Religia

Cechy charakterystyczne japońskiej religii:

1. Kult zmarłych przodków

2. Główne religie: shintoizm, buddyzm

3. Dekret z 15. XII. 1945 r. o rozdziale religii od państwa zniósł tzw. shintoizm państwowy

4. Konstytucja z 3. V. 1947 r. stworzyła wszystkim wolność religijną.

5. Tendencja do synkretyzmu

1. Shintoizm

• rdzennie japońska religia politeistyczna

• system animistycznych wierzeń ludowych

• oddaje cześć zamieszkującym wszędzie bóstwom kami

• oparta na mitologii japońskiej,( Kojiki, Nihonshoki)

• zakłada, że natura, ludzkość i bogowie koegzystują wspólnie w harmonii.

Obrzędy

Domowy ołtarzyk shintō nazywa się kamidana (półka bogów) lub senzodana (półka przodków). Modlitwa jest bardzo prosta: należy stanąć przed ołtarzem, ukłonić się, kilka razy klasnąć i wygłosić swoje życzenie czy podziękowanie. Do tego celu nie są nawet potrzebne jakieś specjalne słowa, modlitwę można również „pomyśleć”.

Najważniejsze świątynie: 

1. Świątynia w Izumo

2. Świątynia z Ise-Ise Jingu

3. Świątynia w Kumano boga Susanoo- brata Amaterasu, bóg morza i burzy

4. Świątynia Kasuga Taisha w Narze,

5. Świątynia Fushimi Inari Taisha w Kyoto

6. Świątynia Usa Hachimangu na Kyushu

7. Świątynia Kitano Tenmangu w

8. sanktuarium Toshogu w Nikko

• W dużych sanktuariach co pół roku odbywa się matsuri, czyli wielkie święto, przy czym każde sanktuarium ma swoją własną datę. Ceremonią towarzyszącą jest procesja przez miasto - lub poza miastem - ze świętym palankinem zwanym mikoshi; do palankinu wkłada się na ten czas materialny znak obecności bóstwa. Sanktuaria shinto, zwane po japońsku miya, jinja, jingu, lub taisha, są różnej wielkości, od niewielkich kapliczek do ogromnych kompleksów. Różnią się więc ilością i rozmiarami budynków, wszystkie jednak posiadają pięć niezbędnych elementów:

• Torii - charakterystyczna brama

• Sando- ścieżka

• temizuya, to pojemnik na wodę do rytualnego obmywania rąk i ust

• gohei - stojący przed drzwiami przybytku drewniany podstawek z zawieszonym na nim złożonym w charakterystyczny zygzak papierem;

• Shintai czyli ciało boga; jest to przedmiot, pod którego postacią bóstwo jest obecne , jest przedmiotem ukrytym przez większość czasu w przybytku zwanym honden.

W dużych sanktuariach budynków jest z reguły więcej. Najważniejsze z nich to

• heiden, czyli sala ofiar kapłańskich,

• haiden, czyli oratorium przeznaczone dla wiernych,

• kaguraden gdzie wykonuje się święte tańce

• święty most nad pobliską rzeką oraz stajnie dla niewidzialnych koni.
  

2. Buddyzm

• system filozoficzno-etyczny, rzadziej psychologia.

• Założycielem tej religii i twórcą podstawowych jej założeń był, żyjący od około 560 do 480 roku p.n.e. Siddhārtha Gautama

• pochodzi z Indii

• Buddyzm opiera się na Czterech Szlachetnych Prawdach ,Ośmiorakiej Ścieżce, która prowadzić ma do ustania cierpienia.

• Po śmierci Buddy, w ciągu pięciu wieków, nauki te rozprzestrzeniły się z subkontynentu indyjskiego na centralną, południowo-wschodnią i wschodnią Azję.. W trakcie rozwoju historycznego powstały liczne jego odmiany i szkoły, które zazwyczaj nawzajem się tolerowały, a nawet wspierały. Współcześnie buddyzm dzieli się na trzy tradycje: Theravāda (sanskr. Sthaviravāda), Mahāyāna, i Vajrayāna.

• został sprowadzony do Japonii w połowie VI w. przez koreańskich misjonarzy, którzy podobnie jak chrześcijańscy mnisi w Europie dzięki umięjętności pisania i czytania posiadali niezbędną wiedzę pozwalającą budować świątynie, drogi, miasta oraz stworzyć podwaliny kultury, sztuki, władzy i prawa.

Wybrane słynne japońskie świątynie buddyjskie:

KIOTO: Daigoji Daitokuji , Enryakuji , Ginkakuji , Kinkakuji (Świątynia Złotego Pawilonu), Kiyomizu-dera(Świątynia Czystej Wody), Nanzenji, Ryoanji , Sanjusangendo, Tofukuji , Toji , Nishi Honganji ,Higashi Honganji , Byodo-in

NARA: Todaiji , Kofukuji , Horyu-ji , Yakushiji , Toshodaiji , Muroji　　　　　　　　
TOKIO: Sensoji , Zojo-ji

KAMAKURA: Kotokuin , Hasedera, Kenchoji , Engakuji , Tokeiji

NIKKO: Rinnoji

Z biegiem wieków wpływy nowej wiary wciąż rosły, wyodrębniły się także nowe jego odłamy, takie jak:

tendai, założona przez mnicha Saichō (767-822), który dołączył do swej doktryny bóstwa kami;

shingon, której twórcą był Kūkai (774-835), a jej podstawę stanowi skomplikowana w swej złożoności filozofia;

jōdo, które wprowadził Hōnen (1133-1212)

jōdo shinshū stworzone przez Shinrana (1173-1262) , opierające się na kulcie Buddy Amidy, inaczej Czystej Ziemi;

nichirenshū to sekta której twórcą był kapłan Nichiren (1222-1282), a spośród wielu jego odłamów prym wiedzie współczesny sōka gakkai.

Zen odłam buddyzmu, który na przełomie XII i XIII w. sprowadzili z Chin japońscy mnisi Eisai (1141-1215)-twórca sekty rinzai i Dōgen (1200-1253)-twórca sekty sōtō. Odrzuca doktryny oraz wiarę w moc świętych pism , głosi, że droga do oświecenia wiedzie przez osobiste wysiłki człowieka, szczególnie zaś wstrzemięźliwość i technikę medytacji zazen.

Artystyczne przejawy zen : haiku, ogrody zen, teatr No, malarstwo monochromatyczne. Charakterystycznymi cechami estetyki zen są:

• maksymalna prostota,

• surowość i klarowność formy,

• "gra z umysłem i postrzeganiem" oparta na paradoksalnych, przypadkowych skojarzeniach i podświadomie odbieranych impresjach.

Do wierzeń buddyjskich weszły również wierzenia shintoistyczne i niektóre bóstwa zostały połączone jako przejaw postaci buddyjskich ( gogen) , np.: bóstwo shinto góry Heiei uznane zostało za identyczne z budda Shaka i czczone pod imieniem Sanno-gongen

KONFUCJANIZM (Jukyo-shugi)

• system filozoficzno-religijny,

• przybył do Japonii w V i VI w.

• wpływ przejawił się w różnych aspektach życia Japończyków jak m.in.

• całkowita lojalność poddanego wobec swego pana,

• bezwzględne posłuszeństwo wobec cesarza aż do czasów II wojny światowej

• patriarchalna hierarchia rodzinna (ie) z niskim statusem kobiety.

• Konfucjanizm od XIV w. uważany był za ideologię klasy samurajów i stał się na pewien okres dominującą doktryną państwowo- religijną.

Był obowiązującą religią w okresie Edo(właściwie neokonfucjanizm- przerobiony przez Chuhsi):

1. głosił ścisłe posłuszeństwo wb władzy

2. uprawomocniał hierarchię klas i płci

3. skupiony na życiu doczesnym

4. przekonany, że harmonia społeczna wymaga hierarchii

5. opiera się na zasadach regulujących życie społeczne:

- dominacja ojca nad synem

-pana nad podwładnym

-męża nad żoną

- starszego nad młodszym

6. wg konfucjanizmu świat jest dualistyczny, występują w nim 2 pierwiastki:

- RI- zasada (wewnętrzna natura człowieka, która jest dobra)

- KI- substancja (emocje, zło, dzikość)

Był to system:

- patrylokalny- młoda po ślubie przeprowadzała się do domu męża

- patrylinearny - dziedziczenie po linii męskiej

- patriarchalny - największą władzę ma najstarszy syn

Współcześnie w Japonii kontynuowana jest złagodzona forma konfucjanizmu, przejawiająca się w lojalności pracownika wobec pracodawcy czy też w ogólnym dążeniu do harmonii i pokoju. Obecnie istnieje nadal w Japonii kilka świątyń konfucjańskich.

TAOIZM- filozofia stworzona w Chinach przez Lao Zi (Lao-tsy) w III wieku p.n.e., z której wyłoniła się religia (daojiao) w wyniku fuzji filozofii z wierzeniami ludowymi . Źródłem religii taoistycznej była starochińska mitologia, wierzenia ludowe i pierwiastki buddyzmu, co spowodowało oddalenie religii od jej pierwotnych korzeni filozoficznych i stworzenie panteonu różnych bóstw. Taoizm przejawił się w Japonii poprzez zainteresowanie astrologią, alchemią, mistyką i przepowiedniami, poprzez poszukiwanie sposobów na długowieczność i naturalnnej harmonii człowieka z otoczeniem. Z tym nurtem związany jest kalendarz księżycowy, ustalanie pomyślnych dni dla określonych wydarzeń i działań, reguły sytuowania budynków i ludowa medycyna.

CHRZEŚĆJAŃSTWO (Kirisutokyo)

Pierwsze zetknięcie z religią chrześcijańską nastąpiło w 1549 r. wraz z misją jezuity Francisca de Xavier do Japonii.

Na przełomie XVII i XVIII wieku uznano ją za niebezpieczną dla kraju i w 1587 r. wydano pierwszy jej zakaz, który trwał do 1593 r.

W 1596 r. rozpoczął się okres prześladowań chrześcijan trwający do upadku shogunatu w 1868 r.

Dopiero po 1912 r. nastąpiło jej równouprawnienie wraz z innymi religiami.

---