Konie W7, hodowla koni


Wykład 7 Konie: 2007.01.05r.

Cel i ograniczenia pracy hodowlanej:

  1. Długi odstęp między pokoleniami.

  2. Krycie naturalne.

  3. Praca hodowlana jest w Polsce na nielicznej populacji aktywnej. Odsetek koni zarodowych w pogłowiu masowym wynosi tylko około 8%.

  4. Słabe wyniki rozrodu.

  5. Cechy użytkowe koni należą do trudno mierzalnych.

  6. Próby użytkowości przeprowadzane są dla koni poddawanych wstępnej selekcji.

  7. Duże problemy nastręcza wykorzystanie wyników koni w sporcie jeździeckim. Do sportu jeździeckiego konie nie są dobierane losowo. W dalszym treningu sportowym pozostają tylko te, które gwarantują uzyskiwanie dobrych wyników. Na wyniki sportowe obok założeń genetycznych bardzo duży wpływ mają trudne do wyszacowania szeroko pojęte wpływy środowiskowe takie jak: trening, klasa jeźdźców, żywienie, pielęgnacja i opieka weterynaryjna.

  8. Przy wyścigowych próbach użytkowości występuje również nielosowy dobór koni do gonitw oraz zróżnicowane warunki środowiskowe.

  9. Większość cech użytkowych koni charakteryzuje się niskimi wskaźnikami odziedziczalności (h2=0,2-0,3).

Ad.1)

Ad.2)

Ad.3)

Ad.5)

Ad.6)

Ad.7)

Ad.9)

Etapy pracy hodowlanej:

  1. Ocena wartości użytkowej - różnie szacowana w zależności od klasy koni (ocena pokroju, ocena wartości użytkowej w próbach dzielności, ocena zdrowia, wykorzystania paszy, charakteru, temperamentu, dychawica świszcząca - ROER, osteochondroza i inne cechy).

  2. a. Szacowanie parametrów genetycznych i b. ocena wartości hodowlanej.

    1. Mamy małą liczebność potomstwa po danym reproduktorze (najczęstsza metoda korelacji wewnątrzklasowej). Aby odziedziczalność była wiarygodna - 1,5-2 tys. osobników ocenianych, a jest to właściwie niemożliwe (błąd szacowania).

    2. Trudne, bo ogromna złożoność cech. Do szacowania wartości hodowlanej w liczących się hodowlach wykorzystuje się model zwierzęcia i macierz spokrewnień - przewidywanie wartości hodowlanej. Warunek: ocena wartości użytkowej prowadzona przez wiele lat i baza danych. Holendrzy - mają dużo koni i bazę danych, więc mogą wiarygodnie szacować wartość hodowlaną).

  3. Selekcja (metody selekcji - egzamin)

  4. Dobór hodowlany

Ad.3)

4 etapowa selekcja w hodowli koni ras użytkowych:

  1. Ocena źrebiąt przy matkach - tu 3 podetapy:

    1. Ocena źrebiąt w klatkach

    2. Ocena roczniaków

    3. Ocena 2-latków

Ocenia się wzrost, rozwój, prawidłowość budowy, ruch, typ użytkowy, zdrowie.

  1. Wstępna kwalifikacja do hodowli na podstawie oceny rodowodu i prawidłowości budowy - określone wymagania + cechy dyskwalifikujące jako zwierzęta zarodowe, gdy jakieś wady budowy.

  2. Ocena wartości użytkowej:

Dla ogierów ras półkrwi warianty oceny wartości użytkowej: gdy koń nie zaliczy a), wykonywana b), a dalej c).

    1. Ocena stacyjna - u koni ujednolicenie warunków środowiskowych jest nie do końca możliwe, bo klasa jeźdźca ma bardzo duży wpływ na konia.

Wady metody - niewielka liczba ocenianych koni, konie poddawane są wstępnej ocenie, duże koszty oceny (3tys./100 dni koszt używania koni w treningu).

    1. Ocena na wyścigach dla koni półkrwi - wytrzymałość (wygrywanie określonych gonitw). Ogiery PKA i CKA w hodowlach ras półkrwi (handicap generalny??).

    2. Starty w mistrzostwach młodych koni - konkurs ujeżdżania, skoki przez przeszkody, WKKW, mistrzostwa młodych koni w powożeniu zaprzęgami.

Zalety: duża liczba startujących koni (ogiery, klacze, wałachy), możliwość wielokrotnego startu (w próbach stacyjnych tylko 1 raz i stan kondycji konia w danym dniu decyduje o wyniku). Tu oceniany jako 4,5 latek - wielokrotny start i ocena.

2 informacja: Championaty (ocena wartości użytkowej konia do szacowania wartości hodowlanej konia i jego rodziców i na podstawie oceny wartości użytkowej potomstwa - wyników startów potomstwa).

Promocja koni - gdy wysokie miejsca w mistrzostwach - promocja właściciela, reproduktora ogromny wzrost ceny konia, promocja wyniku młodych koni.

Test 100-dniowy:

3 zespoły oceniają konia:

  1. Komisja

  2. Kierownik (ocenia pewną grupę cech, gdyż obserwuje konia przez 100 dni w treningu, a nie tylko w danym dnu).

  3. Jeźdźcy testowi (oceniają jezdność = przydatność konia do współpracy z jeźdźcem = tolerowanie jeźdźca, oceniają przydatność do ujeżdżeń i skoków).

Ponad 80% koni trafia do rekreacji pod słabych jeźdźców. Gdy trudny koń, musi prowadzić mistrz, a nie przeciętny jeździec.

Ad.1) Ocena Komisji:

Skoki luzem - taśma na korytarz, 3 przeszkody - doublebar, konia puszczamy z ręki blisko przeszkód.

Ocena stylu skoku konia: sposób podejścia do przeszkody - czy z ochotą, sam moment odskoku - koń lekko przysiada na zadzie, odciąża przód, pochyla głowę i wybicie do góry, odskok, szybkość kończyn przednich, równość prowadzenia i podciągnięcie pod klatkę piersiową, praca głowy i szyi, praca grzbietu, lądowanie za przeszkodą, sposób otwarcia zadu. Ocena trwa 2-3 sekundy, skok powtarza się kilka razy.

W stylu skoku konia - ocena rytmu galopu, baskil - praca przednich i tylnych nóg.

Wagi ekonomiczne cech: 1-10 9(10) - skoki pod jeźdźcem i luzem.

Praca w stępie: bardzo trudna do oceny.

Praca w kłusie: najniższa waga ekonomiczna, ale dobre wyniki (ocena wyniosłości galopu).

Jezdność: 15% (najwyższa waga ekonomiczna), bardzo ważna cecha.

Cechy związane z ruchem: zmniejszone wagi ekonomiczne w Niemczech, bo oni ocena wytrzymałości konia w indeksie.

Próba wytrzymałościowa galopu ze skokami: stopień zmęczenia konia.

Inne: przydatność do ujeżdżenia i do skoków, wytrzymałość w galopie i w skokach.

Ad.2) Ocena Kierownika:

      1. Do oceny wyników stosowany indeks wartości użytkowej:

100 - ocena = średnia

IWU = 100 + b1 (C1 - X1) + b2(C2 - X2) + ....+b16(C16 - X16)

b - waga indeksowa cechy (b1,b2, ...b16)

C - wartość (w punktach) cechy (C1,C2, ... C16)

X - średnia arytmetyczna ocen cech dla wszystkich ogierów przechodzących próbę w danym zakładzie (X1,X2, ... X16).

      1. Wagę indeksową cechy oblicza się wg. wzoru:

B=RWC/Sc x 20/S iwu

B - waga indeksowa cechy

Rwc - relatywna waga cechy podana dla każdej cechy w arkuszu oceny ogiera.

Sc - odchylenie standardowe cechy objętej oceną.

S iwu - odchylenie standardowe indeksu.

      1. Ocena ogierów na podstawie wyliczonej wartości użytkowej:

  1. 140pkt i więcej - ocena wybitna

  2. 120-139,99pkt - ocena bardzo dobra

  3. 100-119,99pkt - dobra

  4. 80-99,99pkt - dostateczna

  5. poniżej 80pkt - niedostateczna

Indeks ujeżdżeniowo-skokowy: cechy ujeżdzeniowe.

Zestawienie w % wyników końcowych ocen ogierów w teście 100-dniowym cw zależności od stosowanej metody:

Ocena: Odsetek ogierów:

Metoda indywidualna: Indeks wartości użytkowej:

Wybitna 1,4 1,6

Bardzo dobra 47,8 15,8

Dobra 45,6 41,6

Dostateczna 5,3 25,2

Niedostateczna 0

15,8

Wybór cech do indeksu (tab.)

Cechy uwzględniane w indeksach:

Polska:

Niemcy:

Każda z tych cech ma swoją wagę indeksową.

DOBÓR HODOWLANY:

Metody:

  1. Hodowla w czystości rasy:

PKA,CKA, koniki polskie, hucuły.