CO TO JEST NIEDOSŁUCH ?
Jest to pogorszenie zdolności słyszenia dźwięków.Wzależności od stopnia uszkodzenia narządu słuchu wyróżnia się niedosłuch lekki , umiarkowany , znaczny , głęboki i głuchotę. Niedosłuch lekki - niemożność słyszenia takich dźwięków jak szum liści, cichy szept. Niedosłuch umiarkowany i znaczny - problem ze słyszeniem i rozumieniem mowy , nawet głośnej.Niedosłuch głęboki - słyszy się tylko bardzo głośne dźwięki , jak np. trzaskanie drzwiami , głośny krzyk lub nie słyszy się nic.
DLACZEGO WAŻNE JEST WCZESNE
ROZPOZNANIE USZKODZEŃ SŁUCHU ?
Istnieje optymalny okres dla rozwoju percepcji słuchowej i wykorzystania jej dla rozwoju mowy . Za taki okres uważa się pierwszy i drugi rok życia i ten czas jest także najwłaściwszy do rozpoczęcia rehabilitacji dziecka z uszkodzonym słuchem . Nie bez znaczenia jest też fakt , że kompensacyjne i reorganizacyjne możliwości mózgu są znacznie większe w bardzo wczesnym okresie dzieciństwa , niż w wieku późniejszym . Wrodzony niedosłuch powinien być zdiagnozowany do 6 m.ż. Umożliwiają to badania przesiewowe słuchu u noworodków i niemowląt .
CO MOŻE BYĆ PRZYCZYNĄ NIEDOSŁUCHU?
Ucho zewnętrzne :
- wrodzone zrośnięcie przewodu słuchowego zewnętrznego
- zapalenie przewodu słuchowego zewnętrznego
- korek woszczynowy
- ciała obce
Ucho środkowe :
- ostre zapalenie ucha środkowego
- wysiękowe zapalenie ucha środkowego
- perlakowe zapalenie ucha środkowego\rozrost tkanki naskórkowej w guz niszczący
struktury ucha\
- perforacja błony bębenkowej
Uszkodzenie słuchu może powstać w okresie okołoporodowym ,w dzieciństwie lub w życiu dorosłym .
JAKIE SĄ SKUTKI NIEDOSŁUCHU ?
W ujęciu ilościowym:
- 21-40 dB - w klasie dziecko nie wszystko słyszy , musi być stale skoncentrowane ,
szybciej męczy się ; zachowana dobra artykulacja
- 41-70 dB - możliwe \choć trudne\ rozumienie mowy bez aparatów , dzieci
pomagają sobie czytając z ust ; taki niedosłuch szybko wykryty daje
dziecku szansę pójścia do szkoły masowej
- 71-90 dB - konieczne aparatowanie lub implant ślimakowy by mowa
- powyżej 90 mogła rozwinąć się ; zaburzony rozwój psychoemocjonalny
i poznawczy
JAKIE MOGĄ BYĆ RODZAJE NIEDOSŁUCHÓW?
Biorąc pod uwagę miejsce uszkodzenia układu słuchowego , wyróżnia się cztery podstawowe rodzaje niedosłuchów:
1.przewodzeniowy - uszkodzony aparat przewodzący dźwięki tzn.przewód słuchowy
zewnętrzny , błona bębenkowa , kosteczki słuchowe
Cechy niedosłuchu przewodzeniowego:
- dobre rozumienie mowy przez telefon
- lepsze rozumienie mowy i słyszenie w hałasie niż w ciszy
- poprawa rozumienia mowy po wzmocnieniu dźwięku
- zachowana kontrola własnego głosu
2.odbiorczy - uszkodzone ucho wewnętrzne tzn. ślimak i\lub nerw słuchowy
Cechy niedosłuchu odbiorczego:
- złe rozumienie mowy przy stosunkowo dobrym słyszeniu tonów
prostych \słyszę, a nie rozumiem\
- znaczne pogorszenie rozumienia mowy w hałasie
- lepsze słyszenie dźwięków niskich niż wysokich w życiu codziennym
- nieprzyjemne odczuwanie dźwięków bardzo głośnych w uchu
z niedosłuchem
- różne odczuwanie wysokości tego samego dźwięku w obu uszach
3.mieszany - współwystępują ze sobą niedosłuch przewodzeniowy i odbiorczy
4.centralny - uszkodzenie dalszej części drogi słuchowej w mózgu
NA CZYM POLEGA PROCES REHABILITACJI
DZIECKA Z WADĄ SŁUCHU ?
Jest to proces długofalowy o różnorodnych uwarunkowaniach . Może przypominać proces rozwoju mowy dziecka słyszącego , pod warunkiem wczesnej diagnozy ,
zaopatrzenia we właściwie dobrane protezy słuchowe \aparaty słuchowe lub implant ślimakowy\ i podjęcia działań rewalidacyjnych , zwanych wychowaniem słuchowo - werbalnym . W wychowaniu tym usprawniamy i kształcimy różne funkcje słuchowe .Do funkcji słuchowych odpowiedzialnych za percepcję dźwięków mowy należą :
1. recepcja dźwięków - słyszenie , dostrzeganie działania bodźca lub tego , że
przestał on działać ; odpowiada za nią analizator słuchowy
2. rozróżnianie i utożsamianie - konieczne do rozpoznawania cech fonologicznych
języka
- słuch fonemowy - zdolność odróżniania dwóch różnych wypowiedzi ;
zaburzenie prowadzi do substytucji
- słuch fonetyczny - odróżnianie głosek stanowiących tę samą klasę głosek;
zaburzenie prowadzi do deformacji głosek
- słuch prozodyczny - odpowiedzialny za różnicowanie elementów
prozodycznych wypowiedzi
- analiza i synteza głoskowa - warunkowana świadomością fonologiczną ;
musi być kształcona w procesach edukacyjnych
3. pamięć słuchowa wyrazów i struktur prozodycznych
4. asocjacja - umiejętność kojarzenia wzorców słuchowych wyrazów
z odpowiednimi pojęciami , przypisywanie znaczeń wypowiedziom
5. lateralizacja słuchowa -globalna dominacja określonej półkuli w percepcji
dźwięków ; badania naukowe nad asymetrią funkcjonalną mózgu potwierdzają
przewagę prawousznej dominacji w percepcji dźwięków mowy\ tu aktywność
słuchowa wiąże się z półkulą lewą
6. uwaga słuchowa - selekcja wrażeń słuchowych i ich intensyfikacji \ dla jednego
człowieka hałas i szmer ma znaczenie zakłócające,dla innego- nie\
JAKIE MOGĄ BYĆ TRUDNOŚCI W NAUCE
UWARUNKOWANE AUDIOGENNIE ?
1. Ograniczenie percepcji mowy \ niedosłyszenie informacji , trudności w rozumieniu
mowy ,pogubienie się przy złożonych poleceniach \.
2. Uboższe słownictwo - ogranicza wiedzę o świecie .
3. Ograniczenie znajomości gramatyki .
4. Trudności w koncentracji uwagi .
5. Trudności w czytaniu i pisaniu \ czyta wolno , niepewnie , zaburzona jest
koordynacja słuchowo-wzrokowo-ruchowa \ .
6. Trudności emocjonalne \ dzieci impulsywne , niespokojne ,szybko denerwują się\ .
7. Dłuższa praca na efekt .
opracowała-mgr Małgorzata Daglis-Hopało
logopeda
1