1) Sąd Pierwszej Instancji - trybunał powołany na mocy Jednolitego Aktu Europejskiego, w celu odciążenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Zaczął działać z dniem 1 stycznia 1989 roku. Jego siedziba mieści się w Luksemburgu, rozprawy odbywają się w języku francuskim.

Skład sądu obejmuje 5 izb rozstrzygających w składach trzy- lub pięcioosobowych spory osób fizycznych i prawnych ze Wspólnotami Europejskimi. W niektórych przypadkach sąd orzeka w składzie jednego sędziego lub w składzie wielkiej izby (trzynastu sędziów) albo w pełnym składzie, jeżeli uzasadnia to stopień zawiłości prawnej lub waga sprawy. Odwołanie się od jego orzeczeń możliwe jest jedynie w kwestiach proceduralnych (uchybienia procesowe, naruszenie prawa Wspólnot).

W skład sądu wchodzą sędziowie SPI - po jednym z każdego kraju członkowskiego Unii Europejskiej, wybierani na sześć lat. Część składu odnawia się co trzy lata.

2) Rzecznik Generalny Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich - wysoki urzędnik sądowy, wchodzący w skład Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Głównym zadaniem Rzeczników jest sporządzanie na wniosek sędziów opinii prawnych w przedmiocie spraw rozpoznawanych przez Trybunał. Opinie rzeczników nie są wiążące dla sędziów Trybunału. W strukturze Trybunału działa 8 Rzeczników Generalnych. Są mianowani przez rządy państw członkowskich Unii Europejskiej za ich wspólną zgodą, na 6 lat, spośród osób dających gwarancje pełnej niezależności.

3) skarga odszkodowawcza ( orzekanie o odpowiedzialność WE za szkody wyrządzone obywatelom / przedsiębiorstwom przez instytucje / urzędników w związku z ich pracą)- rozpatrywana przez ETS

4) Trybunał Obrachunkowy- zwany też Trybunałem Rewizyjnym, Trybunałem Audytorów lub Trybunałem Rewidentów Księgowych - instytucja Unii Europejskiej, kontrolująca wykonanie budżetu oraz wpływy i wydatki Wspólnot Europejskich. Działa od 18 października 1977 roku. Siedziba w Luksemburgu. Powołany na mocy tzw. II traktatu budżetowego z 22 lipca 1975 roku.
Składa się z 27 rewidentów powoływanych na okres 6 lat przez Radę UE. Ponowne mianowanie jest możliwe. Członkowie ze swojego składu wybierają prezesa Trybunału Obrachunkowego na okres 3 lat. Oprócz zwykłego zastąpienia lub śmierci członek Trybunału przestaje pełnić swój obowiązek jedynie z chwilą rezygnacji lub dymisji orzeczonej przez Trybunał Sprawiedliwości. Trybunał zatrudnia 250 kontrolerów, a liczba wszystkich pracowników wynosi ok. 760.

Kontroluje rachunki wszystkich ciał Wspólnot. Trybunał przekłada Parlamentowi i Radzie oświadczenia o wiarygodności dokumentów księgowych, a także zgodność z prawem i prawidłowość wszelakich transakcji. Trybunał w każdej chwili może przedstawić uwagi w formie sprawozdań, ma również moc kontroli poszczególnych zrzeszonych członków.

5) Europejski Bank Inwestycyjny (EBI)- to działająca od 1 stycznia 1958 roku na mocy Traktatu Rzymskiego z 1957 roku o utworzeniu EWG, instytucja finansowa Unii Europejskiej. Jego akcjonariuszami są państwa członkowskie Wspólnoty. Siedziba mieści się w Luksemburgu.

Europejski Bank Inwestycyjny jest niezależny od budżetu Unii, posiada osobowość prawną i własne organy decyzyjne (Rada Gubernatorów, Rada Administracyjna, Dyrektorium).

Rada Gubernatorów składa się z ministrów finansów państw członkowskich.

Bank udziela kredytów (lub je gwarantuje) zarówno publicznym, jak i prywatnym podmiotom z państw-akcjonariuszy, a nadrzędnym celem jego działań jest przyczynianie się do harmonijnego rozwoju Wspólnoty. EBI może uczestniczyć w realizacji polityki UE w zakresie pomocy państwom AKP (na podstawie konwencji z Lome), 12 państwom obszaru Morza Śródziemnego (układy o współpracy), a także krajom wschodniej i środkowej Europy (od 1990 z kredytów EBI korzysta Polska).

6) Europejski Bank Centralny- to bank centralny UE, a także bank emisyjny w odniesieniu do waluty euro, przyjętej przez 15 krajów Unii. Siedzibą EBC jest Frankfurt nad Menem. EBC odpowiada za nadzorowanie systemów bankowych w krajach Unii, zbieranie danych statystycznych potrzebnych dla prowadzenia polityki monetarnej, funkcjonowanie systemów płatniczych (zwłaszcza systemu TARGET), zapobieganie fałszerstwom banknotów, współpracę z innymi organami w zakresie regulacji rynków finansowych.

W węższym zakresie, EBC jest bankiem emitującym wspólną walutę euro i prowadzącym politykę monetarną w Strefie euro. W tym zakresie EBC jest wspierany przez 15 banków centralnych krajów UE, które przyjęły walutę euro - tworzą one ściślej współpracującą grupę w ramach ESBC, zwaną Eurosystemem.

Władza EBC jest sprawowana przez 3 organy:
-Rada Prezesów jest naczelnym organem władzy. W jej skład wchodzi 21 członków, z czego 6 jest członkami Zarządu EBC, a 15 to prezesi banków centralnych krajów UE, które przyjęły euro. Są wybierani na 8-letnią kadencję i są w tym czasie nieodwoływalni. Formą działalności są spotkania organizowane co najmniej 10 razy w roku.
-Zarząd składa się 6 członków którymi są prezes, wiceprezes oraz 4 członków mianowanych przez rządy państw Eurosystemu po konsultacjach z Parlamentem Europejskim i Radą Prezesów. Zarząd jest organem wykonawczym, zajmuje się administrowaniem i organizacją pracy EBC. Realizuje politykę pieniężną Strefy euro.
-Rada Ogólna skupia w sobie prezesa i wiceprezesa EBC oraz 27 prezesów banków centralnych państw członkowskich UE (Strefa euro i kraje spoza jej obszaru). Do kompetencji Rady Ogólnej należy udział w działaniach doradczych EBC, zbieranie statystyk, sporządzanie raportów rocznych EBC oraz ustalanie warunków zatrudnienia personelu EBC.

7) Komitet Ekonomiczny i Społeczny- Powołany Traktatem Rzymskim w 1957 roku, jest organem doradczym reprezentującym pracodawców, związki zawodowe, rolników, konsumentów oraz pozostałe grupy interesu. Liczy 344 członków, przy czym liczba członków z poszczególnych krajów w przybliżeniu odzwierciedla ich liczbę ludności. Członkowie Komitetu są nominowani przez rządy państw Unii i są całkowicie niezależni politycznie. Powoływani są na odnawialną kadencję trwającą cztery lata.

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny realizuje trzy podstawowe zadania:

• doradza Radzie, Komisji i Parlamentowi Europejskiemu - na ich wniosek lub z własnej inicjatywy,

• zachęca społeczeństwo obywatelskie do większego zaangażowania w kształtowanie polityki UE,

• wspiera rolę społeczeństwa obywatelskiego w krajach poza Unią i pomaga w tworzeniu w nich struktur doradczych.

8) Komitet Regionów- Powołany na mocy Traktatu o Unii Europejskiej w 1994 roku, jest organem doradczym składającym się z przedstawicieli władz regionalnych i lokalnych w krajach członkowskich. Liczy 344 członków. Liczba członków z poszczególnych państw w przybliżeniu odzwierciedla ich liczbę ludności. Członkowie Komitetu są członkami wybieralnych władz regionalnych lub lokalnych, często zwierzchnikami władz regionalnych, burmistrzami czy prezydentami miast.

Nominują ich rządy państw Unii, jednak w ramach Komitetu są całkowicie niezależni politycznie. Powoływani są przez Radę Unii Europejskiej na czteroletnią, odnawialną kadencję.

Zadaniem Komitetu Regionów jest wyrażanie poglądów na temat aktów prawnych UE z perspektywy lokalnej i regionalnej. Komitet czyni to poprzez wydawanie opinii dotyczących wniosków legislacyjnych Komisji.

Komisja i Rada mają obowiązek konsultacji z Komitetem Regionów zagadnień mających bezpośrednie znaczenie dla władz lokalnych i regionalnych. Mogą jednak również zwracać się o jego opinię w dowolnej sprawie. Ze swojej strony, Komitet może też z własnej inicjatywy wydawać opinie i przedstawiać je Komisji, Radzie i Parlamentowi.

9) Komitet Europejski Rady Ministrów- rozstrzyga ewentualne spory międzyresortowe powstałe przy wypracowywaniu stanowiska prezentowanego przez przedstawicieli Rządu RP w pracach instytucji UE.
Obsługą prac KERM zajmuje się Urząd Komitetu Integracji Europejskiej.
Skład:
-Przewodniczący (Prezes RM),
-Wiceprzewodniczący (Sekretarz Komitetu Integracji Europejskiej),
-Członkowie KERM (sekretarze lub podsekretarze stanu w ministerstwach, do zakresu działań których należą sprawy integracji europejskiej,
-Sekretarz (Dyrektor Departamentu Polityki Integracyjnej Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej).

10) Urząd Komitetu Integracji Europejskiej-

Zadania:
 udział w tworzeniu prawa europejskiego,

 wdrażanie prawa europejskiego,

 koordynację przygotowań projektów instrukcji na posiedzenia Rady UE, COREPER-u I i COREPER-u II,

 monitorowanie prac w komitetach i grupach roboczych UE,

 reprezentacja przed Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości,

 zarządzanie funduszami członkowskimi,

 analizę nowych zjawisk, strategii i tendencji w UE, np. Strategia Lizbońska, Nowa Perspektywa Finansowa, i in.,

 opiniowanie prawa i dokumentów programowych,

 współpraca z Sejmem wg ustawy z dn. 11.03.2004 r. o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskie w Unii Europejskiej,

 dalsze szkolenie administracji,

 dokończenie nadzoru nad funduszem PHARE,

 programowanie tzw. Transition Facility,

 kontynuowanie gromadzenia dokumentacji i publikowanie materiałów informacyjnych,
 proces korygowania wykonanych tłumaczeń

11) Raport Spaaka- został zaprezentowany w 1956 roku sześciu ministrom spraw zagranicznych państw członkowskich Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Był on rezultatem prac Komitetu, powołanego na konferencji w Messynie w czerwcu 1955 roku, pod przewodnictwem belgijskiego ministra spraw zagranicznych Paula Spaaka.

Zadaniem Komitetu było rozszerzenie dotychczasowej częściowej integracji gospodarczej sześciu państw EWWiS o inne płaszczyzny, w tym pokojowe wykorzystanie energii jądrowej. Raport Spaaka, zawierający projekty powołania Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej, uzupełniony opinią "Trzech Mędrców", stał się podstawą kilkumiesięcznych negocjacji, które zostały uwieńczone podpisaniem 25 marca 1957 roku Traktatów Rzymskich. Raport Spaaka w znaczącym stopniu przyczynił się więc do powstania istniejących obok siebie trzech Wspólnot Europejskich.

12) Trzy filary UE (model świątyni) - ustanowione zostały poprzez Traktat z Maastricht, podpisany 7 lutego 1992 roku.

Filar I - unia gospodarcza - wspólny rynek, wspólna polityka rolna i strukturalna, unia walutowa i rozwój regionów
Filar II - unia polityczna - UE w stosunkach zewnętrznych występuje jako jeden podmiot
Filar III - unia policyjno-sądownicza - współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych, wspólne rozwiązywanie problemów imigracji, przestępczości zorganizowanej, terroryzmu i patologii społecznej.

13) EURATOM- Europejska Wspólnota Energii Atomowej - jedna z trzech Wspólnot Europejskich, powstała na mocy traktatów rzymskich 25 marca 1957 r. Decyzja o powstaniu zapadła podczas obrad konferencji mesyńskiej w 1955 roku.

Jej instytucje pierwotnie, takie jak Rada Ministrów Euratomu, Zgromadzenie Parlamentarne Euratomu czy też Komisja, zostały po powstaniu EWG na mocy tzw. traktatu fuzyjnego od 1967 r. połączone z odpowiednimi organami pozostałych dwóch Wspólnot i są obecnie wspólnymi instytucjami Unii Europejskiej.

14) Traktat fuzyjny (oficj. Traktat ustanawiający Jedną Radę i Jedną Komisję Wspólnot Europejskich)- zawarty 8 kwietnia 1965 roku w Brukseli traktat scalający instytucje trzech wspólnot: utworzono jedną Komisję Europejską (z Wysokiej Władzy EWWiS oraz Komisji EWG i Euratomu) i jedną Radę Ministrów dla wszystkich trzech Wspólnot Europejskich. Załącznikiem do tego traktatu był Protokół o przywilejach i immunitetach Wspólnot Europejskich.

Traktat fuzyjny wszedł w życie 1 lipca 1967 roku. Jego formalne uchylenie nastąpiło w 1999 r. na mocy traktatu amsterdamskiego.

15) Cele UE- wg podpisanego w 1992 roku Traktatu o Unii Europejskiej:

• promowanie ekonomicznego i społecznego postępu poprzez zacieśnianie współpracy gospodarczej i likwidowanie barier w obrocie handlowym między państwami członkowskimi,

• wzmacnianie obrazu Unii jako jednego ciała politycznego mówiącego jednym głosem na arenie międzynarodowej poprzez prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej,

• dążenie do stworzenia obywatelstwa europejskiego i poczucia przynależności do jednej wspólnoty u zwykłych obywateli poprzez zapewnienie jednakowych norm prawnych i pełnej swobody przepływu ludzi w obrębie Unii,

• rozwijanie obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwego traktowania, którym ma być UE poprzez wprowadzanie wspólnych norm prawnych, socjalnych i stałą poprawę poziomu życia państw uboższych.

16) Obywatel UE- każdy kto posiada obywatelstwo jednego z krajów członkowskich. Obywatelstwo UE nie zastępuje obywatelstwa krajowego a jedynie je uzupełnia. Traktatowo przyznane uprawnienia:
1. Prawo do swobodnego poruszania się i pobytu na obszarze państw członkowskich
2. Czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach samorządowych i w wyborach do Parlamentu Europejskiego w państwie zamieszkania a nie obywatelstwa
3. Prawo petycji do Parlamentu Europejskiego
4. Prawo skargi do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich
5. Ochrona dyplomatyczna i konsularna obywateli UE
6. Prawo nieskrępowanego dostępu do dokumentów Unii Europejskiej
7. Ubezpieczenia społeczne obywateli
8. Niepełnosprawny obywatel Unii Europejskiej
9. Inne prawa obywateli Unii Europejskiej.
Należeć do nich będą przede wszystkim regulacje zawarte w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Jest ona bowiem katalogiem podstawowych praw jednostki.

17) Prawo wspólnotowe - prawo składające się na system prawny Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej. Całość dorobku prawnego Unii Europejskiej, łącznie z np. orzeczeniami ETS, nosi nazwę acquis communautaire. Także prawo innych wspólnot międzynarodowych, jak na przykład Organizacji dla Harmonizacji Prawa Afrykańskiego (OHADA). Podstawowym podziałem prawa wspólnotowego jest podział na prawo pierwotne - stanowione przez państwa członkowskie jako część prawa międzynarodowego, oraz prawo wtórne - stanowione przez organy wspólnotowe. W razie konfliktu norm prawnych z zakresu prawa pierwotnego i prawa wtórnego, pierwszeństwo przysługuje zawsze prawu pierwotnemu.

Prawo pierwotne:
-Traktaty założycielskie WE i UE,
- umowy zawarte między państwami członkowskimi zmieniające i uzupełniające traktaty założycielskie,
- Traktaty akcesyjne,
- ogólne zasady prawa UE,
- postanowienia Rady, gdy jej członkowie działają jako przedstawiciele państw członkowskich.

Prawo wtórne:
- rozporządzenia,
- dyrektywy,
- decyzje,
- opinie,
- zalecenia.

18) Zalecenia i opinie- Nie mają mocy wiążącej, zalecenia sugerują podjęcie określonych działań a opinie zawierają określone oceny, często stosowane w postępowaniu między instytucjami i organami wspólnot. Opinie i zalecenia może wydawać każdy z organów unijnych, nie można ich zaskarżyć.

19) Dopełniające prawo wspólnotowe- umowy międzynarodowe zawierane między państwami członkowskimi i służące wspieraniu realizacji celów Wspólnot. Mogą być zawierane jeżeli dotyczą czegoś czego nie regulują traktaty.

20) Zasada autonomii prawa wspólnotowego-prawo wspólnotowe jest odrębne od prawa poszczególnych członków. Autonomia oznacza, że prawo wspólnotowe nie jest tożsame z prawem wewnętrznym państw członkowskich, tworzonym przez właściwe organy państwowe i podlegającym państwowym procedurom kontroli zgodności norm. Prawo wspólnotowe

podlega własnym procedurom prawotwórczym i kontrolnym właśnie dlatego, że Wspólnoty

otrzymały od państw niezbędne w tym zakresie kompetencje. W szczególności żaden

organ państwa członkowskiego nie jest kompetentny do uchylania bądź unieważniania jakichkolwiek norm prawa wspólnotowego. Do tego celu służą procedury przed

sądami wspólnotowymi.

---