METALE - WYSTĘPOWANIE, WYDOBYWANIE, ZASTOSOWANIE

CHARAKTERYSTYKA METALI
Metale są to substancje, które w stanie skondensowanym odznaczają się obecnością swobodnych, nie związanych z określonymi atomami elektronów zdolnych do poruszania się w całej objętości metalu.

Do metali należy większość pierwiastków chemicznych i ich stopy.

Metale mają obok całkowicie wypełnionych wewnętrznych powłok elektronowych powlokę zawierającą niewielką liczbę elektronów i w związku z tym mają charakter elektrododatni .
W temperaturze pokojowej metale występują w stanie stałym ( z wyjątkiem rtęci, która w tych warunkach jest cieczą ).
Metale odznaczają się :

• szczególną zdolnością odbijania promieniowania świetlnego, czyli połyskiem metalicznym

• w dotyku są zimne

• są nieprzeźroczyste

• większość z nich ma dużą wytrzymałość mechaniczną

• dobrze przewodzą elektryczność i ciepło

• jednocześnie są ciągliwe i kowalne

• większość z nich ma znaczną gęstość gdyż w kryształach metali ich atomy są gęsto upakowane
  ( ułożone )

• maja dodatni współczynnik temperatury oporu

• tlenki metali tworzą z wodą wodorotlenki o charakterze zasadowym

WYSTĘPOWANIE RUD METALI W POLSCE .
Polska jest krajem o dużych zasobach rud metali, zwłaszcza kolorowych.

Złoża rud żelaza są obecnie nie eksploatowane ze względu na skromne ich zasoby , mające niski procent zawartości żelaza w rudzie ( limonity i syderyty ) . Odkryto bogate złoże magnetytów, ale nie wydobywa się ich z kilku powodów:

• występują na dużych głębokościach ( ok. 1 000 m pod powierzchnią )

• występują w centrum „ zielonych płuc” Polski - na terenie Suwalszczyzny

• obecnie następuje spadek zapotrzebowania na stal na korzyść innych materiałów.

Najważniejszą rolę w gospodarce kraju i eksporcie odgrywają bogate złoża:

• rud miedzi ( ok. 10% światowych zasobów ) eksploatowane w:

• Legnicko - Głogowskim Zagłębiu Miedziowym (Lubin)

• rejonie Bolesławca

• rejonie Złotoryi

• rudy cynkowo - ołowiowe ( obliczane na 216 mln ton ), które wydobywa się w okolicach:

• Olkusza

• Chrzanowa

• Zawiercia

• Tarnowskich Gór

Z innych rud metali w Polsce wydobywane są rudy:

• niklu w Ząbkowicach Śląskich

• barytu w okolicach Wałbrzych

• spore znaczenie perspektywiczne mają odkryte 1962 złoża magnetytu wanado- i tytanonośnego (ok. 1 mld t) w rejonie Suwałk ( obecnie nie eksploatowane).
  

PODZIAŁ METALI I ICH ZASTOSOWANIE

Z technicznego punktu widzenia najważniejszym metalem jest żelazo (Fe), będące głównym składnikiem stali . Inne technicznie ważne metale określa się nazwą metali nieżelaznych.

Metale o mniejszej gęstości zalicza się do tzw. metali lekkich, najważniejsze z nich to:

• Glin

• Magnez

• Beryl

• Sód

• potas

Metale o większej gęstości zalicza się do metali ciężkich i są to:

• metale kolorowe:

• cyna

• miedź

• cynk

• ołów

stosowane do otrzymywania różnego rodzajów stopów.

Najbardziej odporne chemicznie są tzw. metale szlachetne:

• platyna

• złoto

• srebro

Często stosuje się tez podział metali na metale żelazne ( żelazo , stal , staliwo , żeliwo ) i nieżelazne ( pozostałe ) bądź metale uszlachetniające stal .
Metale są bardzo rozpowszechnione w przyrodzie. Występują w postaci rud czyli minerałów lub skał,

z których za pomocą procesów metalurgicznych ( hutnictwo, metalurgia ) wytapia się żelazo ( surówkę żelaza ) lub inny metal.

Metale mają szerokie zastosowanie zwłaszcza jako materiały konstrukcyjne - stopy żelaza, w elektronice

jako przewodniki - miedź, cyna. Metale szlachetne - złoto, srebro i ich mieszanki mają zastosowanie jubilerskie, ale także ogromne w lecznictwie począwszy od stomatologii po ortopedię, a także są stosowane w lekach jako sole.

---