geografia polityczna ściąga, Turystyka i Rekreacja

g.pol.-wiedza o poszczególnych jednostkach politycznych i ich srod. naturalnym.

Geopolityka-wiedza o społecznym postrzeganiu roli i miejsca danego obiektu w systemie światowym.

KONCEPCJE GEOPOLITYCZNE XIX,XX:

C.Ritter:pierwsze modele w g. politycznej

F.Ratzel:państwo jako org. biologiczny

Lebensraum: 7 praw rozwoju państwa

R.Kjellen : kilka mocarstw na świecie : Niemcy

K.Haushofer: rola Niemiec w Europie

A.T.Mahan: rola mórz i portów- mocarstwowość Rosji

A.P.Seversky:przewaga sil powietrznych nad lądowymi

S.B.Cohen : regiony geostrategiczne na świecie

Z.Brzeziński-rola USA na swiecie

POLSKA GEO.POL.

Nałkowski 1912- Polska między młotem a kowadłem= Niemcy ,Rosja

Romer 1929-świetne położenie=pomostowosc =transport przez Polskę

->po II wojnie: -badania polonii zagranicznej

-ziemie odzyskane

-spojnosc terytorium

->po 1989: szybki rozwój

PAŃSTWO:

Arystoteles:państwo=rodzina+włosność prywatna+niewolnictwo

Jelinek:władza+terytorium+ludność

Engels: aparat przemocy i uciesku jednej klasy nad innymi

KLASYFIKACJA USTROJÓW:

->struktura wew.:

-unitarne np. Polska

-autonomiczne(autonomia części regionów) UK,Hiszpania,Rosja

-regionalistyczne:autonomia wszystkich regionów-Włochy

-federacyjne(złożone) Niemcy

-konfederacyjne(związek państw) UE, Szwajcaria

->char. Głowy państwa:

-republika

-monarchia(absolutna-Jordania,Maroko;konstytucyjna-Wlk.B.;parlamentarna-Holandia)

-demokratyczne:( sys.prezydencjalny-USA;s.prezydencki-Rosja,s.prez-parlamentarny-Francja;kanclerski-Niemcy;s. parlam-gabinetowy ;konwent-Szwajcaria)

-niedemokratyczne(autorytarne-1czł. ,totalitarne:komunistyczne,faszystowskie)

TERYTORIUM:

-ląd z wodami wew.

-przestrzeń pow.

-obszar pow.

-przylegający pas wód morskich

PAŃSTWO BEZ TERYTORIUM-> Suwerenny Zakon Maltański

KLASYFIKACJA PAŃSTW:

-wielkość

-kształt

-struktura wew.

-położenie: eksklawa:Lesotho, enklawa:Busingen,półenklawa:Ceuta,Melilla

WYBÓR STOLICY:

-historyczna:Rzym,Londyn,Paryż

-młoda:Słowacja-Bratysława

-kompromis:Sydney+Melbourne->Canberra

-siedziby byłych państw kolonialnych:Afryka

-budowa nowej stolicy:Brasilia

-więcej niż 1: Holandia: Amsterdam(rząd),Haga(parlament)

Boliwia:La Paz iSucre (w obu rząd)

RPA: Pretoria(rząd),Kapsztad(parlament),Bloemfontein(sąd)

PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY PL.

1946-14 woj.

1950-17 woj.

1954-17 woj./2 miasta wydzielone

1962-22 woj./5 miast: wawa,łodz,krakow,poznan,wroclaw

1975-49 woj.

1999-16 woj.

GRANICE:

-naturalne,geometryczne:Pl-Rosja,Afryka,USA-Kanada,narodowe,umowne

GRANICE, a SROD:

-antecedentne:gr. określa środ. -Ameryka Pd.

-subsekwentne: środ. określa granice

-narzucone

-reliktowe:pozostałość w środ. po dawnej granicy

USTALANIE PRZEBIEGU GRANIC:

Rokowania pokojowe, metody siłowe,traktaty międzynarodowe( nad Obra 1918, Nadde 1918, po powst. Ślaskich 1921)

DLACZEGO NIE CHCEMY ODDAC WOJ.

Postrzeganie jako degradacja prestiżowa,poczucie krzywdy,odrębność kult., obawa o zmniejszenie dopływu dotacji z centrali

KARTA PRAW MORZA:

->morskie wody wew.(zat. wcięte w ląd, wody otwartych portów,ujścia rzek)

->wody archipelagowe;prawo nieszkodliwego przepływu

->morza terytorialne->12Mm;pełna jurysdykcja

->morski pas przyległy do 24Mm,

->strefa wyłączonego rybołóstwa.

->szelf kontynentalny do 200Mm

->morska strefa ekonomiczna

->morze pełne-pełna swoboda

->dno mórz i oceanów

->cieśniny

->międzynar. kanały morskie: wolność żeglugi za opłatą( Sueski:1856-69-Egipt;Panamski:1904-14,Panama ;Kiloński:1913-98-Niemcy)

WYSPY SPRATLY:100-600wysp, pow. 5km2 łącznie, 250tys km2wód ->konflikt (Brunei,Chiny,Tajwan,Malezja,Filipiny,Wietnam,Indonezja)

NARÓD:

-ujęcie obiektywistyczne:struktura społ. definiowana za pomocą szeregu cech pozwalających obiektywnie stwierdzić ,czy dana grupa stanowi naród(Smith 1986)

-uj. komunikacyjne:wytwór procesów komunikacji łączących społeczność (Deutsch,1966)

- uj. instytucjonalne :konstrukt społ niezbędny do istnienia państwa,(Giddens,1987)

-instrumentalistyczne-nacjonalizm tworzy naród (Gellner,1983)

-konstruktywistyczne-skutek tworzenia w umyslach ludzkich granic pomiędzy społecznościami(Barth,1998)

-subiektywistyczne-członkowie sami decydują o swoim statusie narodu a inne narody to potwierdzają bądź nie.(Weber,1964)

KRYTERIA PRZYNALEŻNOŚCI NARODOWEJ:

-historia,kultura,język,terytorium,wspólnota życia,trwałość,pochodzenie biologiczne,religia-jako pomocnicze

NACJONALIZM:

Dążenie do własnej państwowości,wzrost świadomości narodowej,przedkładanie swojego ineteresu nad inne,etnocentryzm,szowinizm,ksenofobia

INTERNACJONALIZM:postawa życzliwości , tolerancji i szacuku wobec innych narodów.

MNIEJSZOŚĆ NARODOWA:grupa obywateli państwa o innej niż większość populacji przynależności narodowej

GRUPA ETNICZNA:różniąca się kulturowo od narodu dominującego,najczęściej charakteryzuje się brakiem aspiracji politycznych

GRUPA ETNOGRAFICZNA:częśc narodu wyróżniana na podstawie znaczących różnic kulturowych

DATY:

1948-powstanie Izraela

1960-Afryka-niepodległość

1991-rozpad ZSRR

1997-Hong Kong coś tam

2002- Timor Wschodni

2006-Czarnogóra