5.4.Działalność powietrza i wód, A.PDF


Temat: Działalność powietrza i wód powierzchniowych .

Powietrze jako czynnik geologiczny bierze udział w procesach wietrzenia oraz działa samodzielnie w postaci wiatru. Wietrzeniem nazywa s rozpad mechaniczny i chemiczny skał pod działaniem powietrza, wody i organizmów. W zależności od czynników, które je wywołują, rozróżnia się wietrzenie mecha­niczne, chemiczne i organiczne.

Wietrzenie mechaniczne polega na rozpadzie skał bez zmiany ich składu chemicznego pod działaniem znacznych zmian temperatury powietrza, zachodzących w krótkich odstępach czasu. Pro­ces ten odbywa się głównie na terenach pustynnych, na szczytach gór oraz w krajach podbiegunowych, czyli tam, gdzie różnice temperatury w dzień i w nocy bardzo duże. Pod wpływem tych, zmian, skały kurczą się i rozszerzają a wskutek tego pękają. Podobne skutki wywołuje woda zamarzająca w szczelinach skał.

W ten sposób powstaje ostrokanciasty gruz skalny, który w Tatrach nazywa się piargami. Nagromadzenie wielkich kancia­stych bloków kwarcytu wśród lasów na łagodnych zboczach Gór Świętokrzyskich nosi nazwę gołoborzy.

Wietrzenie chemiczne polega na rozkładzie i zmianie składu` chemicznego składników skal pod działaniem wody oraz tlenu i dwutlenku węgla. Odbywa się ono w klimacie wilgotnym.

Wietrzenie organiczne polega na niszczeniu mechanicznym lub chemicznym skal przez rośliny. Udział powietrza w tych procesach jest tylko pośredni, jako czynnika koniecznego do wzrostu organizmów.

Wiatr w zależności od swej siły porywa i na duże odległości drobny pył i ziarna piasku, a nawet żwir, który toczy po powierzchni ziaren. W ten sposób wiatr powoduje obniżenie po­wierzchni. Poza tym wiatr niszczy skały, uderzając w nie unoszonymi ziarnami piasku. Unoszony materiał wiatr osadza tam, gdzie napotyka jakieś przeszkody, jak wzniesienie terenu, głaz lub drzewa. W ten sposób, powstają wydmy piaszczyste, które przesuwają się pod działaniem wiatru, jeżeli nie zostaną utrwalane przez rośliny. Zbocza wydm od strony wiatru łagodne, a po przeciwległej stronie strome.

Osadem zawdzięczającym swe, powstanie działalności wiatru jest less utworzony z bardzo drobnego pyłu kwarcowego. Less, który tworzy grube osady, łatwo wypłukuje woda, żłobiąca w nim głębokie wąwozy o pianowych ścianach, np. u nas w San­domierskim. Less tworzy bardzo urodzajną, glebę uprawną.

Wody powierzchniowe również działają mechanicznie na skały. Działanie to polega zarówno na rozmywaniu cząstek litosfery, jak też na przenoszeniu i osadzaniu tych cząstek w innych miejscach. Działanie mechaniczne wody jest, zatem dwojakie, tj. niszczące i twórcze. Materiał zebrany z jednego miejsca i osadzany na drugim nazywa się osadem mecha­nicznym. Już krople deszczu wykonują pracę mechaniczną. Roz­luźniają cząstki skał na powierzchni, co powoduje powolne ich kruszenie. Woda ynąca jeszcze bardziej osłabia spoistość skał, szczególnie widoczne jest to w szybko płynących górskich poto­kach i rzekach. Podmywane skały ulegają rozkruszeniu i spłukaniu. Głazy porywane prądem wody rozbijają się na coraz drobniejsze części, które trąc o siebie wygładzają swoje powierzchnie tworząc otoczaki, żwir, piasek oraz najdrobniejsze cząstki, tj. muł. Ta praca mechaniczna rzek, strumieni, i potoków nazywa się erozją.

Nagromadzone przez rzekę osady mechaniczne ulegają z czasem zlepieniu i stwardnieniu, tworząc zależnie od wielkości ziaren zlepieńce, czyli konglomeraty, złożone z odruchów skal i grubo­ziarnistego żwiru, piaskowce stworzone ze zlepionych ziaren piasku oraz łupki utworzone ze stwardniałego mułu. Tak wiec wody ynące dążą przez eroz i osady mechaniczne do wyrównania wszelkich nierówności powierzchni ziemi i wytworzenia równiny.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Działalność rzeźbotwórcza wód rzecznych
prezentacja działalność przedsiębiorstw wod kan
Geografia, Geografia - Rzeźbotwórcza działalność lodowców i wód pochodzących z ich topnienia., Dział
11 niezmiennych zasad skutecznego dzialania darmowy ebook pdf
Przylibski,geologia, Działalność wód stojących
Projekt płaskiego kolektora powietrznego pdf
mb M zle dzialanie ukladu wtornego powietrza
Projekt płaskiego kolektora powietrznego, pdf
Ściągi, Automatyka 3, Czujniki generacyjne zasada działania czujnika polega na tym, że zmiana szerok
Geologiczna działalność wód podziemnych
swoboda dzialalnosci gospodarczej(U), PDF i
5.5.Działalność wulkanów, A.PDF
Referat o zanieczyszczaniu wód i powietrza
Działalność wód płynących
Rzeźbotwórcza działalność wód płynących i krasowych
Przeciwdziałanie skutkom zanieczyszczenia wód jako działanie ekologiczne, nauka
M2 DZIALALNOSC WOD PLYNACYCH id 27
zanieczyszczeń wód i powietrza

więcej podobnych podstron