35. Amoniak jako zanieczyszczenie środowiska
Amoniak (NH3) - jest dwuskładnikowym związkiem wodoru z azotem, w warunkach normalnych jest gazem, którego temperatura wrzenia wynosi -33,35ºC.Bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie. Jest bardzo toksyczny. Związek ten powoduje podrażnienie skóry i błon śluzowych dróg oddechowych. Powoduje kaszel, nudności, nieprzyjemne uczucie pieczenia w gardle, ślinotok, łzawienie i bóle głowy. Duże dawki mogą się przyczynić do uszkodzeń oczu. Osoby, które przeżyły zatrucie tym związkiem chemicznym posiadają z reguły trwałe uszkodzenia w płucach i drogach oddechowych. Częste przebywanie w atmosferze zawierającej amoniak może doprowadzić do przewlekłych nieżytów dróg oddechowych oraz zaburzeń w trawieniu i przemianie materii. Amoniak wyczuwalny jest za pomocą narządu węchu w stężeniu 0,5mg/m3. Wyższe stężenie, rzędu 1,5 ∙ 103 mg/m3, staje się niebezpieczne dla naszego życia. Amoniak to trucizna dla ryb oraz planktonu. W przypadku ryb szkodliwa jest zawartość 1,25 mg/m3. Amoniak dostaje się do atmosfery między innymi podczas procesu srebrzenia luster. Amoniak to składnik gazów, które powstają podczas rozkładania się ciał organicznych, przykładami takimi są: produkcja klejów zwierzęcych, fabryki dykty, rzeźnie, garbarnie i rozkład odchodów.
30. Szkodliwe składniki powietrza
1) gazy i pary związków chemicznych, np. tlenki węgla (CO i CO2), siarki (SO2 i SO3) i azotu,
2) cząstki stałe nieorganiczne i organiczne (pyły), np. popiół lotny, sadza,
3) mikroorganizmy - wirusy, bakterie i grzyby,
4) kropelki cieczy, np. kwasów, zasad, rozpuszczalników.
Charakterystyka i ich działanie
Dwutlenek siarki (SO2) jest bezbarwnym, silnie toksycznym gazem o duszącym zapachu. Wolno rozprzestrzenia się w atmosferze ze względu na duży ciężar właściwy. W powietrzu SO2, utlenia się do SO3, a ten z kolei łatwo reaguje z wodą ( z parą wodną zawartą w powietrzu) tworząc kwas siarkowy - H2SO4, jeden ze składników kwaśnych deszczów. Kwaśne deszcze są szczególnie niebezpieczne dla roślin i lasów
Związki azotu. Do najważniejszych związków azotu, przyczyniających się do zanieczyszczenia środowiska zaliczamy tlenki azotu: NO, N2O(podtlenek azotu), nadtlenek azotu (NO3), NO2, N2O3 i N2O5(pięciotlenek azotu), amoniak (NH3) oraz organiczne związki zawierające azot. Szczególnie niebezpieczne są tlenki azotu, gdyż w zetknięciu z wodą reagują z nią i tworzą kwas siarkowy. Przyczyniają się więc do powstawanie kwaśnych deszczy.
Tlenki azotu są odpowiedzialny za przewlekłe choroby układu oddechowego, na które szczególnie często zapadają ludzie mieszkający w miastach przemysłowych. Niektóre tlenki azotu mogą inicjować procesy prowadzące do powstawanie związków uznawanych za rakotwórcze i mutagenne. Tlenki azotu są również odpowiedzialny za tworzenie się dziury ozonowej.
.
Dwutlenek węgla dwutlenek węgla - oprócz roli naturalnej izolacji termicznej - spełnia w przyrodzie również niezwykle ważną rolę jako materiał do budowy substancji organicznej roślin. Jest on podstawowym źródłem węgla pobieranego przez rośliny z powietrza w procesie fotosyntezy. Ma on szczególny wpływ na globalny klimat naszej ziemi. Dwutlenek węgla zalicza się do tzw. gazów cieplarnianych. Dwutlenek węgla działa na organizm ludzki drażniąco. Może wywoływać podrażnienie dróg oddechowych oraz inne objawy chorobowe. Narażeni na jego działanie są szczególnie osoby mieszkające w dużych miastach przemysłowych.
Ozon jest gazem bezbarwnym, o ostrym przenikliwym zapachu, bardzo dobrze rozpuszczającym się w wodzie. Występuje we wszystkich stanach skupienia, we wszystkich wykazując dużą niestabilność. W postaci ciekłej i stałej jest substancją silnie wybuchową jako gaz ma tendencję do rozkładania się w zależności od temperatury. Nie można więc wytwarzać ozonu na zapas. Ozon jest gazem drażniącym, powoduje uszkodzenie błon biologicznych . Po dostaniu się do komórek może hamować działanie enzymów komórkowych, wstrzymując oddychanie wewnątrzkomórkowe.
Pyły to cząstki (inaczej: ziarna) o wielkości ok. 0,001 do ok. 100 μm. Większe cząstki tworzą pył powierzchniowy, nazywany inaczej kurzem. Jest często spotykany jako wszechobecny bród. Pył, którego cząstki są mniejsze, nazywa się pyłem atmosferycznym lub aerozolem atmosferycznym. Jest bardziej niebezpieczny, gdyż dłużej utrzymuje się w powietrzu, wchodząc w skład smogu. Powoduje, że na powierzchnię ziemi dociera mniej promieniowania słonecznego. Poza zagrożeniem dla środowiska wywołuje również straty w zakładach przemysłowych. Przez działanie pyłu szybciej ulegają zniszczeniu rury oraz inne instalacje.