index!!!!!!!!, Politologia UMCS - materiały, III Semestr zimowy, Religie i Związki Wyznaniowe


RELIGIE I ZWIĄZKI WYZNANIOWE

Globalne ujęcie religii posiada 3 wymiary:

GENEZA ZJAWISKA RELIGII:

Na przełomie XVIII/XIX wieku rozpoczęto badania nad początkiem religii, zaczęto analizować wierzenia współczesnych wtedy ludów żyjących w prymitywnych warunkach w sposób naukowy. Na podstawie tych wierzeń, można wnioskować o wierzeniach ludów pierwotnych. ( te badania okazały się nie aż tak miarodajne).

Hipotezy na temat powstania religii:

FETYSZYZM - L.H. Morgan, F. Engels, A. Comte, J. Lubbock, F. Schutke? (Schuitze). Uznano go za jedyną religię funkcjonującą wśród ludów pierwotnych. Jego współczesna forma to oddawanie czci obrazom, kamieniom. Fetysze - przedmioty, które czci się za moc w nich zawartą. Fetyszyzm to wiara w moc przedmiotów materialnych poprzez przypisywanie im mocy nadprzyrodzonej (wiara w to, że w przedmiocie mieszka duch).

TOTEMIZM - (totem - z języka ojibwa u Indian z plemienia Algonkinów, ototeman -„on należy do mojej krwi”), J.G. Frazer, E. Durkheim. Jest to forma religii pierwotnej. Polega na tym, że członkowie rodu wierzą, że wywodzą się od tego samego gatunku zwierzęcia - totem, który staje się nie tylko ich znakiem rozpoznawczym ale i opiekunem. Wiara totemiczna utrwalała więzi społeczne.

ANIMIZM - animus - duch, anima - dusza, E.B. Tylor, W. Wundl, wiara w istnienie niematerialnych i zdolnych do samodzielnej egzystencji dusz ożywiających wszystkie elementy kosmosu, przyrody i człowieka.

MANIZM - kult przodków (H. Spencer, J. Hauer, J. Lippert), religia ta wyrasta i jest przejawem animizmu, gdzie pierwiastek duchowy może żyć samodzielnie. Manizm przejawia się w wierze, że dusze przodków istnieją po śmierci i oddziaływuje na żyjących.

MANAIZM - mana - bezosobowa siła R.H. Codrington, pierwotna wiara ludów pierwotnych w moc przekazywaną przez duchy przodków. Może ona mieszkać w różnych miejscach, także w człowieku. Na ilość bezosobowej siły człowiek wierzył, że można wpływać za pomocą określonych znaków, rytuałów.

RELIGIE PODZIAŁ:

  1. kryterium „istnienia” i „nie istnienia”:

    1. Religie martwe - nie posiadają już wyznawców, pozostały np. świątynie, przedmioty kultu i legendy,

    2. Religia żywe.

      1. kryterium „rejonizacji”:

        1. Podział globalny wg kontynentów - np. religie Europy, Azji itd.,

        2. Podział szczegółowy wg narodowości - np. religia chińska itd.

          1. kryterium genezy lub źródła religii:

            1. Religie naturalne - wyrastają bezpośrednio w różnych uwarunkowaniach i przechodzą z pokolenia na pokolenie (np. wierzenia pierwotne, religie afrykańskie),

            2. Religie złożone (objawione) - historycznie występująca osoba założyciela, który przekazuje treść objawienia, zasady wiary tkwią najczęściej w źródle wiary (księdze). Są to religie monoteistyczne, powszechne, uniwersalne.

              1. kryterium zasięgu geograficznego:

                1. Religie plemienne,

                2. Religie narodowe,

                3. Religie światowe, uniwersalne czyli złożone.

                  1. kryterium „pojęcia bóstwa”

  1. Religie politeistyczne - wiara w wielu bogów,

  2. Religie monoteistyczne - wiara w jednego boga,

  3. Religie panteistyczne - wiara, że Bóg jest wszędzie, jest kosmosem a człowiek jest jego częścią,

  4. Religie deistyczne - bóg przyczynił się do stworzenia świata i na tym jego rola się skończyła,

DEFINICJE RELIGII - klasyfikacja:

  1. definicje nominalne/ etymologiczne - są przekładem samego słowa „religia”. CYCERO relegere (łac.) zebrać na nowo, odczytać na nowo, sumiennie przestrzegać. Religia pilne przestrzeganie tego, co ma związek z czcią bogów. LAKTANCJUSZ - religare - ponownie wiązać, religia związanie człowiek z Bogiem. Św. AUGUSTYN - reeligere - ponownie wybierać, prawdziwa religia to ta dzięki której dusza godzi się na nowo z Bogiem, od którego wcześniej się poniekąd oderwała.

Definicje te wskazują na odmienność natury boskiej i ludzkiej.

  1. definicje realne / treściowe -

    1. definicje strukturalne - E. Taylor, W. James, Z.J. Zdybicka, N. Soderblom - określają zjawisko religii na podstawie jednego elementu, najczęściej formalnego. Związek człowieka z bóstwem jako podstawowy składnik struktury religii.

TYALOR - religia jest wiarą w istoty duchowe,

JAMES - religia to uczucia, akty i doświadczenia indywidualnego człowieka o ile odnoszą się do związków z jakkolwiek pojmowanym bóstwem.

ZDYBICKA - religia to realna i dynamiczna reakcja osobowa człowieka do rzeczywistości transcendentnej w naszej kulturze osobowo rozumianego absolutu czyli Boga, od którego człowiek czuje się zależny w istnieniu i działaniu i który jest ostatecznym celem nadającym sens życiu ludzkiemu.

SODERBLOM - religia jest stosunkiem między człowiekiem a pozaświatową siłą, w którą człowiek wierzy i od którego czuje się zależny. Stosunkiem wyrażającym się w modlitwie, zaufaniu, bojaźni, ofiarach, etycznym postępowaniu.

    1. Definicje genetyczne - ukazują źródła i procesy powstawania zjawiska religijnego.

J.G. Fichte - religia jest wynikiem obiektywizacji ducha. Przedmiot religijny utożsamia się z ostatnim stadium rozwojowym ducha, kiedy absolut dochodzi w człowieku do pełni świadomości, idea Boga jako prawodawcy działającego poprzez prawo moralne w nas, zasadza się na alienacji tego co nasze, na przeniesieniu tego co subiektywne na istotę znajdującą się poza nami. Alienacja ta jest właściwą zasadą religii.

A. COMTE - religia stanowi pierwszy etap rozwojowy wiedzy a więc jest wynikiem umysłowego prostactwa i tego typu stanem co lęk, zadziwienie, zachwyt których pierwotny człowiek doznawał oglądając niezrozumiałe i niewytłumaczalne zjawiska przyrody. W miarę rozwoju religia przechodzi w metafizykę a następnie w naukę pozytywną.

S. FREUD - religia jest neurozą kolektywną, wywołaną przez warunki podobne do tych, które wywołują neurozę dziecięcą. Ma swój początek w bezradności człowieka wobec zewnętrznych sił natury i wewnętrznych sił instynktownych.

F. ENGELS - religia jest fantastycznym odzwierciedleniem w ludzkich głowach tych sił zewnętrznych, które rządzą codziennym bytem ludzi, odzwierciedleniem którym siły ziemskie przybierają postać sił nadziemskich.

Człowiek jest stwórcą bogów.

  1. definicje funkcjonalne - powstają jako rezultat analizy funkcji religii.

Św. Tomasz z Akwinu religia jest sprawnością na mocy której człowiek oddaje Bogu należną mu cześć.

M. Webber - religia to akt który integruje człowieka na mocy czegoś, co jest poza światem.

E. Durkheim - religia to jednolity system wierzeń i praktyk powiązanych ze sobą i odnoszących się do rzeczy świętych, tzn. wyodrębnionych i zakazanych, wierzeń i praktyk łączących wszystkich wyznawców w jedną wspólnotę moralną zwaną kościołem.

J. P. SARTRE - religia jest swoistym mechanizmem homeostazy (równowagi) prowadzącym ustanowienia harmonijnych stosunków między egzystencją ludzką i światem.

Funkcja integrująca: grupę społeczną, osobowość człowieka.

  1. Definicje społeczno - historyczne - wiążą teorię rozwoju religii z rozwojem historycznym poprzez swoistą syntezę definicji strukturalnych, genetycznych i funkcjonalnych.

RELIGIA jest zdeformowanym obrazem realnego świata i sił nim rządzących, w którym to obrazie odzwierciedlają się stosunki człowieka do sił nadprzyrodzonych wyrażane w kulcie, doktrynie i organizacji sakralnych (def. marksistowska).

MICHAŁ PIETRZAK DEFINCJA RELIGII:

Religia jest formą świadomości człowieka, którą tworzy całokształt wierzeń, wyobrażeń i poglądów których istota sprowadza się do wiary w istnienie nadprzyrodzonych sił, zjawisk i prawidłowości. Wierzenia i poglądy są zazwyczaj związane z praktyką i obrębami odnoszącymi się do przedmiotów tych wierzeń. Zaspokajają potrzeby emocjonalne, obyczajowe, wyznaniowe oraz integrują wspólnoty wyznaniowe. Religia dostarcza też członkom grupy wyznaniowej określonego zestawu poglądów wyjaśniającego i tłumaczącego zjawiska otaczającego świata, sensu życia ludzkiego.

Ważnym elementem składowym jest organizacja.

ZWIĄZEK WYZNANIOWY

Związek wyznaniowy to organizacja społeczna posiadająca:

KOŚCIÓŁ jest pojęciem węższym niż związek wyznaniowy.

Kościół najwyżej zinstytucjonalizowana forma organizacji. Cechuje go: dogmatyzacja, standaryzacja, struktura organizacyjna, wyposażona w środki materialne.

SEKTA

Sekta - łac. sequi - podążać czyimś śladem lub - sectare - odcinać się od czegoś. SEKTA:

„Nowy ruch religijny” - pojęcie wprowadzone w latach 80 XX wieku przez socjologów i używane zamiast pojęcia „sekta”.

CECHY SEKTY:

KLASYFIKACJA SEKT:

WOLNOŚĆ SUMIENIA I WYZNANIA

Wolność sumienia i wyznania (w szerszym znaczeniu) wolność do posiadania i wyrażania każdego światopoglądu.

Wolność sumienia i wyznania (w węższym znaczeniu) jest to światopogląd religijny.

Wolność sumienia - prawo jednostki do swobodnego wyboru, kształtowania i zmiany poglądów w sprawach religii.

Wolność wyznania - uprawnienia jednostki do uzewnętrzniania swych poglądów o przekonań w sprawach religii. Stanowi uzupełnienie i konsekwencję wolności sumienia.

PODMIOTEM wolności sumienia i wyznania jest każdy człowiek: obywatel, człowiek czasowo przebywający na terytorium państwa i bezpaństwowiec, rodzina, związek wyznaniowy.

ZAKRES PRZEDMIOTOWY WOLNOŚCI SUMIENIA I WYZMAMIA W DWÓCH UJĘCIACH:

Związek wyznaniowy - zakres przedmiotowy sumienia i wyznania.

Deklaracja ONZ w sprawie wyeliminowania wszelkich form nietolerancji i dyskryminacji, art. 6:

Granice wolności sumienia i wyznania:

Gwarancje bezpośrednie - uprawnienia nadawane, mają charakter prawny (konstytucje, ustawy, umowy międzynarodowe).

Gwarancje pośrednie - zasady i rozwiązania instytucjonalno - prawne, które mają ułatwiać korzystanie z tych uprawnień oraz zapobiegać ich naruszeniom (zasada równouprawnienia, bezstronności, swobody, autonomii, niezależności, współpracy, rozdziału).

ŹRÓDŁA PRAWA WYZNANIOWEGO

Wszystkie akty normatywne o różnej mocy prawnej, których przedmiotem regulacji jest sytuacja prawna jednostek oraz wspólnot ludzkich ze względu na wyznanie. System i hierarchię źródeł prawa określa rozdział III Konstytucji RP (art. 87,91).

Źródłami prawa wyznaniowego są:

KONSTYTUCJA RP uchwalona 02.IV.1997 weszła w życie 17.X.1997.

Art. 25 określa pozycję kościołów i innych związków wyznaniowych oraz ich relacje z państwem.

Art. 53 gwarantuje wolność sumienia i religii, określa zakres podmiotowy i przedmiotowy tej wolności.

ARTYKUŁY POWIĄZANE:

Art. 30 niezbywalna godność człowieka źródłem wolności i praw.

Art. 48 prawo rodziców do wychowania dzieci zgodnie ze swoimi przekonaniami.

Art. 35 prawa mniejszości narodowych.

Art. 54 wolność wyrażania poglądów i opinii.

Art. 57 wolność zgromadzeń.

Art. 58 wolność zrzeszania się.

Art. 70 prawo do nauki.

Art. 85 prawo do odbycie zastępczej służby wojskowej ze względu na przekonania religijne.

RATYFIKOWANE UMOWY MIĘDZYNARODOWE:

  1. umowy wielostronne (multilateralne):

  • umowy dwustronne (bilateralne).

    • Ad. 1

    Umowy o zasięgu uniwersalnym:

    Umowy o zasięgu europejskim:

    Ad. 2

    Umowy dwustronne:

    STOSUNEK PRAWA PAŃSTWOWEGO DO PRAWA WEWNĘTRZNEGO ZWIĄZKÓW WYZNANIOWYCH.

    Teoria pozaprawnej natury - prawo wewnętrzne związków wyznaniowych jest normą moralną i dyscyplinarną (rozdzielenie).

    Teoria skuteczności prawnej - prawo kanoniczne obowiązuje wszystkich wyznawców niezależnie od ich przynależności państwowej i stanowiska jakie wobec tych norm przyjmują (powiązanie).

    Teoria natury statutowej - prawo wewnętrzne jest normą statutową. Reguluje strukturę organizacyjną, stosunki wewnętrzne, prawa i obowiązki członków i tylko ich dotyczy, pozostawiając w zgodności z prawodawstwem państwowym (rozdzielenie).

    Teoria recepcji - prawo wewnętrzne związków wyznaniowych wywiera skutek na forum państwowego porządku prawnego.

    Współczesne modele relacji państwa ze związkami wyznaniowymi.

    1. PAŃSTWA WYZNANIOWE:

      1. System wyznaniowości tradycyjny (zamkniętej) cechy:

    Państwa muzułmańskie: Irak, Iran, Sudan, Arabia Saudyjska.

      1. System wyznaniowości zmodernizowanej (otwartej) cechy:

    Dania, Norwegia, Islandia - interanizm,

    Wielka Brytania - anglikanizm,

    Grecja - prawosławie.

    CECHY SYSTEMU POWIĄZANIA:

    FORMY SEPARACJI /ROZDZIELENIA/:

    1. amerykański system „separacji czystej” - państwo nie ingeruje w życie religijne obywateli, brak aktu prawnego regulującego i narzucającego związkom wyznaniowym ich osobowość publiczno - prawną. Wszelkie problemy na linii państwo - kościół rozstrzyga Sąd Najwyższy.

    2. system „separacji wrogiej” w wersji francuskiej i radzieckiej,

    3. system separacji skoordynowanej, zwanej także „mieszaną”, „kulawą”, niekonsekwentną. Większość współczesnych systemów relacji państwo - kościół (Niemcy, Polska po 1989r.). jest to separacja z elementami powiązania, związki wyznaniowe posiadają osobowość publiczno prawną.

      1. CECHY PAŃSTWA ŚWIECKIEGO:

        • Opiera działalność na zasadzie separacji czyli rozdziału kościoła od państwa,

        • Nie uznaje religii państwowej ani kościoła oficjalnego (narodowego),

        • Uznaje zasadę równości kościołów wobec prawa oraz wolność sumienia i wyznania,

        • Uznaje neutralność, bezstronność i niekompetencję państwa w kwestiach religijno - światopoglądowych.

    Formy powiązania państwa z kościołem katolickim:

    KONKORDAT

    Konkordat - concordae - łac. - zgadzać się - jest to dwustronna umowa międzynarodowa zawierana pomiędzy Stolicą Apostolską a najwyższymi organami władzy państwowej zawarta zgodnie z zasadami prawa międzynarodowego na zasadzie partnerstwa i regulująca sprawy będące przedmiotem zainteresowania obu podmiotów. Podlega ratyfikacji przez parlament i wywiera skutki prawne dla obu stron.

    Podmioty konkordatu:

    1. Stolica Apostolska - biskup Rzymu oraz zespół organów pomocniczych tworzących Kurię Rzymską (Sekretariat Stanu),

    2. Państwo - reprezentowane przez najwyższe organy władzy wykonawczej (rząd) i ustawodawczej (parlament).

    Przedmiot Konkordatu:

    Sprawy wchodzące w zakres zainteresowania obu stron.

    Rodzaje konkordatów:

    KONKORDATY KLASYCZNE - zawierane do II Soboru Watykańskiego (czyli do1962):

    KONKORDATY WSPÓŁCZESNE:

    TEORIE NA TEMAT ISTOTY PRAWNEJ KONKORDATU:

    1. Teoria przywileju - konkordat jako przywilej papieski wydany dla władz świeckich określonego państwa ustalający zakres ich obowiązków wobec kościoła lokalnego i jego instytucji (bulla z 1519,1525, 1736).

    2. Teoria legalna - konkordat traktowany przez państwo będące wyłącznym źródłem praw obowiązujących na jego terytorium jako wewnętrzne prawa państwowe wydawane w porozumieniu ze Stolicą Apostolską.

    3. teoria umowy międzynarodowej - konkordat jako umowa międzynarodowa wiążąca dla podmiotów stosunków międzynarodowych ją zawierających po ratyfikacji przez uprawnione organy kościelne i państwowe oraz publikacji w dziennikach urzędowych obu stron. Uznana przez Konwencję Wiedeńską o prawie traktatowym o 1980 r. potwierdzającą podmiotowość prawnomiędzynarodową Stolicy Apostolskiej. (obowiązuje nadrzędność konkordatu nad prawem kanonicznym).

    SOBÓR WATYKAŃSKI II (1962-1965):

    1. Przyjęcie zasady poszanowania wolności religijnej w relacjach z państwem (Deklaracja o wolności religijnej 07.12.1965, 13),

    2. Przyjęcie zasady poszanowania autonomii i niezależności Kościoła i państwa (Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym 07.12.1965, 76)

    3. Przyjęcie paradygmatu, iż podstawą wolności religijnej w wymiarze indywidualnym, wspólnotowym i instytucjonalnym - jest wrodzona każdemu człowiekowi godność osoby ludzkiej (DWR, 2)

    Klasyfikacja konkordatów z uwagi na odmienne ujęcie zakresu podmiotowego i przedmiotowego:

    POSTULATY PROGRAMOWE SOBORU WATYKAŃSKIEGO II:

    1. postulat aby w każdym systemie prawa jednocześnie było uznane i respektowane prawo wszystkich obywateli i wspólnot religijnych do wolności religijnej (DWR, 6),

    2. deklaracja zrzeczenia się przez Kościół z przywilejów oferowanych przez państwo, jeśli korzystanie z nich podważa szczerość jego świadectwa albo nowe warunki życia domagają się innego układu stosunków (KDK, 76),

    3. postulat by dla należytej ochrony wolności (religijnej) władze świeckie (...) zechciały zrzec się wspomnianych praw czy przywilejów, przysługujących im dotychczas na mocy umowy lub przywileju. (Dekret o pasterskich zadaniach biskupów w Kościele 28.10.1965, 20).

    ================================================================

    TERAZ JEST DZIURA W WYKŁADZIE SPOWODOWANA MEGA SZYBKIM WYJAŚNIANIEM PRZEZ PANIĄ DOKTOR CO ZAWIERAŁ KONKORDAT Z 1925.

    ================================================================

    Konkordat współczesny czyli Konkordat z 1993 roku:

    Art. 11 dotyczy współpracy państwa i Kościoła w sprawie ochrony małżeństwa.

    Art. 12 prawo do nauczania religii w szkołach.

    Art. 16 dotyczy gwarancji opieki duszpasterskiej w wojsku,

    Art. 17 dotyczy gwarancji opieki duszpasterskiej w więzieniu,

    Art. 18 dotyczy gwarancji opieki duszpasterskiej dla mniejszości narodowych w ich językach ojczystych.

    USTAWA O GWARANCJACH WOLNOŚCI SUMIENIA I WYZNANIA Z 17.V.1989

    Geneza i uwarunkowania:

    17.V. 1989 uchwalono pakiet ustaw „majowych”:

    Prace na tymi ustawami rozpoczęto w 1980 roku. Rozpoczęcie tych prac umożliwiły oficjalne kontakty PRL ze Stolicą Apostolską.

    USTAWA o gwarancji wolności sumienia i wyznania składa się z IV części:

    I część

    Art. 1 definicja wolności sumienia i wyznania dla obywateli,

    Art. 2 określa katalog wartości, gwarancje takie jak: 1. prawo do tworzenia kościoła, 2. prawo do obchodzenia świąt, 3. prawo do utrzymywania kontaktów z innymi wyznawcami, (są jeszcze 2 ale ich nie odczytałem).

    Art. 3 ust 3 prawo do zastępczej służby wojskowej ze względów wyznaniowych i moralnych,

    Art. 4 odnosi się do gwarancji zaspokojenia swych potrzeb religijnych w miejscach publicznych.

    Art. 5 prawo do swobodnego świadczenia ba rzecz związków wyznaniowych, ust 2 tego art. Nie wolno zmuszać i zakazywać uczestniczyć w nabożeństwach.

    II CZEŚĆ

    Art. 9 ust 1 zasada rozdziału związków wyznaniowych od państwa,

    Art. 10 zasada świeckości państwa i neutralności.

    Art. 11 niezależność związków wyznaniowych,

    Art. 12 są to gwarancje dotyczące wszystkich związków wyznaniowych wpisanych do rejestru.

    Art. 13 dotyczy spraw majątkowych, związki wyznaniowe zwolnione są od podatku z działalności niegospodarczej, łatwiejsze przejmowanie darowizn, nieruchomości, zliberalizowanie celnych trudności.

    Art. 14 dotyczy nadzoru nad finansami związków wyznaniowych.

    Art. 19 zawiera 18 ustępów - które tworzą katalog wolności związków wyznaniowych.

    III CZĘŚĆ to artykuły od 30 do 32 opisują procedurę rejestracyjną związków wyznaniowych.

    Aby założyć związek zawodowy potrzeba 100 obywateli polskich o pełnych zdolnościach prawnych. Muszą oni zadeklarować chęć założenia związków wyznaniowego. Ta grupa osób musi sporządzić wniosek do MSWIA (departament związków wyznaniowych i mniejszości). Wniosek musi zawierać:

    STATUT POWINIEN ZAWIERAĆ:

    1. nazwę kościoła lub związku wyznaniowego,

    2. teren działania i siedzibę władz,

    3. cele działalności oraz formy i zasady ich realizacji,

    4. organy, sposób ich powoływania i odwoływania, zakres kompetencji oraz tryb podejmowania decyzji,

    5. źródła finansowania,

    6. tryb dokonywania zmian statutu,

    7. sposób reprezentowania na zewnątrz oraz zaciągania zobowiązań majątkowych,

    8. sposób nabywania i utraty członkostwa oraz prawa i obowiązki członków,

    9. sposób powoływania i odwoływania oraz kompetencje osób duchownych,

    10. sposób rozwiązywania związku wyznaniowego i przeznaczenie pozostałego majątku.

    Po wpłynięciu wniosku w ciągu ok. 3 miesięcy (maksymalnie 5 miesięcy) MSWIA powinno wydać decyzję. MSWIA może też zażądać dopełnienia danych. Związek wyznaniowy ma na to 2 miesiące. Jeśli tego nie uczyni decyzja MSWIA jest odmowna - związek nie zostanie zarejestrowany. Od 1989 było 48 decyzji odmownych. Od decyzji odmownej przysługuje skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

    WYKREŚLENIE z REJESTRU:

    Decyzję o wykreśleniu podejmuje minister MSWiA i przysługuje od niej odwołanie.

    Do utworzenia organizacji międzywyznaniowej potrzebna jest deklaracja podpisana przez minimum 2 działających organizacji wyznaniowych. W Polsce działa 5 takich organizacji:

    1. POLSKA RADA EKUMENICZNA - tworzą ją kościoły chrześcijańskie, powstała 14.10.1945, jej misja polega na reprezentowaniu kościołów chrześcijańskich wobec państwa lub innych organizacji międzywyznaniowych. NALEŻĄ DO NIEJ: Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny, Kościół Luterański, Kalwinizm, Kościół Ewangolicko - Metodystyczny, Kościół Polskokatolicki, Kościół Starokatolicki Mariawitów i Kościół Chrześcijan Baptystów.

    2. TOWARZYSTWO BIBLIJNE W POSLCE - ma długą genezę, powstało w Anglii w środowisku protestanckim dla upowszechniania Pisma Świętego, powołane przez osoby fizyczne - zarejestrowanie przez Kościół prawosławny i Kościół Ewangelicko - Augsburski.

    3. RADA ZBORÓW EWANGELICZNYCH - w skład wchodzi kilkanaście zborów, gmin regionalnych.

    4. POLSKA UNIA BUDDYJSKA,

    5. ALIANZ EWAGELICZNY - skupia kościoły protestanckie powstałe po rozpadzie Zjednoczonego Kościoła Ewangelickiego.

    Są też dwa stowarzyszenia które pretendują do bycia organizacjami międzywyznaniowymi. Są to:

    III a Dział - dotyczy uregulowania sytuacji majątkowej niektórych związków wyznaniowych (4 związków).

    CELE FUNDUSZU KOŚCIELNEGO:

    1. finansowanie składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne duchowych.

    2. wspomaganie kościelnej działalności charytatywnej,

    3. wspomaganie kościelnej działalności oświatowo - wychowawczej i opiekuńczo wychowawczej,

    4. wspomaganie inicjatyw związanych ze zwalczaniem patologii społecznych oraz współdziałania w tym zakresie organów administracji rządowej z kościołami i innymi związkami wyznaniowymi,

    5. wspomaganie odbudowy, remontów i konserwacji obiektów sakralnych o wartości zabytkowej.

    CELE funduszu Kościelnego określa:

    Finansowanie odbudowy, remontów i konserwacji obiektów sakralnych o wartości zabytkowej:

    Fundusz kościelny nie finansuje:

    1. Remontów i konserwacji ruchomego wyposażenia obiektów sakralnych jak: obrazy, ikonostasy, stalle, epitafia, szaty i naczynia liturgiczne, instrumenty muzyczne, dzwony a także stałych elementów wystroju wnętrz jak polichromie, freski, witraże i posadzki.

    Finansowanie składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne duchowych:

    IV DZIAŁ PRZEPISY KOŃCOWE:

    Art. 42 gwarancja korzystania z dni wolnych od pracy pod warunkiem odpracowania tego dnia nieodpłatnie.

    Uprawnienia publiczno - prawno realizowane przez związki wyznaniowe w II RP.

    WOLNOŚĆ SUMIENIA w UE.

    W UE występują różne formy rozdziału kościoła od państwa.

    Źródła prawa wyznaniowego w UE: