LAMENTACJE
Księga Lamentacji składa się z 5 poematów, z których 4 pierwsze są akrostychami, tzn., ze każda strofa zaczyna się od kolejnej litery hebrajskiego alfabetu. Trzeci wyróżnia ponadto się tym, ze nie tylko każda strofa, ale każdy werset w trójwierszowej strofie zaczyna się od tej samej kolejnej litery alfabetu. 5 poemat nie jest akrostychem, ale zawiera tyle strof, ile liter liczy hebrajski alfabet. Poematy te, jak świadczy tradycja rabiniczna, zwano pierwotnie kinot, co znaczy „ pieśni żałobne, lamentacje, opłakiwania” wyrażenie to tłumacze Septuaginty oddali pod pojęciem threnoi, mającym to samo znaczenie. Poprzez Wulgatę termin ten przeniknął do innych przekładów i dziś, także w języku polskim, poematy te nazywa się trenami. Natomiast w Biblii hebrajskiej poematy te noszą nazwę ejcha.
W Biblii hebrajskiej księga jest anonimowa, lecz w Septuagincie poprzedzono ją krótkim wstępem prozą, przypisując ją Jeremiaszowi. Toteż w wersji Septuaginty i innych przekładach Księga Lamentacji znajduje się bezpośrednio po Księdze Jeremiasza.
Lamentacje nie są dziełem jednego autora. 2 i 4 lamentacja różnią się od pozostałych bardziej podniosłym stylem, większym bogactwem myśli i doskonalszą formą. W 1, 2 i 4 lamentacji alfabetyczny podział strof odpowiada podziałowi wyrażanych myśli, taki podział nie występuje w dwóch pozostałych. Występują też różnice treści.
Treścią lamentacji 2, 4 i 5 jest zburzenie Jerozolimy w 587/6 pne. i nieszczęścia, jakie z tego powodu spadły na miasto, cały kraj i jego ludność. Lamentacje te musiały powstać na krotko po tej klęsce. Przy czym częste nawiązywanie do konkretnych wydarzeń, żywość i świeżość przeżyć zdają się wskazywać, ze 2i 4 powstały wkrótce po katastrofie. Najwcześniejsza wydaje się 2 lamentacja, którą niewątpliwie napisał ktoś, kto był naocznym świadkiem zdobycia Jerozolimy. Następna jest zapewne 4 lamentacja, która zdaje się dziełem kogoś bliskiego z otoczenia króla Judy Sedecjasza, kto wraz z nim opuścił Jerozolimę przed zajęciem jej przez Babilończyków. W lamentacji tej pod koniec niewoli, lub jeszcze później, zmieniono zakończenie. 5 lamentacja, najbardziej opisowa, najmniej poetycka, obfituje w sformowania świadczące o żywej reakcji jej autora na przeżywane wydarzenia. Wydaje się dziełem jednego z Judejczyków, spośród tych, którzy pozostali w zniszczonym kraju i uginali się pod jarzmem narzuconym im przez zwycięscow.1 lamentacja, niewątpliwie późniejsza, jest najbardziej teologiczna i ma charakter bardziej ogólny. Najpóźniejsza jest lamentacja 3, której forma i treść sprawiają wrażenie pewnej sztuczności. Uważa się ją za indywidualną skargę jednostki na własny, nieszczęśliwy los. Niektórzy widzą w niej analogię do losów Jeremiasza, nie znaczy to jednak, że jest ona dziełem proroka, raczej, ze jej autor upatrywał się w losach proroka uosobienia cierpień Izraela i widział w Jeremiaszu sługę Jahwe, lub miał on już tradycję przypisującą Lamentacje Jeremiaszowi. Lamentacja nie ma bezpośrednich odniesień do wypadków, na których tle powstała, gdyby, więc nie jej charakter ludowej powszechnej skargi, trudno było by wykazać, że odnosi się do wydarzeń związanych z upadkiem Jerozolimy.
Wszystkie lamentacje powstały w czasie niewoli babilońskiej. Żywa reakcja w lamentacji 2 i 4 na bezpośrednie przeżycia oraz ciągłe nawiązywanie do tła, którym jest spustoszona Jerozolima, byłyby bardziej naturalne w ustach palestyńskiego niż babilońskiego poety. Teologia Lamentacji - teologiczna ocena upadku miasta i państwa jest w Lm dwuaspektowa. Z jednaj strony ruina Judy jest dla autora i mieszkańców niejako bolesną niespodzianką, z drugiej zaś konsekwentnym wypełnieniem zapowiedzi prorockich. Głównym tematem są cierpienia zarówno jednostek jak i całej społeczności. Źródłem udręki są: urągania, niewola, gwałt, prześladowania, głód, brak opieki Jahwe, rozgoryczenie, smutek, poczucie winy. Cierpienia te są karą Jahwe, który odrzucił swój naród jako zagniewany władca. Mimo ogromnego bólu graniczącego z rozpaczą, autor Lm nie wątpi w sprawiedliwość Jahwe, rozumianą jako opieka nad Ludem. Bóg nie może opuścić swego narodu na zawsze, stąd prośba o przywrócenie „dawnych dni”.
KSIĘGA RUT
Niewielka Księga przedstawia historie, która wydarzyła się w czasach sędziów.
Krótki opis ukazuje losy judejskiej rodziny, która zmuszona głodem opuściła Betlejem i udała się do Moabu. Tam po śmierci ojca Elimelecha, jego dwaj synowie - Machlon i Kilion poślubili Moabickie dziewczęta. Po upływie około 10 lat oni również zmarli. Wówczas matka ich Noemi postanowiła wrócić do ojczyzny. Udała się wiec do ziemi judzkiej, a w drodze towarzyszyły jej synowe. Noemi dziękując im za opiekę, skłania je do pozostania w ojczystym kraju. Jedna z nich, Rut, nie uległa jej namowom i poszła z nią dalej. Przybyły, więc razem do Betlejem. Dalej następuje opowieść jak skromna i pracowita Rut poszła podczas żniw zbierać kłosy na polu jednego z miejscowych bogaczy - Booza. Dzięki swej pracowitości i postawie zyskała względy i przychylność Booza, który okazał się być bliskim krewnym męża Noemi i jej synów. Jako krewny był zobowiązany do wypełnienia prawa lewiratu.
Idąc za radą teściowej, która zachęcała ją by założyła nową rodzinę, Rut umyła się, namaściła, przywdziała strojne szaty i udała się nocą na pole Booza, gdzie ten przesiewał wymłócony jęczmień. Poczekała, aż zakończył pracę, najadł się, napił i w dobrym humorze ułożył do snu. A potem, gdy zasnął położyła się przy nim. Booz obudziwszy się w nocy zobaczył ją u swoich stup i pozwolił jej zostać. O świcie, gdy zamierzała odejść, obdarzył ją 6 miarami zboża i kazał wracać do teściowej. Ponieważ był jeszcze bliższy krewny, ale zrezygnował on z prawa lewiratu, Booz pojął za żonę Rut i wprowadził do swego domu. Wkrótce Rut urodziła syna, któremu po usynowieniu go przez Noemi nadano imię Obed. To właśnie Obed był dziadkiem Dawida.
Księgę Rut uważa się ze względu na jej styl i rozwinięte formy narracyjne za najstarszy przykład noweli w literaturze starohebrajskiej. Ukazanie głównych bohaterów, jako ludzi szlachetnych, pracowitych, wspaniałomyślnych, bojących się Boga na tle idylli wiejskiego życia miało na celu wykazanie czytelnikom, że szczęście rodziny zależy od szlachetnego charakteru jej członków. Pokazanie postawy Rut, która dochowuje wierności rodzinie męża jest protestem przeciw bezwzględnej postawie Ezdrasza i Nehemiasza wobec małżeństw mieszanych.
Na czas powstania księgi po niewoli babilońskiej wskazują arameizmy jak i pewne cechy charakterystyczne dla późnego okresu rozwoju języka hebrajskiego. Toteż przyjmuje się na ogół, że Księga Rut powstała jako jednolita całość, będąca dziełem jednego autora, w 3+końcu 5 wieku lub na początku 6 wieku pne.
Podkreśla się, że w żyłach Dawida płynęła krew Moabitki, autor księgi chciał w ten sposób zaprotestować przeciw polityce Nehemiasza i Ezdrasza wobec małżeństw mieszanych, ale wskazać, że w najbardziej decydujących momentach judaizm był religią otwartą i nie sprzeciwiał się przyjmowaniu nowych wyznawców - prozelitów. Rut, bowiem odrzuciła własną religię i przyjęła religie swej teściowej. Księga Rut wskazuje, więc, że w judaizmie V i IV wieku pne ścierały się różne tendencje i obok ciasnego partykularyzmu nie brakło szerokich horyzontów.