Przez MSE rozumie się stosunki ekonomiczne pomiędzy różnymi podmiotami gospodarczymi różnych odrębnych gospodarstw domowych oraz w ramach gospodarki światowej jako całości.
W skład MSG wchodzą zatem takie grupy ekonomiczne jak:
- międzynarodowa wymiana towarów i usług (zwana handlem zagranicznym)
- międzynarod. wymiana kapitału
- przepływy siły roboczej
- międzynarod. system walutowy
- współczesne procesy integracji gospodarczej
W okresie powojennym w stosunkach międzynarodowych pojawiło się kilka ważnych tendencji:
1) wyraźnie zostały przyspieszone procesy umiędzynarodowienia życia gospodarczego
2) nastąpił wzrost znaczenia nowych form współpracy produkcyjnej między przedsiębiorcami, korporacjami, a nawet w ramach wewnątrz-gałęziowej kooperacji,
3) nastąpiło bardzo szybkie upowszechnienie postępu naukowo-technicznego w poszczególnych krajach,
4) zmieniły się ceny wszystkich towarów, głównie surowców pochodzenia rolniczego, paliw oraz kopalin. W tej strukturze, a więc żywności, paliw i kopalin, taki kraj jak Polska znalazł się w sytuacji niekorzystnej.
5) nastąpiło gwałtowne przemieszczanie się kierowanie przepływów towarów i kapitałów między poszczególnymi grupami krajów, w wyniku bezprecedensowo wysokich fluktuacji kursów walutowych a także poziomu stóp
6) najwyżej rozwinięte kraje stosowały i stosują zróżnicowane środki i instrumenty ograniczające wymianę międzynarodową, czyli tzw. protekcjonizm, nawet środki dyskryminacyjne (cło maksymalne wobec swojego partnera).
Handel zagraniczny definiuje się jako odpłatną wymianę towarów i usług (przewozowych, bankowych, ubezpieczeniowych) z partnerami mającymi stałą siedzibę poza granicami kraju
Podstawą handlu zagranicznego jest rozwój oraz podział pracy w skali międzynarodowej polegający na specjalizowaniu się poszczególnych krajów w produkcji wybranych towarów i usług.
Międzynarodowy podział pracy oznacza specjalizację poszczególnych rajów w produkcji wybranych grup towarowych i przejawia się ono w wymianie międzynarodowej. Przyczyny rodzące MPP to: warunki naturalne, poziom rozwoju gospodarczego, polityka gospodarcza. MPP umożliwia lepsze wykorzystanie produkcji, a więc maszyn i urządzeń, lepsze wykorzystanie siły roboczej, umożliwia wzrost produkcji na większą skalę co tym samym obniża koszt jednostkowy.
Teoria kosztów względnych - Twórcą tej teorii był Torres, a następnie rozwinął tę teorię D. Ricardo. Głównym założeniem tej teorii jest stwierdzenie, że możliwość korzystnej specjalizacji istnieje gdy:- określony kraj wytwarza wszystkie towary taniej lub drożej w stosunku do swojego partnera. Chodzi o to aby kraj specjalizował się w produkcji i eksporcie tych towarów, które może wytworzyć stosunkowo taniej, tzn. gdy jego przewaga pod względem kosztów produkcyjnych jest największa lub różnica w kosztach na jego niekorzyść jest najmniejsza.
Wady teorii - posiada charakter statyczny, bardziej ta teoria służy krajom wysokorozwiniętym.
Klauzula narodowa - mówi o tym, że swojego partnera handlowego traktujemy tak samo jak samego siebie. (pierwsze zatwierdziły ją Anglia i Francja)
Teoria neoklasyczna - opozycja do teorii kosztów komparatywnych. Dwa kierunki:
Teoria kosztów realnych głosi, że możliwości korzystnej specjalizacji międzynarodowej istnieją wtedy, gdy występują względne różnice realnie ujmowanych kosztów zastosowania w pracy, kapitału i ziemi.
Teoria kosztów alternatywnych -kosztem alternatywnym nazywamy związaną z podjęciem międzynarodowej specjalizacji konieczność rezygnacji z produkcji określonego dobra, które w trakcie wymiany jest przedmiotem import, zgodnie z teorią kosztów alternatywnych. Celowość i potrzeba rozwoju handlu międzynarodowego istnieje w sytuacji zróżnicowania kosztów alternatywnych, każdy kraj powinien specjalizować się w tych dziedzinach lub produktach, w których posiada względną przewagę, tzn. w przypadku kiedy wyrażone w cenach koszty alternatywne są najniższe.
W wyniku rozwinięcia drugiego kierunku, a więc Teorii Kosztów Względnych powstała kolejna teoria, którą nazywamy Teorią Obfitych Zasobów (HOS), zwana bywa również Teorią Proporcji w Zasobach i jest próbą włączenia Teorii Handlu Międzynarodowego do ogólnej równowagi ekonomicznej, sformułowana została przez 3 wybitnych ekonomistów: Heckschen, Ohlin, Samuelson. Kraj wyposażony obficie w kapitał powinien eksportować produkty kapitałochłonne, a kraj zasobny w prace powinien eksportować (specjalizować się) produkty pracochłonne.
Teoria neoczynnikowa stanowi nową konstrukcję teoretyczną w tym sensie, że nie uwzględnia się w niej dodatkowych elementów oprócz pracy, kapitału a także ziemi lub stosuje się niejednorodność wymienionych czynników w teorii HOS.
Dotychczas sformułowano 3 podstawowe podteorie neoczynnikowe:
- pierwsza z nich traktuje zasoby naturalne jako trzeci obok pracy i kapitału niezależny czynnik wytwórczy
- druga - przy pominięciu zasobów naturalnych uwzględnia niejednorodność pracy i kapitału
- trzecia, to teoria syntetyczna, która traktuje zasoby naturalne jako czynnik niezależny, a więc uwzględnia niejednorodność pozostałych czynników
Teoria neotechnologiczna. Jej specyficzną cechą jest eksponowanie postępu technicznego i nowoczesnej technologii jako czynnika kształtującego specjalizację, a więc który decyduje o wymianie międzynarodowej.
W tej grupie na podkreślenie zasługują następujące podteorie:
- teoria korzyści ze skali produkcyjnej i zbytu
- teoria luki technologicznej
- teoria cyklu życia produktu (jest to teoria współczesna)
Teoria popytowo-podażowa Wcześniejsze teorie nie są pozbawione luk i niedociągnięć. Dlatego w dobie globalizacji większą uwagę zaczęto zwracać na różnorodne czynniki podażowe, kształtowanie się rozmiarów produkcji. W ten sposób narodziła się zupełnie nowa teoria wymiany międzynarodowej określana mianem popytowo-podażowej.
W tej grupie znalazły się następujące podteorię:
- teoria podobieństwa preferencji
- zróżnicowanie produktów
- teoria handlu wewnątrzgałęziowego, że w ramach danej gałęzi mogą rozwijać się inne pokrewne firmy, które też będą prowadziły działalność nie na rynku krajowym, a zagranicznym
- teoria przewagi z tytułu dysponowanych produktów do momentu, do którego posiadamy tę przewagę.
Bilans handlowy- jest to zestawienie obrotów handlowych między różnymi krajami. Obejmuje płatności dokonywane przez dany kraj z tytułu importu towarów oraz płatności otrzymanych z zagranicy z tytułu eksportu zarówno towarów jak i usług. Bilans może być dodatni (aktywny) gdy eksport jest większy od importu lub ujemny (pasywny) gdy eksport jest mniejszy od importu.
Bilans płatniczy- jest zestawienie wszystkich płatności, które miały miejsce między danym krajem, a zagranicą z tytułu wszelkich płatności i należności. Sporządza się go na określony czas
Bilans obrotów kapitałowych obejmuje ruch kapitałów prywatnych i państwowych dotyczących inwestycji zagranicznych oraz wszelkich dotacji państwowych, a również prywatnych, dotyczy również kredytów krótko- i długoterminowych.
Bilans dewizowy obejmuje spadek i wzrost rezerw walutowych. Kraj nie dysponujący odpowiednimi rezerwami złota, względnie innych walut, a jednocześnie mający nieustabilizowany bilans płatniczy, może ubiegać się o kredyt zagraniczny. Uzyskanie takiego kredytu przeznacza na spłatę najpilniejszego zobowiązania, co do którego wiadomo, że mogą pojawić się spekulacyjne presje gospodarcze, a nawet polityczne, co wpłynie na kurs wymiany waluty danego kraju.
W 1947 r. powołano do życia układ ogólny w sprawie ceł i taryf celnych GATT, który miał na celu łagodzenie barier w wymianie międzynarodowej w integrujących się krajach Europy, Ameryki Pn., a nawet Azji.
Fundamentalną zasadą GATT'u była niedyskryminacja, tj. obowiązek przyznawania przez inne kraje tzw. Klauzuli Narodowej i Klauzuli Najwyższego Uprzywilejowania. Wynikało z niej, że kraje członkowskie GATT'u powinny świadczyć sobie stosunki handlowe nie gorsze niż w stosunkach z krajami nie będącymi członkami tej organizacji. Ale piękne założenia i teoria pozostała na papierze, a realizowana polityka gospodarcza dotycząca handlu zagranicznego w praktyce zaczęła odbiegać od tej zasady. Na rynku światowym zaczęło pojawiać się coraz więcej podmiotów czyli krajów, przedsiębiorstw produkujących taką ilość towarów, dla których rynki krajowe okazały się niewystarczające. Doprowadziło to do pojawienia się na świecie nadprodukcji. Zaczęto wtedy nie przestrzegać reguł ekonomicznych, zasad GATT'u, bo każdy kraj chciał swój towar sprzedać.
Pojawia się zagraniczna polityka ekonomiczna, zwana polityką handlową, która jest ingerencją państwa w płaszczyzny obrotu zagranicznego przez odpowiednie narzędzia czy środki aby oddziaływać na poziom eksportu i importu, próbować dokonać zmiany struktury handlu zagranicznego oraz uporządkować nadwyżki w bilansach handlowych i płatniczych coraz większej ilości krajów.
Zagraniczna polityka ekonomiczna miała charakter ewolucyjny i przechodziła przez następujące etapy:
Polityka wolnego handlu podkreślała konieczność zapewnienia jak największej swobody obrotów zagranicznych przy maksymalnym ograniczeniu rządowej kontroli nad tymi obrotami. Zakładała ona zniesienie wszelkich ograniczeń i przeszkód w rozwoju handlu międzynarodowego takich jak cła, ograniczenia ilościowe, jakościowe oraz sztuczne środki popierania eksportu np.: w formie premii lub subwencji dla produkcji i eksportu.
Rozwój polityki wolnego handlu w krajach kapitalistycznych przypada na lata 1765 - 7885. W tym czasie dokonywano stopniowej obniżki cen. Pierwsze porozumienie nastąpiło między Wielką Brytanią i Francją; potem dołączyli Niemcy i Amerykanie.
Polityka protekcjonizmu opiera się na założeniu, że w stosunkach międzynarodowych nie zawsze występuje zgodność interesów różnych krajów, a wręcz przeciwnie - interesy te mogą być sprzeczne ze sobą i w takiej sytuacji poszczególne kraje mogą zyskać więcej stosując określone środki polityki handlowej przez ograniczenie przywozu do własnego kraju wybranych towarów regulując w ten sposób konkurencję między droższymi wyrobami krajowymi, a tańszymi zagranicznymi.
Protekcjonizm gospodarczy jako forma polityki handlowej ma na celu ochronę produkcji krajowej przed konkurencją zagraniczną.
Polityka protekcjonizmu służyła do utrzymania aktywnego salda bilansu płatniczego przez ograniczenie importu za pomocą różnego rodzaju narzędzi np.: ceł, popierania wywozu własnych towarów, stosowanie premii i ulg dla producentów i eksporterów towarów krajowych.
Protekcjonizm pojawia się w latach 1929 - 1933, w okresie wielkiego kryzysu.
Protekcjonizm stosuje się ze względów ekonomicznych i politycznych aby ochronić rynek krajowy i dać czas producentom na przygotowanie się do standardów światowych z także ze względów strategicznych.
Instrumenty protekcjonistyczne to:
Cło - oznacza nakładaną przez państwo w momencie przekroczenia granicy opłatę celną bez względu na to, kto bezpośrednio ją uiszcza, w efekcie ciężar ponosi zawsze konsument towaru.
Cła importowe z punktu widzenia technicznego dzielimy na: specyficzne (ustalane w stosunku do ilości towarów), wartościowe (uzależniane od wartości towarów), kombinowane (ustalane są od ilości i wartości towarów).
Cła dzielimy na: dyskryminacyjne (wolno nam je zastosować wobec partnerów z którymi nie mamy podpisanych klauzuli największego uprzywilejowania i są one ustalone na poziomie wyższym niż obowiązuje w danym kraju), preferencyjne (stosujemy je wobec krajów, którym chcemy zapewnić korzystne traktowanie w kraju macierzystym. Ustala się je na poziomie niższym niż cła minimalne.
Dumping - działania i środki mające na celu sprzedaż towarów eksportowanych po cenach niższych od cen rynku krajowego lub poniżej kosztu produkcji.
Polityka neoliberalna - Runda Kennedy'ego (1963r.) - po II wojnie światowej powstał pogląd, że powszechna wielostronna obniżka taryf celnych powinna przyczynić się do poprawy sytuacji krajów wysokorozwiniętych w stosunku do ugrupowań EWG i EFTA.. taką koncepcję prezentował Kennedy, jego program przewidywał całkowite zniesienie ceł na towary eksportowane przez USA i kraje byłej EWG i obecnej UE, zaś w stosunku do pozostałych krajów redukcję ograniczeń o 50%. W 1973r odbyła się runda tokijska, gdzie uwzględnia się liberalizację czyli uwzględnienie przepisów taryfowych i pozataryfowych między USA, Europę Zachodnią i Japonię.
Narzędzia poza taryfowe są to środki polityki rządu i przedsiębiorstw, które służą ograniczaniu lub przekształcaniu struktury towarowej oraz kierunków wymiany towarów i usług. Eliminacja protekcjonizmu, jak sugerowały niektóre raporty, okazała się niemożliwa, nierealna gdyż w miejsce tradycyjnych pojawiają się nowe, bardziej aktualne instrumenty, a polityka wolnego handlu przeszła już dzisiaj wyłączenie do historii.
Do współczesnych narzędzi poza taryfowych zaliczamy:
- ograniczenia ilościowe
- ograniczenia dewizowe
- narzędzia para taryfowe (tworzące najszerszą grupę protekcjonistyczną)
Główną rolę w obecnych stosunkach międzynarodowych odgrywają ograniczenia para taryfowe. Dzieli się je na następujące grupy:
a) udział państwa w handlu międzynarodowym
b) formalności celne i administracyjne stosowane przy imporcie
c) normy stosowane przy imporcie i eksporcie
d) ograniczenia w handlu zagranicznym przez oddziaływania na cenę
e) narzędzia pośrednie, do których zaliczamy:
- manipulowanie kursem walutowym
- reklamę
Migracja kapitału odzwierciedla w każdym światowym systemie gospodarczym ważny etap rozwojowy, gdyż występuje poważny związek przepływów kapitału w różnych formach z cyklicznością, a więc jest to kryzys, depresja, ożywienie. W całym procesie funkcjonowania gospodarki światowej dzięki przepływom kapitałowym w formie kredytów i inwestycji kapitałowych, które mogą występować w dwóch formach, ogromnego znaczenia nabierają korporacje ponad narodowe, ich wyniki finansowe, wielkość sprzedaży. Na początku lat 90-tych coraz poważniej nabierają na znaczeniu korporacje międzynarodowe: japońskie oraz Europy Zachodniej. Określa się je korporacjami Międzynarodowymi, Wielkonarodowymi, Transkontynentalnymi.
Korporacja Międzynarodowa to firma kapitalistyczna o strukturze spółki akcyjnej, posiadająca przedsiębiorstwa i prowadząca interesy w co najmniej dwóch krajach.
Model korzyści monopolistycznych - wg tej teorii warunkiem podjęcia eksportu kapitału jest posiadanie przez firmę przewagi monopolistycznej, która to zaleta neutralizuje koszty związane z kierowaniem na odległość, również z ryzykiem politycznym. Drugi model to Model Vernona, który traktuje inwestycje bezpośrednie jako etap technologicznego cyklu życia produktu.
Filia a oddział - różnicą jest osobowość prawna. Oddział jest traktowany jako niesamodzielny organ spółki macierzystej. Filia jest odrębną osobą prawną lecz cechą jej jest zależność ekonomiczna od macierzystej jednostki.
Zwolennicy korporacji międzynarodowych podkreślają, że: przedsiębiorstwa wpływają na poprawę bilansu płatniczego i handlowego każdego kraju, korporacje ponad narodowe wpłyną na wzrost zatrudnienia w gospodarkach krajowych, korporacje sprzyjają rozwojowi myśli technologicznej, mogą spełniać ważną rolę w realizacji celów polityki zagranicznej.
Przeciwnicy korporacji międzynarodowych podkreślają, że: korporacje międzynarodowe tworzą dodatkowe miejsca pracy nie w kraju lecz za granicą, pozbawienie ekonomiki kraju wysoko wykwalifikowanego personelu, następuje angażowanie się władz w konflikty międzynarodowe, zmniejszają krajowe zasoby kapitałowe które mogą być wykorzystane do innych celów.
Inwestycje bezpośrednie - polegają na angażowaniu przez sponsora kapitału w określone przedsięwzięcie gospodarcze, na zakup całości lub części majątku rzeczowego, którym może być całe przedsiębiorstwo.
Inwestycje portfelowe (pośrednie) - mają charakter lokowania kapitału w nabywaniu praw majątkowych w postaci papierów wartościowych. Ten rodzaj inwestowania jest szczególnie szeroko rozpowszechniony i ma charakter publiczny.
Ryzyko inwestycyjne na rynku kapitałowym jest to potencjalny, obiektywny i subiektywnie odczuwalny stopień zagrożenia w uzyskiwaniu oczekiwanych przez inwestora korzyści ekonomicznych.
Każda decyzja inwestycyjna szczególnie na rynku kapitału zagranicznego obarczona jest dość dużą niepewnością. Podniesienie ryzyka uzależnione jest w dużym stopniu od upływu czasu. Niepewność przewidywań rośnie wraz z wydłużeniem horyzontu czasowego.
Wyróżniamy kilka sposobów i metod klasyfikacji i oceny ryzyka; najogólniej:
1) ryzyko właściwe funkcjonujące na zasadach, prawach wielkich liczb, np.: klęski żywiołowe
2) ryzyko obiektywne, związane z niemożliwością przewidzenia niektórych zmian, np.: odkrycia naukowe
3) ryzyko subiektywne, wynikające z niedoskonałości działań człowieka, a więc błędne przewidywanie koniunktury rynkowej
4) ryzyko ekonomiczne, w tym inwestycji kapitałowych dzielimy na:
a) ryzyko polityczne, na które składa się:
- stabilność polityki społecznej i gospodarczej
- funkcjonowanie rządu
b) ryzyko makroekonomiczne, uzależnione od oceny rozwoju gospodarczego
c) ryzyko rynkowe, o którym decydują stabilność i płynność rynku
d) ryzyko technologiczne - zmiany procesów technologicznych
e) ryzyko finansowe uzależnione od:
- stabilności pieniądza
- kursu walutowego
- podatków
- możliwych zmian i zagrożeń
Gospodarka światowa od wielu lat stoi przed wieloma problemami wynikającymi z przyczyn długotrwałego kryzysu związanego z inflacją, bezrobociem i rozbieżnością towarowo-kapitałową.
Gospodarkę światową należy rozumieć jako system, który wiąże wchodzące w jego skład gospodarstwa poszczególnych krajów, a jednocześnie jako całość oddziałuje na procesy funkcjonowania i wzrostu swych części składowych.
Integracja gospodarcza - powszechne łączenie i wytwarzanie sprawnej całości z pojedynczych elementów względnie części składowych. Chociaż pojęcie integracji powstało już na przełomie XVII i XVIII w. To właściwie zastosowanie zauważono dopiero po II wojnie i związano ze współpracą, harmonizowaniem i konsultowaniem decyzji gospodarczych oraz przewidywaniem międzynarodowych skutków ekonomicznych, a nawet politycznych. Rozwojowi integracji gospodarczej sprzyjała amerykańska polityka w Europie, a zwłaszcza plan Marshalla.
MIG ma specyficzne warunki. Podstawowym jest komplementarność, a więc wzajemne dopasowanie się struktur gospodarczych, pogłębienie komplementarności jest efektem integracji. Komplementarność może występować w formie wewnątrzgałęziowej i międzygałęziowej. Na wewnątrzgałęziową wpływają zróżnicowania w zasobach czynników produkcji, są więc rezultatem różnic w zasobach złóż surowców, położenie geograficzne i warunki klimatyczne. Podstawą międzygałęziowej są różnice w wydajności czynników produkcji. Kolejnym warunkiem jest odpowiednia infrastruktura.
MIG to organizowane przez państwa takie instytucjonalne powiązania i procesy ekonomiczne, które poprzez międzynarodowy podział pracy i współpracę międzynarodową zmierzają do optymalizacji podstawowych parametrów ekonomiczno-społecznych wszystkich podmiotów uczestniczących w tych porozumieniach.
Przesłanki MIG można podzielić na polityczne i społeczno-gospodarcze:
Główną przesłanką polityczną jest jednolity ustrój, który zapewnia zbieżność celów polityki zagranicznej.
Główną przesłanką społeczno-gospodarczą jest wpływ na rozmiary struktury dochodu narodowego oraz ogólny wzrost poziomu dobrobytu.
Integracja ma znaczenie nie tylko dla krajów wysoko rozwiniętych lecz właśnie dla krajów małych i średnich, które pojedynczo nie są w stanie spełniać bardzo kosztownych wymagań finansowych współczesnego rozwoju ekonomicznego i technologicznego.
Wyróżniamy trzy nurty będące konstrukcją procesu integracyjnego w Europie: paneuropejski, federalizm, funkcjonalizm.
Pięć teoretycznych form integracji: strefa wolnego handlu, unia celna, wspólny rynek, unia gospodarczo-walutowa, integracja totalna czyli polityczna.
Strefa wolnego handlu - która oznacza likwidację ceł i ograniczeń ilościowych pomiędzy określoną grupą krajów. Kraje te zachowują jednocześnie autonomiczną, zewnętrzną taryfę celną i prowadzą własną niezależną politykę handlową wobec krajów trzecich. Kraje tworzące strefę wolnego handlu mogą ujednolicić cła zewnętrzne i wtedy przekształcają się w unię celną.
Znajduje się najwięcej ugrupowań: EFTA- Europejskie Zrzeszenie Wolnego Handlu, CEFTA- Środkowo Europejskie Zrzeszenie Wolnego Handlu, NAFTA- Północnoamerykańskie Zrzeszenie Wolnego Handlu, APEC- Azja, ASEAN, CHOG- Chiński Obszar Gospodarczy. EFTA to cztery kraje , które nie zdecydowały się na przejście do następnych etapów w kierunku zdobycia rynków zbytu (Szwajcaria, Norwegia, Islandia, Lichtensztain)
Unia celna sprzyja rozwojowi wzajemnego handlu krajów członkowskich, a ogranicza rozwój handlu z krajami trzecimi, wywiera dwojaki wpływ na handel zagraniczny. Wywołuje efekt przesunięcia i efekt kreacji handlu.
Wspólny rynek jest wyższą formą integracji i zapewnia on nie tylko zniesienie ceł ale także swobodę przepływu kapitału i siły roboczej w obrębie ugrupowania integracyjnego.
Unia gospodarcza i walutowa- obejmuje koordynację polityki walutowej prowadzonej przez kraje wchodzące w skład ugrupowania. Przedmiotem problematyki jest rozpiętość kursów walutowych, tworzenie rezerw walutowych, pomoc kredytowa oraz wprowadzenie jednolitej waluty międzynarodowej.
Integracja polityczna- oznacza koordynację zarówno polityki wewnętrznej jak i zagranicznej, nazywa się to integracją totalną lub całkowitą.
Unia Europejska
w 1950r. Powołuje się Europejską Wspólnotę Węgla i Stali, która jest pierwszą instytucją ponad narodową koordynującą współpracę krajów europejskich. 25 maja 1950r. Na specjalnym spotkaniu w Rzymie podpisano tzw. Traktat Rzymski powołujący do życia EWG oraz Europejską Wspólnotę Energii Atomowej. EWG rozszerzało współpracę państw członkowskich na wszystkie dziedziny życia gospodarczego przechodząc przez strefę wolnego handlu dochodząc do wspólnego rynku (w 1957 przystępuje do EWG Irlandia, Dania i Wielka Brytania, 1970 Grecja, 1985 Hiszpania i Portugalia, 1995 Austria, Szwecja i Finlandia).
Równolegle z procesem przyjmowania nowych krajów trwał proces pogłębiania i rozwoju instytucji europejskich. W 1967r trzy wspólnoty EWWiS, EWG i EURATOM przybrały jedną nazwę Wspólnoty Europejskiej. Przekazały jednocześnie swoje funkcje wykonawcze jednej instytucji Komisji Europejskiej. 17 lutego 1986r. Podpisano jednolity akt europejski, który określił metody i harmonogram realizacji wspólnego rynku do 1992r. W 1992r. W Holandii podpisany zostaje traktat o UE. Po Traktacie w Mastricht przywódcy europejskiej 15-tki spotykają się w Amsterdamie, w którym podpisują Traktat Amsterdamski z którego wyciąga się wniosek, że między integracją gospodarczą i polityczną istnieje silna współzależność. Od tego momentu zaczyna się w najważniejszych instytucjach europejskich proces głębokich reform instytucjonalnych.
Pomoc UE dokonuje się w ramach różnych programów, z których środki finansowe przeznaczane są na rekonstrukcję gospodarek państw słabiej rozwiniętych. Najważniejsze programy to: program PHARE, SAPHART, programy strukturalne.
Pierwsze kontakty z UE Polska nawiązała w 1988r. W 1989r. Następuje podpisanie umowy o Handlu i Współpracy Gospodarczej. Kilka miesięcy później podpisany zostaje Układ Europejski 16.12.1991r. Dał on podstawy politycznego dialogu oraz współpracy instytucjonalnej Polski z UE i szersze forum współpracy gospodarczej, handlowej i kulturalnej. Od 1994 wszelkie działania podejmowane są w perspektywie członkowstwa.
08.08.1996- powołany został Komitet Integracji Europejskiej.
Na szczycie Rady Europejskiej w Luksemburgu 12.12 1997r. Szefowie 15-tki postanowili rozpocząć negocjacje członkowskie z pierwszą grupą państw kandydujących: Polska, Czechy, Węgry.
Nim dojdzie do rozpatrzenia kandydatury danego kraju Komisja zbiera informacje o gospodarce, systemie prawnym, sytuacji społecznej kraju aplikującego.
Rząd polski przyjął datę 21.12.2002r. za datę gotowości Polski przystąpienia do UE.
10.11.1998r. na konferencji międzynarodowej w sprawie negocjacji nastąpiło otwarcie tzw. właściwych negocjacji w 7 obszarach, 3 z nich uznano za bezproblemowe są to: nauka i badania, edukacja, szkolenie młodzieży, a także małe i średnie przedsiębiorstwa.
Cecha charakterystyczna różniąca UE od pozostałych ugrupowań jest Specyfika Pogłębiania i Poszerzania.
Pogłębianie tzn. przechodzenie od strefy wolnego handlu przez Unię Celną, Wspólny Rynek i dojście do płaszczyzny Unii Gospodarczej i Walutowej.
Specyfiką UE jest równoległa koncepcja pogłębiania i poszerzania. Oznacza to, że w miarę przechodzenia określonych etapów integracji od EWG do UE.
Traktat z Mastricht, który rozpoczyna się w 1991, a kończy podpisaniem układu w 1993 kiedy wszystkie parlamenty krajów członkowskich ratyfikują ten układ. Głównym założeniem traktatu z Mastricht jest etap tworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej, który został rozłożony na trzy etapy rozciągnięte w latach 1990-1994, 1994-98, rozpoczął się w 1999r.
W I etapie wprowadzono całkowitą swobodę w przepływie kapitałów, następnie utworzono tzw. wspólny obszar finansowy pod przyszłe swobodne funkcjonowanie banków, towarzystw ubezpieczeniowych i wszelkich instytucji związanych z kapitałem.
II etap rozpoczął się od utworzenia Europejskiego Instytutu Walutowego, który miał za zadanie organizację przygotowań do emisji wspólnego pieniądza EURO oraz budowę Europejskiego Systemu Banków Centralnych nad którym miał czuwać w przyszłości Europejski Bank Centralny z siedzibą we Frankfurcie.
W 1999r. rozpoczął się III etap tworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej polegający na powołaniu 01.01 1999 Europejskiego Banku Centralnego. Wprowadzono na rynek europejski wspólną walutę EURO do obiegu wewnętrznego.
Rada UE powstała w 1958r. W skład wchodzą przedstawiciele państw członkowskich po jednym z każdego kraju.
Istnieją 3 sposoby procedury głosowania w Radzie:
- zwykła większość głosów gdzie załatwia się wszystkie sprawy proceduralne o mniejszym znaczeniu, każdy posiada głos o równej wadze,
- większość kwalifikowana kiedy każdy z członków Rady posiada różną ilość głosów, w zależności od wielkości reprezentowanego kraju,
- jednomyślność.
Wszystkich głosów jest 57.
1