1.Wyjaśnij pojęcie pedagogika - subdyscypliny pedagogiki oraz co to jest teoria wychowania i jej zadania.
Pedagogika pochodzi z greckiego słowa paidagogika - nauka o wychowaniu, której przedmiotem jest wszelka działalność wychowawcza mająca na celu wyposażenie całego społeczeństwa, a przede wszystkim młodego pokolenia w wiedzę, sprawności ogólne i zawodowe, umiejętności, zainteresowania, systemy wartości, postawy i przekonania oraz przysposobienie do oddziaływania na własny rozwój. Obecnie pedagogika obejmuje również samowychowanie i samokształcenie, a przy tym świadome i zamierzone oddziaływania takich czynników jak wszelkie organizacje, środki masowej komunikacji, zakłady pracy, kluby, teatry, a więc jednym słowem środowisko.
Nauki szczegółowe pedagogiki:
-p. ogólna
-p. kształcenia wyższego
-p. kształcenia zawodowego
-p. specjalna
-p. społeczna
-teoria wychowania
-dydaktyka ogólna i szczegółowa
-andragogika
-pedeutologia
-historia oświaty i wychowania
-historia myśli pedagogicznej.
Wg H. Muszyńskiego teoria wychowania zajmuje się wychowaniem, które odnosi się wyłącznie do urabiania tylko pewnej strony osobowości człowieka, a więc jest to zamierzone wpływanie na sferę emocjonalno-motywacyjną jednostki. Przedmiotem teorii wychow. Jest teoretyczna nauka o wychowaniu, jest też ona nauka empiryczną, a więc odwołującą się do doświadczenia. Jest także dyscypliną ideologiczną, gdyż ustala efektywność sposobów realizacji nie wszystkich celów wychowania, lecz tylko tych, które są akceptowane w ramach danej ideologii- realizuje praktykę społeczną.
Zadania teorii wychowania:
1.Określenie ideału wychowawczego oraz wprowadzenie z niego i formułowanie i uzasadnianie bardziej szczegółowych celów wychowania.
2.dostarczenie zasad stawiania diagnoz dotyczących rzeczywistości wychowawczej, a więc dochodzenie do stanu wyjściowego warunków oraz osiągnięć wychowawczych.
3.Wyjaśnianie mechanizmów, procesów i zjawisk rozwoju i kształtowania osobowości wychowanka.
4.Gromadzenie, sprawdzenie, i systematyzacja wiedzy o tym, jak organizować i realizować działania wychowawcze.
5.Gromadzenie i systematyzacja wiedzy mówiącej o warunkach skuteczności działań wychowawczych.
Podstawowe pojęcia teorii wychowania - wychowanie, kształcenie, socjalizacja, samowychowanie, osobowość, proces wychowania, strategie zmianotwórcze (indywidualne i zespołowe), ideał wychowania, wzór osobowy.
Wychowanie- to wszelkie zamierzone działania w formie interakcji społecznych mających na celu wywołanie trwałych, pożądanych zmian w osobowości ludzi.
Kształcenie czyli nauczanie, to działanie zmierzające do trwałej modyfikacji, ukształtowania lub rozwinięcia w osobowości jednostki dyspozycji instrumentalnych, a więc wiedzy, umiejętności, inteligencji, uzdolnień i nawyków sprawnościowych.
Socjalizacja - to ogół wpływów środowiska społecznego na jednostkę, w wyniku którego nabywa ona zdolności do życia w społeczeństwie i pełnienia w nim powszechnie obowiązujących ról.
Samowychowanie to swoisty rodzaj wychowania, mówimy o nim wówczas, gdy jednostka podejmuje czynności wychowawcze sama względem siebie, a więc określa cele wychowania, ustala zadania, dokonuje wyboru metod postępowania oraz poddaje własnej wewnętrznej kontroli i ocenie.
Osobowość- to posiadany przez nią system dyspozycji wyznaczających w sposób stały jej zachowania. Osobowość człowieka określa go także jako indywidualność. Na osobowość składają się:
-charakter
-zdolności - talenty
-zainteresowania
-zasady
-postawy.
Proces wychowania- to system czynności wychowawców i wychowanków, umożliwiających wychowankom zmienianie się w pożądanym kierunku, a więc kształtowanie i przekształcanie wiedzy o świecie uczuć, przekonań, postaw społecznych, moralnych i etycznych, kształtowanie woli i charakteru oraz wszechstronne rozwijanie osobowości. Kolejność tych czynności jest odpowiednio dostosowana do przebiegu wywołanych przez nie zmian Sens procesu wychowania sprowadza się do tego, aby wychowanków pobudzić do indywidualnej lub zespołowej działalności, która stanowi osnowę kolejnych sytuacji wychowawczych, umożliwia osiągnięcie złożonych zmian w osobowości wychowanków Muszyński wyodrębnił następujące etapy procesu wychowania:
-wdrożenie wychowanków do pożądanych form aktywności
-rozwijanie i utrwalanie dyspozycji do takiej aktywności
-uświadomienie wychowankom znaczenia aktywności
-zdobywanie przez wychowanków wiedzy o następstwach działań.
Ideał wychowawczy- to pełny system harmonijnie zintegrowanych ze sobą naczelnych celów wychowania, który daje w sumie opis dojrzałej osobowości człowieka, jaką zamierzamy przez ogół procesów wychowania ukształtować. Ideał wychowania odnosi się wyłącznie do stanu finalnego, jaki mamy osiągnąć w wyniku ogółu działań wychowawczych, to zarys pożądanej osobowości.
Wzór wychowania - to opis lub wyobrażenie jakiejś osoby, której cechy bądź czyny uważa się za godne naśladowania. Może to być konkretna osoba historyczna lub żyjąca współcześnie, bądź postać fikcyjna (z literatury, filmu). Opis ten niekoniecznie musi być pełny, jak również nie jest konieczne akceptowanie go w całości.
Strategie zmianotwórcze:
Strategia indywidualna- wychowawca oddziałuje bezpośrednio na względnie izolowaną jednostkę ( w praktyce wychowanek nigdy nie jest izolowany od swoich grup, co nie oznacza, że nie można wyróżnić sytuacji, której interakcja z wychowawczą jest dla niego ważniejsza niż ogół pozostałych wpływów.
Strategia grupowa - wychowawca wpływa na jednostkę za pośrednictwem grupy społecznej, której ta jest członkiem.
Nowe kategorie pojęciowe współczesnej teorii wychowania: decentracja, ambiwalencja, tożsamość.
Ambiwalencja jako kulturowy kontekst wychowania. W praktyce edukacyjnej towarzyszą przekazy kulturowe w postaci filmu, powieści, reklamy, piosenki, systemy wartości proponowane przez religie, poglądy polityków. Z przekazami kulturowymi spotykamy się wszyscy, a wychowanie jako praktyka społeczna jest całkowicie w nie uwikłane Kategoria ambiwalencji została wprowadzona przez Witkowskiego, która rozumiana jest jako oscylacja pomiędzy różnoimiennymi wartościami. Następuje zatarcie granicy między dobrem a złem. Zło w obronie dobra rodzi zło.. Można też mówić o ambiwalencji ukrytej w roli nauczyciela, której efektem jest fakt, że zarówno dobry, jak i zły nauczyciel może być odrzucany.
Decentracja- to społeczny kontekst wychowania. Wychowanie spotyka się z takimi zjawiskami społecznymi, jak selekcja społeczna, organizacje społeczne i państwowe, dystrybucja dóbr i ról społecznych, prawa i obowiązki obywateli, itp. Decentracja może być rozpatrywana w wymiarze jednostki i w wymiarze procesów makrokulturowych. Wg Piageta decentracja jednostki jest przeciwieństwem jej egocentryzmu. Jest umiejętnością rezygnacji z własnego punktu widzenia i przyjęcia punktu widzenia innej osoby, czy też kilku osób. Łączy się z umiejętnością odwracania znaczeń nadawanych obserwowanym faktom czy też wyznaczanym wartością. W znaczeniu makrokulturowym decentracja jest akceptacją stanu wielości kultur, których nie można zredukować, hierarchizować czy też ujmować w kategoriach uniwersalności. Zdecentrowany świat to świat bez uprzywilejowanego centrum. W tym rozumieniu nie istnieją uniwersalne doświadczenia edukacyjne, a działający pedagog winien liczyć się z tym, że są różne ich wersje i rezygnuje z nadawania prawomocności jednej z nich. Działania pedagogiczne winne, więc ujmować negocjowanie z młodzieżą różnych znaczeń, odmiennych wersji rzeczywistości i sposobów zachowania się, jakie mogą być skutkiem wychowania.
Tożsamość- to rozwojowy kontekst wychowania, który stawia pytania czy wychowanie ma zmierzać do upodobnienia jednostki do wzorców kulturowych, czy może być skierowane na wzmocnienie indywidualności i różnicy. Jeżeli chodzi o tożsamość w obrębie teorii strukturalno-funkcjonalnej mówi się o rozwoju psychiki osobowości, czy też tożsamości „ja”. Zdaniem progrysywistów tożsamość „ja” rozwijała się w toku pedagogicznego podtrzymania naturalnych interakcji dziecka ze środowiskiem, co ma być warunkiem koniecznym do przechodzenia na coraz wyższe stadia ego. W tradycji humanistycznej posługiwano się kategorią samorealizacji tz. Aktualizowania potencjalności i zdolności jednostki, czyli intrerakcja pedagogiczna ma zapewnić warunki potrzebne do zaktualizowania zadatków tkwiących w jednostce.
Pojęcie racjonalności w wychowaniu: racjonalność adaptacyjna i emancypacyjna.
Racjonalność adaptacyjna jest ona koncepcją doświadczenia świata, która nie zauważa własnej genezy. Nie zdaje sobie sprawy, że świat, w którym żyje człowiek jest światem językowo zapośredniczonym, że jest to rzeczywistość znaczeń ustawionych dzięki bezustannym próbom nazywanych i rozumianych w wyniku doświadczeń człowieka sytuacji. Dostarcza człowiekowi oraz zaspokaja go w takim obrazie życia, który uwalnia go od wątpliwości oraz chroni i ubezpiecza przed nimi. Naturalnym miejscem racjonalności adaptacyjnej jest sfera pracy produkcyjnej. Celem pedagogiki adaptacyjnej jest rozwój rozumiany, jako adaptacja do zastanych warunków życia. Pedagogika ta ceni pewność wiedzy, jej stabilność i bezpośrednią użyteczność techniczną. Istotą działania edukacyjnego pedagogika widzi w bezpośrednim oddziaływaniu na wychowanka, przekazaniu mu gotowej wiedzy i gotowych wzorów zachowań. Opowiada się za podporządkowaniem wychowanka woli wychowawcy. Akceptuje kary i nagrody oraz rywalizację jako środki wychowania.
Racjonalność emancypacyjna nie upewnia ona o niczym, niczego nie pozwala ostatecznie rozstrzygnąć, lecz nakazuje ciągle trwać w pytaniu. Wg niej ludzki świat ustanawiany jest za pomocą języka. Skłania się do refleksji nad tym, jak to się dzieje, że świat przedstawia się nam taki a nie inny. Naturalnym miejscem racjonalności emancypacyjnej jest sfera interakcji (stosunki międzyludzkie). W obrębie, której ustanawia się nasza wiedza praktyczno-moralna.
Celem pedagogiki emancypacyjnej jest przygotowanie wychowanków do zadawania i wyjaśniania pytań. Działalność edukacyjna sprowadza się do wpływów pośrednich, polegających na organizowaniu sytuacji sprzyjających rozwojowi, umożliwiających wychowankom poznanie i realizowanie własnych potrzeb i możliwości.
Personalistyczna Trój-jednia człowieka - ja jako człowiek.
Trój- jednia = prawda- dobro- piękno
W pedagogice i filozofii znany jest J.J.Rousseau, a mianowicie, że nie można równocześnie kształcić człowieka - trzeba wybierać. W wyniku tych dywagacji wyróżniamy w ja - człowieku:
Osobę ludzką
Istotę społeczną
Obywatela
Jest to tz. Metafiyczna Trój-jednia. Osoba ludzka należy do siebie samej, istota społeczna należy do wspólnoty społecznej, obywatel- do danego państwa. Każdy składnik Trój-jedni urzeczywistnia się w sposób dla niego osobliwy. Ja- osoba ludzka poprzez urzeczywistnienie wartości moralnych osadzonych w sumieniu. Istota społeczna poprzez urzeczywistnienie wartości etycznych, działa zgodnie z wartościami kulturowymi uznawanymi poprzez daną wspólnotę. I obywatel poprzez urzeczywistnienie doktryny politycznej, która może być narzucona społeczeństwu.
Personalizm jako kierunek między innymi w pedagogice zajmuje się problematyką osoby ludzkiej. W personaliźmie wyróżniamy dwa nurty:
1. Personalizm wg wersji arystotelowsko-tomistycznej człowiek potrzebny jest jako istota społeczna czy obywatel. Nurt ten zakłada też zakłada istnienie następującej triady:
-dusza jako źródło i zasada osoby ludzkiej
-duchowość duszy, a w niej wola, rozum, uczucia
-psychiczność duszy, a niej zdrowy rozsądek i zmysłowe pożądania.
2. Personalizm wg wersji platońsko-augustiańskiej, w którym eksponowana jest istota ludzka jako osoba duchowa.
-pamięć zakotwiczona w przeszłości, magazyn tego co już było
-chcenie zakotwiczone w przyszłości i uwarunkowane wolnością, to magazyn projekcji tego czego jeszcze nie było -myślenie zakotwiczone w teraźniejszości, nakierowane na to, co było albo czego jeszcze nie ma.
Klasyfikacja celów wychowania.
Wyróżniamy trzy grupy celów, które tworzą uporządkowaną strukturę :
1.Cele naczelne (ideał wychowania)
2. cele właściwe (wyprowadzone z naczelnych, wywodzą się one z przyjętego ideału wychowania i określają złożone zmiany w osobowości człowieka - złożony projekt osobowości człowieka)
3.Cele instrumentalne i kontrybutywne. Cele instrumentalne można nazwać mianem zadań lub dyrektyw wychowawczych, nie dotyczą one projektów osobowości lecz warunków, które musi stworzyć wychowawca, aby zrealizować swoje cele. Cele kontrybutywne to takie, których realizacja jest składową częścią innych celów. Cele można jeszcze podzielić na:
1.oficjalne -to takie cele, które bezpośrednio wyznaczają działalność programową
2.osobiste wychowawcy- są to projekty osobowościowe, które powinny być zrealizowane przez wychowawcę jako cele swoje, wewnętrzne, zinternalizowane.
Funkcje celów wychowania w procesie wychowania:
1.Wyodrębniająca - z całokształtu wychowania można wyodrębnić np. proces kształcenia postaw, zainteresowań itp.
2.Strukturalizujące - cel decyduje o wyborze metod wychowania, strukturze sytuacji wychowawczej, wyznacza jakość doświadczeń.
3.Kontrolna - cel stanowi wzorzec, matrycę dla oceny uzyskanego wyniku.
Wartości a cele wychowania - rola wartości w wychowaniu.
Wartości a cel wychowania - cel wychowania to taki cel, który może być zwerbalizowany i wyznacza kierunek działania. Cele w wychowaniu mogą mieć postać sądów normatywnych, wartościujących Normy postulujące określone stany rzeczy w pedagogice nazywa się standardami wychowawczymi. Normy postulujące określone działania wychowawcze nazywamy dyrektywami wychowawczymi. W pedagogice aspekt osobowości celu ujmuje się terminem złożonym - projekt osobowości wychowania, a więc ujmuje on jaki ma być wychowanek oraz jak będziemy wywierać wpływ.
Rola wartości w wychowaniu Współczesne wychowanie powinno dążyć do:
1 Wartości w świecie współczesnym - gdzie destruktywny wpływ społecznej cywilizacji powoduje, że człowiek często zatraca zdolność panowania nad sobą, gdzie odchodzenie od religii powoduje utratę wsparcia moralnego, gdzie rzeczywistość prowadzi do zaniku sakrum na rzecz profanum.
2.Powinno dążyć do wartości w świecie pluralistycznym, czego znamiennym przykładem jest społeczeństwo wielokulturowe, a w ślad za nim potrzeba rozwijania decentracji.
3. Wychowanie powinno dążyć do wartości uniwersalnych, które są zogniskowane wokół klasycznej triady wartości uniwersalnych, prawda, dobro, piękno. Wśród wartości uniwersalnych na szczególną uwagę zasługują dążenia do takich wartości jak:
a)altruizm - troska o dobro konkretnej osoby lub grupy osób, polegające na wyświadczeniu komuś przysługi w sposób świadomy, dobrowolny i bezinteresowny. Może on przebiegać na wielu płaszczyznach:
-materialnej
-moralnej
-emocjonalnej
-informacyjnej
b)tolerancja to skłonność do zgody na myślenie, działanie i uczucia inne niż nasze. Tolerancja nie oznacza akceptacji zła.
c)odpowiedzialność polega na ponoszeniu konsekwencji za własne działania
d)wolność to konieczny warunek wszelkiego działania o charakterze moralnym, pozwalająca na zdolność dokonywania trafnych wyborów moralnych oraz pozwalająca ceni wysoko inne wartości moralne. Oznacza także uznanie prawa do godności, wolności każdego człowieka.
e)Sprawiedliwość w etyce to jedna z kardynalnych cnót człowieka polegająca na gotowości oddawania każdemu tego co mu się należy. Wyróżniamy sprawiedliwość:
-zamienną polegającą na formule każdemu to samo
-rozdzielczą - każdemu według jego zasad.
Podmiotowy system aksjologiczny wychow. - nauczyciel i uczeń jako podmioty wychowania.
Problematyka podmiotowa wiąże się nieodzownie z zagadnieniem samorealizacji oraz tym, że jednostka wyraża swoją istotowatość poprzez działania w świecie zewnętrznym. Wiąże się także z tym pojęcie wolności oraz swoboda działania, jak też poczucie pełnej odpowiedzialności. Pojęcie podmiotowości występuje wszędzie tam, gdzie występuje wywieranie wpływu na zdarzenia. Podmiotowość określa się najczęściej jako wewnętrzne źródło przyczynowości wszelkiej. Podmiotowość wychowania może być rozumianą w dwojaki sposób:
1.Można ją ujmować jako wychowanie podmiotowe.
2.Można ujmować jako cel wychowania.
Ad.1 W tym ujęciu wychow. podmiotowe to takie, które sytuacje wychowawcze są zawsze układem ludzi, rzeczy i zadań traktuje się jako sytuację dwupodmiotową. W sytuacji takiej wychowawca i wychowanek jako podmiot wychowania włączają się równoprawnymi podmiotami. W wychow. takim miarą skuteczności pracy są wysiłki i pomysłowość włożone w daną sytuację a nie cechy wychowania.
Ad.2 Podmiotowość jako cel wychowania sprowadza się jako cel wychowania orientacji podmiotowej. Orientacja podmiotowa jest to nastawienie na aktywność sprawczą, która obejmuje następujące składniki:
a)generatywność (wytwarzanie) - skłonność do emisji spontanicznych zachowań oraz tendencja do wypróbowania nowych schematów myślenia i działania.
b)optymizm nastawienia jednostki na zdarzenia pozytywne, oczekiwanie sukcesu, powodzenia.
c)zaufanie do siebie jest to stosunek własnych preferencji i możliwości, pomysłów i wiary we własne siły.
d)selektywność to jasne zdecydowane wartościowanie, ukierunkowanie uwagi tylko na pewne aspekty otoczenia, selektywny odbiór i przetwarzanie informacji
e)poszukiwanie przyczynowości - to nastawienie na wykrywanie związków przyczynowo-skutkowych między zjawiskami, a zwłaszcza własnym zachowaniem a możliwymi informacjami.
Wg Wieleckiego podmiotem jest ten kto:
1.Pełni pewną rolę.
2.Kieruje swoim zachowaniem i aktywnością oraz stanami psychicznymi.
3.Ma wpływ na zdarzenia ( przekształca świat społeczno-przyrodniczy).
4.Pozostaje w stałym procesie samodoskonalenia się, przekracza samego siebie, własne granice.
5.Rozszerza stale zakres swej podmiotowości i podmiotowości środowiska społecznego.
6.Ułatwia realizację podmiotowości własnej drugiemu.
Pod wpływem zaistniałej konieczności podmiotowość nauczyciela powstają istotne konsekwencje dla procesu wychowawczego. Jedną z nich jest powstanie w nauczycielu tz. Mechanizmów obronnych lub strategii przetrwania. Zaliczamy do nich:
1 Socjalizację, czyli zabieg zmierzający do tego, aby uczniowie akceptowali wzorce lansowane przez szkołę.
2. Dominacja (siły, wzrostu, wiedzy)
3. Negocjacje u podstaw, których leży idea zmiany przy użyciu apeli, próśb, obietnic.
4.Fratenizacja polegająca na wchodzeniu w świat uczniów, u podłoża której leży wiara, iż jest to sposób na unikanie kłopotów wychow.
5.Nie obecności i wycofanie się związane z kradzieżą paru minut lekcji oraz z byciem nauczycielem od dzwonka do dzwonka
6. Terapia zajęciowa obejmująca często wykonywanie różnych czynności bez względu na to czy mają sens.
7.Moralizowanie
Style wychowania. Warunkiem skutecznego wychowania jest stosownie odpowiedniego stylu wychowawczego w procesie wychowania. Prawidłowo obrany styl wychowawczy uwzględnia osobowość wychowanka jak też warunki procesu wychowania. Wyróżniamy 3 style wychowawcze:
1.Demokratyczny, który pozostaje w ścisłej współzależności z podmiotowym traktowaniem wychowanka, jak też jest przejawem takiego wychowania. Stosowanie takiego stylu polega na okazywaniu dzieciom akceptacji, empatycznego rozumienia i autentyzmu
2.Autokratyczny - to skrajne przeciwieństwo stylu demokratycznego. Wybór tego stylu przez wychowawcę zobowiązuje go do ponoszenia pełnej odpowiedzialności na zachowania wychowanków. Podstawowe sposoby oddziaływań to metoda karania i nagradzania. Charakteryzuje się ona nikłą więzią emocjonalną.
3. Liberalny polega na dawaniu dzieciom szerokiego spektrum swobody. Wychowawca wywiera minimalny wpływ na swoich wychowanków, praktycznie rezygnuje z kierowania nimi. Czuje się zwolniony z odpowiedzialności za wychowanie dzieci. Charakteryzuje się niską skutecznością procesu wychowania.
Różne ujęcia skutków wychowania - ujęcie jednostkowo-osobowe, instytucjonalne, makrospołeczne
Ujęcie jednostkowo-osobowe to ujęcie (jako podstawowe dla procesu wychowania) zakłada uzyskanie w sposób świadomy mniej lub bardziej trwałych zmian osobowości człowieka. Wyróżniamy ogólne wyniki wychowania człowieka ujmowane w kategoriach osobowości, odpowiednie do założonego projektu osobowości oraz wyniki porcjalne tz. etapowe, czyli dotyczące pewnych kształconych cech osobowości. Indywidualne osobowościowe skutki wychowania mogą mieć charakter bezpośredni i pośredni.
Bezpośredni skutek wychow. występuje wówczas, gdy z określonej sytuacji wynika z wychowanka określona informacja mająca charakter wskazówki, co do dalszych jego poczynań. Pośredni jego charakter to zjawisko przeniesienia się bezpośrednio uzyskanego efektu na inne sytuacje lub podobne, z których dane zachowania czy doświadczenia się wywodzą.
Instytucjonalne ujęcie wychowania jest ono rozumiane jako efekt pracy środowiska wychowującego, które tworzy instytucja wychowawcza. Ujęcie to zakłada realizację podstawowych zadań środowiska i jest bardziej mierzone efektem w postaci realizacji oficjalnych celów wychowania i dyrektyw niż indywidualnymi skutkami osobowościowymi.
W makrospołecznym ujęciu skutków wychowania dotyczy zmian zachodzących w całych pokoleniach a nie w jednostkach czy też instytucjach. W tym ujęciu wychowanie jest ważną siłą społeczną w kształtowaniu oblicza społeczeństwa.
Trzy miary skuteczności wychowania - absolutna, prognostyczna, praktyczna.
1.Absolutna (psychologiczna)
2.Prognostyczna (pedagogiczna).
3.Faktyczna (realna).
Ad. 1 Miara absolutna jest najbardziej, bezpośrednio związana z ujęciem celów wychowania jako projektu osobowości Analiza i pomiar skutków wychowania odbywa się przez porównanie autentycznych zmian, które zostały w osobowości wychowanka z założonymi w projekcie.
Ad.. 2 Miara prognostyczna zakłada badanie odpowiedzialności modelu sytuacji wychow. faktycznie zorganizowanej do jej optymalnego modelu. Zakłada się, że im lepiej wychowawca zorganizuje sytuację wychow. zgodną z optymalnym modelem tym pewniej można przewidzieć korzystne wyniki wychowania.
Ad. 3 Miara faktyczna jest to pomiar polegający na porównywaniu doświadczeń rzeczywistych wyniesionych przez wychowanka z sytuacji wychow. z doświadczeniami istotnymi dla realizacji istotnego celu Doświadczenie to jest zjawiskiem, które może być dostępne w każdym momencie procesu wychowania, ponieważ proces ten jest łańcuchem sytuacji wychow.
Podstawowe warunki skuteczności wychowania.
1.Spoistość struktury procesu wychow. - w nim decydującą rolę odgrywa wychowawca, wychowanek, cel i sytuacje wychow. To między innymi zachodzą różnorodne zależności, które warunkują skuteczność wychowania.
2Dążenie do zabezpieczenia integracji kształconej osobowości co wyróżnia się między innymi w strategii wpływów. Integracja jest gwarancją zdrowia psych. jednostki. Człowiek o osobowości integrowanej to ten, u którego wykształcono zdolności dokonywania wyborów i umiejętności aktywnej samorealizacji, na rzecz konsekwentnego podporządkowania się naczelnym celom.
3.Trójwymiarowość sytuacji wychowawczej. Wyraża się ona w konieczności uruchomienia w sytuacji wychow.
-aktywności
-przeżyć emocjonalnych
-sieci poznawczej
4. Właściwości wychowawcy jako nadawcy wpływu wychowawczego.