br. Roman Pop OFM Cap.

Część ogólna

Temat lekcji: Wolność

Cel dydaktyczny: Ukazanie sensu prawdziwej wolności. Ukazanie, jak Bóg szanuje moją wolność.

Cel wychowawczy: Katecheza ma pobudzić do ustosunkowania się do wyrażeń: Chce mi się, ale ja nie chcę!!! lub Nie chce mi się, lecz ja chcę!!!

Metody nauczania: pogadanka, wykład, pokaz, dyskusja

Środki dydaktyczne: film Stowarzyszenie umarłych poetów, Biblia, telewizor, wideo, rzutnik do folii.

Rodzaj toku lekcyjnego: mieszany

Notatka: SAMOWOLA (np. alkoholizm, arkomania) WOLNOŚĆ Chce mi się, ale ja nie chcę!!! Nie chce mi się, lecz ja chce!!! AUTORYTARYZM (np. postawa ojca Nila)

Zadanie domowe: napisać krótki list (od 1/2 do 1 kartki A4) do znajomego, który ma „problemy” z alkoholem.

B. Część szczegółowa - przebieg

Pogadanka: Zadaję uczniom pytanie, co myślą o wolności, czym według nich jest wolność? (zakładam, iż najprawdopodobniej dojdą do wniosku: wolność - to robienie tego, co się chce)

Podaję przykłady uzależnień: alkoholizm, narkomania etc. Przedstawiam ” wykład” (patrz. A1) o alkoholizmie wg stadiów, akcentując momenty zależności. Pokazać ważność zasady Chce mi się, lecz ja nie chcę!!! na pierwszych stadiach alkoholoizmu.

Wprowadzenie do filmu: Krótko przedstawiam film Stowarzyszenie umarłych poetów.

Pokaz: ustawić kilka fragmentów - z jednej strony dwie sceny, gdy Nil odkrył pasję życiową i czuję się szczęśliwy; z drugiej - dwie sceny jego rozmowy z ojcem, gdzie widać jego paraliżujący strach przed rodzicem.

Dyskusja I: Pytanie wyjściowe „W czym wina Nila, a w czym - ojca?”

Dyskusja II: Pytanie wyjściowe „Co z naszą wolnością w relacji z Bogiem jako Ojcem?”; Pytam, czy wiedzą dlaczego w NT Jezus nie chce się ujawniać (np. Mk 3,12; 8,30; Mt 9,30; 16,20 etc.); Wniosek: Jezus dzięki niechęci ujawniania się, szanuje naszą wolność. Gdyby pokazał swoją potęgę jako Boga - zmusił by nas przyjąć Go jako Mesjasza; pozbawił by nas prawa wyboru.

Podsumowanie: Reasumując pokazuję różne sposoby ujęcia, rozumienia wolności: a) alkoholizm - przykładem ujęcia „Jestem wolny - robię co mi się chce!!!", co jest w sumie samowolą; b) Nil i jego ojciec - przykład atmosfery presji, strachu, które pogwałcają wolność (w tym przypadku nastolatka Nila) - autorytaryzm; c) Bóg w Objawieniu szanuję moją wolność - mogę Go przyjąć lub odrzucić - zależy tylko „czego mi się chce, a czego ja chcę”; Jezus mnie do tego zachęca i daje przykład: [...] jeśli chcesz osiągnąć życie, zachowaj przykazania. (Mt 19,17) Jezus mu odpowiedział: Jeśli chcesz być doskonały, idź, sprzedaj, co posiadasz, i rozdaj ubogim, a będziesz miał skarb w niebie. Potem przyjdź i chodź za Mną! (Mt 19,21) „Ojcze, jeśli chcesz, zabierz ode Mnie ten kielich! Jednak nie moja wola, lecz Twoja niech się stanie!” (Łk 22,42)

Modlitwa: W wolności dzieci bożych modlimy się do naszego Ojca: Ojcze nasz...

A1

Alkoholizm

Uzależnienie od alkoholu (nałóg alkoholowy, cho­roba alkoholowa, alkoholizm przewlekły). Uzale­żnienie cechuje się przejawieniem się patologicz­nego wzorca picia (picie codziennie, picie kilka­krotne w ciągu dnia, „ciągi pijackie”), zmienioną tolerancją na alkohol (początkowo zwiększoną, póź­niej zmniejszoną), występowaniem zespołu abstynencyjnego przy przerwaniu picia, pogorszeniem się funkcjonowania społecznego, zawodowego.

Zespół abstynencyjny pojawia się już w kilka godzin po zaprzestaniu picia. Cechują go takie objawy, jak: drżenie rąk, języka, powiek. Mogą występować wymioty lub nudności, tachykardia, lęk, depresja lub drażliwość, ortostatyczne spadki ciśnienia. Towarzyszą temu nierzadko bóle głowy, utrata apetytu, suchość w jamie ustnej, zaburzenia snu (koszmarne sny). Czas trwania około tygodnia. Powikłaniem mogą być napady padaczkowe u osób ze skłonnością do padaczki.

W rozwoju choroby alkoholowej wyróżnia się kilka faz:

1. Faza wstępna. Człowiek pije wtedy nawet kilka razy dziennie, osiągając w ten sposób ulgę w swym napięciu, szuka sytuacji, w których spodziewa się picia. Wzrasta w tym okresie jego tolerancja na alkohol (może wypić dużo — tzw. „mocna głowa”). Faza ta trwa od miesięcy do paru lat.

2. Faza ostrzegawcza - zaczyna się pojawianiem przerw w życiorysie, „łuk pamięciowych” (palimpsest), obejmujących okres picia, przy czym w czasie picia człowiek mógł nie sprawiać na otoczeniu wrażenia pijanego, a przyjęta dawka alkoholu nie była duża. W tej fazie dochodzi do picia po kryjomu. Czas trwania fazy od pół roku do 5 lat.

III. Faza krytyczna. Cechuje się nie dającym się przezwyciężyć (mimo prób stosowania przerw i dostrzegania, iż alkohol szkodzi zdrowiu i pogarsza istniejące ewentualne choroby) przymusem picia, niemożnością przerwania picia po spożyciu pier­wszego kieliszka. Alkohol staje się potrzebny do funkcjonowania. Swe picie usiłuje człowiek usprawiedliwiać okolicznościami, a jednocześnie ma poczucie winy, traci szacunek do siebie. Pracę zanied­buje lub porzuca, myśli przede wszystkim o spożyciu alkoholu, zaniedbuje rodzinę, a niechęć żony do współżycia doprowadza do podejrzeń niewierności. Często lituje się nad sobą, płacze z błahych powo­dów. W tej fazie chory upija się do nieprzytomności, a picie zaczyna od rana.

IV. Faza przewlekła - cechuje się wielodniowymi „ciągami picia”. Z braku wódki chory może pić różne napoje nie przewidziane do konsumpcji. Tolerancja na alkohol w tej fazie jest zmniejszona, chory może upijać się nawet małą ilością piwa. Pojawiają się lęki, drżenie rąk, niemożność wykonywania pro­stych czynności, mijające na krótko po spożyciu alkoholu.

Fazy rozwoju Alkoholizmu:

1. Faza wstępna. Człowiek pije kilka razy dziennie dla osiągnięcia ulgi w napięciu, szuka sytuacji, w których spodziewa się picia. Wzrasta jego tolerancja na alkohol (może wypić dużo — tzw. „mocna głowa”). Faza ta trwa od miesięcy do paru lat.

2. Faza ostrzegawcza. Pojawiają się przerwy w życiorysie, „łuki pamięciowe” (palimpsest), obejmujące okres picia. Dochodzi do picia po kryjomu. Czas trwania fazy od pół roku do 5 lat.

3. Faza krytyczna. Pojawia się: nie dający się przezwyciężyć przymusem picia, niemożność przerwania picia „po pier­wszym kieliszku”. Alkohol staje się potrzebny do funkcjonowania. Pracę zanied­buje lub porzuca, zaniedbuje rodzinę. Upija się do nieprzytomności, a picie zaczyna od rana.

4. Faza przewlekła. Wielodniowe „ciągi picia”. Z braku wódki chory może pić różne napoje nie przewidziane do konsumpcji. Tolerancja na alkohol jest zmniejszona (może upijać się nawet małą ilością piwa). Pojawiają się lęki, drżenie rąk, niemożność wykonywania pro­stych czynności, mijające na krótko po spożyciu alkoholu.

Opracowano za: W. Brühl, R. Brzozowski (red.), Vademecum lekarza ogólnego, Warszawa 1990, s. 594n.

---