające bezpośrednio nad pokładem węglowym, załamujące się po usunięciu obudowy i przemieszczenie się wybranej przestrzeni.
Strop zasadniczy - nazywa się warstwy skał sztywnych (grube warstwy piaskowca lub łupków piaszczystych) zalegające nad stropem bezpośrednim. Warstwy te nie załamują się równocześnie ze stropem bezpośrednim, lecz odkształcają się w kierunku wybranej przestrzeni.
Strop fałszywy - nazywa się cienką warstwę łupku zalegającą bezpośrednio nad pokładem węgla i opadającą zaraz po urobieniu węgla.
Klasyfikacja skał stropowych - W. Budryka
Klasa I - strop bezpośredni stanowią skały kruche, łatwo rabujące się o miąższości większej od 5-krotnej grubości pokładu.
Klasa II - strop bezpośredni stanowią skały kruche, łatwo rabujące się o miąższości mniejszej od 5-krotnej grubości pokładu
Klasa III - strop bezpośredni stanowią skały sztywne, trudno rabujące się lub też nad pokładem zalega strop zasadniczy w postaci grubej warstwy skał mocnych.
Klasa IV - skały stropowe mają zdolność uginania się i osiadania na spągu bez załamania się (skały plastyczne i uwarstwione).
Klasyfikacja spągów:
Klasa I - spąg bezpośredni stanowią warstwy skał słabych wykazujących skłonność do spełzania
Klasa II - spąg bezpośredni stanowią warstwy skał mocnych
Klasa III - spąg bezpośredni stanowią warstwy skał plastycznych, pęczniejących i łatwo wyciskanych do wyrobiska.