Poniżej znajduje się tablica złożona z liczb naturalnych:
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
13 |
14 |
15 |
16 |
17 |
18 |
19 |
20 |
21 |
22 |
23 |
24 |
25 |
26 |
27 |
28 |
29 |
30 |
31 |
32 |
33 |
34 |
35 |
36 |
37 |
38 |
39 |
40 |
Mogę dodać 1-wszy rząd: 1+2+3+4+5+6+7+8+9+10=55
Mogę użyć nawiasów: (1+2)+(3+4)+(5+6)+(7+8+9+10)
I również poprzestawiać liczby w nawiasach: (2+1)+(3+4)+(6+5+10+7)+(9+8)
I zawsze będzie to 55
Prawa te nazywają się:
Prawo łączności dodawania (dodawanie nie zależy od ustawienia nawiasów)
(a+b)+c = a+(b+c) = a+b+c
oraz
Prawo przemienności dodawania (dodawanie nie zależy od kolejności liczb)
a+b = b+a
Takim samym prawom podlega mnożenie:
Prawo łączności mnożenia
(a*b)*c = a*(b*c) = a*b*c
oraz
Prawo przemienności mnożenia
a*b = b*a
Załóżmy, że chcę dodać czwarty rząd tablicy: 21+22+23+24+25+26+27+28+29+30
Nie muszę tego robić jak poprzednio dodając każdą liczbę do każdej. Zobacz, że każda z liczb składa się z liczby 20 plus kolejno od 1 do 10:
(40+1)+(40+2)+(40+3)+(40+4)+(40+5)+(40+6)+(40+7)+(40+8)+(40+9)+(40+10)
Ponieważ w każdym nawiasie powtarza się liczba 40 (dokładnie 10 razy) mogę wyłączyć ją przed nawias:
10*40+(1+2+3+4+5+6+7+8+9+10)
Wykorzystać to można również w innych sytuacjach np. 6*48 można zapisać jako 6*(40+8), albo 6*40+6*8 = 240+48 = 288
Jest to:
Rozdzielność mnożenia względem dodawania
(a+b)*c = a*c + b*c
Prawo to jest również prawdziwe dla odejmowania:
Rozdzielność mnożenia względem odejmowania
(a-b)*c = a*c - b*c
Podobnie zachowuje się dzielenie
Rozdzielność dzielenia względem dodawania i odejmowania
a:(b+c) = a:b + a:c
a:(b-c) = a:b - a:c
Zobacz, że wykorzytujesz to mnożąc pisemnie:
|
15 |
* |
26 |
|
|
90 |
|
+ |
300 |
|
|
390 |
Kolejność działań przy mnożeniu pisemnym wygląda mniej więcej tak:
15*26 = [(6*5) + (6*10)] + [(20*5)+(20*10)] = [90] + [300] = 390
Rozbijając to na kolejne kroki:
15*26 = 15*(6+20) = |
/rozbijam 26 na 6+20 |
= 15*6+15*20 = |
/mnożę 15 przez nawias |
= (5+10)*6 + (5+10)*20 = |
/rozbijam 15 na 5+10 |
= [(6*5) + (6*10)] + [(20*5)+(20*10)] = |
/mnożę 6 przez nawias i 20 przez nawias |
= [(30)+(60)] + [(100)+(200)] = |
/wykonuje mnożenie |
= [90] + [300] = 390 |
|
Dzielenie, ani odejmowanie nie jest łączne ani przemienne!
Dlaczego?
Jeśli zmienię nawiasy w działaniu (8-5)-2 na 8-(5-2) to w pierwszym wypadku otrzymam 1 a w drugim 5. Podobnie dzielenie 24:(6:2) = 8, a (24:6):2 = 2.
Podobnie jest z przemiennością: 10:2=5 ale 2:10 to już nie jest 5, a 10-5 to nie to samo co 5-10.
Dodawanie: składnik + składnik = suma
Odejmowanie: odjemna - odjemnik = różnica
Mnożenie: czynnik * czynnik = iloczyn
Dzielenie: dzielna : dzielnik = iloraz
Warto też wiedzieć, że jeśli jakąś liczbę pomnożysz przez 1, to otrzymasz tę samą liczbę: 24*1=24, a mnożąc cokolwiek przez 0 otrzymasz 0: 24*0 = 0.
Przy dodawaniu i odejmowaniu 0 nie ma znaczenia. 24 + 0=24, 24 - 0=24.
Dzielenie przez 0 jest niedozwolone!