Wykłady
Pszczoła ma odwłok w którym ma żądło
Gromada: Owady łac. Insekta
Typ: stawonogi
Rząd: Błonkoskrzydłe
Pszczoły: Owady błonkoskrzydłe, odżywiające się nektarem i pyłkiem kwiatowym. przystosowały się do tej funkcji .Zmiennocieplne, do egzystencji potrzebują stałej temperatury
Nektar- słuzy do pobierania energii (pokarm węglowodanowy)
Pyłek- zbierany przez pszczoły. Nadmiar może być odebrany przez pszczelarzy. Produkt jako źródło Makro I Mikro pierwiastków.
Pierzga- pyłek zakonserwowany w komórkach plastra o bardzo przyjemnym zapachu, może przetrwac nawet kilka lat. Pszczoły ja urabiają i zaprawiają śliną.
Kwiaty- Zwabiaja pszczołę żeby wzajemnie sobie pomagać. Pszczoły zapylają a kwaity dostarczaja pożywienie.
Świat 20 000tys gatunków, Polska ok. 500 gatunków
Większość gatunków buduje sama gniazda, 5% z populacji pszczół na świecie nie buduje gniazd tylko podrzuca swoje jaja do innych gniazd (podobnie jak kukułki)
W jednym ulu może być ok. 70tys pszczół
Mamy tylko 10% pszczół które tworzą społeczność (tj. pszczoły miodne)
Samica remontuje gniazdo i buduje je
Samce są do zapładniania samicy
Pszczoły występują na całym świecie, tam gdzie jest pożywienie (Europa, Azja)
Ciekawostka: Pszczelarze kanadyjscy hodują pszczoły w okresie zimowym pod specjalnymi hangarami
UL- temp 33oC, wilgotność 100%- białko w ulu jest zakiszane i może przeleżeć dłuższy okres czasu
Trzmiel- pszczoła pod ochrona, potrafi przejść w niesprzyjających warunkach w okres hibernacji
Pszczoła miodna- Owad społeczny ale do swoich pewnych funkcji potrzebuje temperatury. Pszczoła miodna w okresie zimowym skupia się w grono. Im ciaśniej tym cieplej!:)
Czynniki ograniczające rozwój owadów:
-Klimatyczne
*Temperatura - żeby składać jaja 32o - 33oC
*Światło (fotoperiodyzm)
*Woda- w ciągu roku pszczela rodzina wypija pare wiader wody. Korzystają także z wody metabolicznej
PSZCZOŁA MIODNA
Owad posiadający 3 formy osobnicze
*matka Pszczoła matka składa jaja w plastrach miodnych
*truteń- nie ma żądła tylko aparat kopulacyjny
*Robotnica- niepełnowartościowa samica
Biologia Rodziny pszczelej
Rodzina pszczela składa się z:
MATKA- raz w życiu kopuluje z kilkoma trutniami(ok.12). żyje ok5 lat. Składa w zbiorniczku nasiennym nasienie od trutni. Jeżeli matka jest zbyt stara składa jaja niezapłodnione. zmiana matki powinna odbywać się przez to co 2 lata, co roku- rewelacyjna produkcja miodu!
Matka strutowiała. Plaster pszczeli składa się z większych i mniejszych komórek (w ulu zazwyczaj mniejszych). Mniejsze- jaja zapłodnione, większe- jaja niezapłodnione. Gdy odwłok jest rozluźniony matka wkłada jajo niezapłodnione, gdy odwłok jest spięty składa ze zbiorniczka nasienie(jajo zapłodnione)
CICHA WYMIANA MATEK- robotnice wymieniają same matke w ulu.,
Matka składając jaja jest w otoczeniu „obstawy”.
Na czas godowy, matka wylatuje z ula. Robotnice odchudzają ją i dbają o jej wygląd.
Matka może nawet złożyć ok. 3000 tys jaj na dobę. Musi być zatem 32 - 33 stopni w ulu (inaczej larwy się przeziębią- choroby bakteryjne)
Matka posiada feromon mateczny wydzielany przez rzwaczki, który charakteryzuję matkę.
Jeżeli brakuje matki? Robotnice mogą składać tylko jaja niezapłodnione. Za dużo trutówek i jaj trutowych- pszczoły gorzej pracują.
Od momentu złożenia jaja do wyjścia matki trwa ok. 16 dni. Karmiona jest mleczkiem pszczelim.
ROBOTNICA- najliczniejsza. Ma podzielona funkcje życiowe. Polietyzm wiekowy - funkcje zależne od wieku. Po 21 dniach robotnica się wygryza. Karmicielka- karmi, Woszczarka- wypaca wosk, Strażniczka- nie wpuszcza obcych Pszów, Zbieraczka- zbiera pokarm, pyłek, nektar, wode. Czyściarza- czyści komórki.
W okresie letnim- 3 tygodnie w ulu, 3 tygodnie w terenie.
Robotnice przynoszą do ula różne rodzaje nektaru. Przynosi tyle ile waży ok. 100mg. Składając do kom.plastra muszą odparować H2O. Wypluwaja go z wola miodowego, odparowuja, zaprawiają enzymami. Po 4-5dniach powstaje miód. Zaklepiają go warstwa wosku, żeby nie parował. Żeby wyprodukować 1kg miodu pszczoły muszą odwiedzić 80tys akacji.
Wypacaja wosk przez gruczoły na odwłoku (4pary)
TRUTEŃ- samiec, pojawiaja się okresowo, służą w okresie letnim do zapładnaniania matki. Leniwe, są karmione przez robotnice, po kopulacji ginie, większe oczy, kopulują 5metrów nad ulem, Najsilniejsze trutnie zapładniaja matkę
PARTENOGENEZA- DZIWEORODNOŚĆ. Żyją ok. 51 dni w ulu, w okresie letnim 10% trutni sprzyja lepszej pracy robotnic. 16 chromosomów
pszczoła musi schładzać gniazdo, wentylować je, przynosić wodę, karmić larwy
Żądło wydziela gruczoł jadowy.
Pszczoły potrafią się porozumiewać. Zstało to nazwane językiem pszczół. Pszczoły Tańczą oraz alarmują się wzajemnie np. kiedy sa podtruwane, mają pasożyty
pasieka powyżej 80rodzin- płaci się podatek (2zł od ula)
Pszczoła miodna- propolis, mleczko pszczele,miód
najważniejszym zadaniem jest zapylanie kwaitów. Bardzo dobre zapylacze.
średnio pszczoła podnosi plon o 30 %, o tyle więcej mają pożywienia
WYKŁAD 2
Ule maja kilka kondygnacji w których żyje ok. 80tys pszczół. Zimą mniej bo nie ma trutni. Dno ula- dennica
Założenie pasieki
Pasieka amatorska wiąze się z dod. dochodem do gospodarstwa domowego. Dotacje na założenie pasieki. pszczoły lubią rośliny które naprzemiennie kwitną. Woj. Wsch.-Płd. Wsch. - większa liczba pasiek
Jeżeli byśmy chcieli utrzymywać się z 10 - 20 rodzin to jest to nieopłacalne.
Jeżeli rodzin jest 80 możemy mówić o dużej pasiece.
POGŁOWIE PSZCZÓŁ Z ROKU NA ROK JEST MNIEJSZE.
Przyczyny:
-naturalny ubytek spowodowany naturalną chorobą pszczół
-okres zimowy
Wojewódzki Związek Pszczelarski przy ul. Mickiewicza w Poznaniu- więcej inf na temat założenia pasieki
Psieka - ustawa
na 30 dni przed założeniem pasieki powinniśmy złożyć wniosek u lek. wet.
Wniosek:
-imię i nazwisko
-rodzaj działalności
-lokalizacja
-nr identyfikacyjny
Lokalizacja powinna być oznakowana „Uwaga Pszczoły”
Teren pasieczyska oddalony ok. 10m od zabudowań sąsiada, dróg publicznych i gospodarczych lub bliżej- do 5 m ale musi być żywopłot do 3m wysokości
Pasieka powyżej 80 rodzin- podatek od ula 2 zł
Organizacja pasieczyska
na jednym pasieczysku nie powinno stać więcej niż 30-40 rodzin
pasieczysko powinno być ogrodzone
osadzenie pasieczyska roślinami miodo i pyłkodajnymi
teren pod pasieczyskiem- suchy, osłonięty od wiatrów, w miarę nasłoneczniony
pasieczysko w odpowiedniej odległości od zabudowań i dróg
ule ustawione w rzędach
wyloty uli powinny być skierowane na płd-wschód
stanowiska między ulami obsadzone dzrewami i krzewami dającymi zacienienie
podręczna pracownia pasieczna
poidło
zgoda właściciela jeżeli chcemy postawić pasiekę na czyimś gruncie
pszczelarz powinien być odpowiednio zabezpieczony przed ukąszeniem
Wielkość ramki decyduje o wyborze ula:
-Wielkopolski: 360x260
-Dadanta 435x300
-Warszawki poszerzony 300x435
-Wielokorpusowy 360x230
-Wielokorpusowy Langstrotna 448x232
Budowa ula:
daszek
powałka
nadstawka
zatwór- ruchoma ścianka ula z dykty, zwiększa lub zmnijasza wielkość ula
korpus
dennica
wkładka wylotowa
wylot
mostek
podstawka
Pszczoła środkowoeuropejska
Europa Zach. środkowa i pólnocna
Duża, ciemna, odporna na choroby, wolno się rozwijała
Pszczoła Włoska
Półwysep apeniński
Matka, b.plenna, gorzej zimowała, gorzej znosiła choroby wiosenne, duże, języczek od 6,4 do 6,7mm
Pszczoła kaukaska wysokogórska
Rejon Kaukazu, barwa szara, włoski srebrne i krótkie, matki niezbyt płodne, do 1500 jaj na dobę
Pszczoła kraińska
Morze Śródziemne, Półwysep Bałkański i dolina Dunaju. Ubarwienie ciemno- szare, łagodna, wczesny, szybki rozwój wiosenny, odporne na zgniliznę
Oblot- pierwsze wyjście z ula.
WYKŁAD III
Co wpływa na kondycję pszczół?
-dobre odżywianie i dostępność do pokarmów
-stała temperatura
Syrop- namiastka miodu dla pszczół
Pokarm białkowy- nektar (aminokwasy Endo i egzogenne|)
Pokarm węglowodanowy- pyłek kwiatowy
Ile białka i węglowodanów potrzebuje pszczela rodzina w ciągu roku?
Miód 90kg / Pyłek 30kg
Pszczelarz musi zadbać o to aby pyłek dostępny był w pełni lata i jesienią (astry, bluszcz)
Ważna jest odległość pszczół od pożytku. Im bliżej tym wykorzystanie jest większe, im dalej niższe.
Rośliny pożytkowe dla pszczół
Kwiecień- Iwa, Klon, Agrest
Maj- mniszek, rzepak, borówka, wiśnie (głównie sady)
Czerwiec- malina, kruszyna, rdest, koniczyna
Lipiec- lipa, gryka, ostrożeń
Sierpień- gorczyca, nawłoć
Wrzesień- łopucha, wrzosy
Gdzie spotkać?
lasy, łąki podmokłe, pola uprawne, sady, krzewy i drzewa, przy drogach
Podstawowe składniki pokarmowe pszczół
białko (egzogennezdobyć, endogenne wytworzyć)
węglowodany
lipidy
skł. mineralne
witaminy
woda
Wydajność
-agrest, aronia ok. 30kg z ha
-borówka 10kg/ha
-chaber 200-400kg/ha
-facelia (bdb. roślina miododajna)
-gryka
-kasztanowiec - ostrożnie bo posiada saponiny, które mogą być trujące dla pszczół
-przegorzan kulisty 900kg/ha
OBNÓŻA PYŁKOWE\
Przenoszone pyłki przez pszczoły z różnych roślin, ich kolor zależy od podst. barwy kwiatu.
Barwa biała- malina
żółty- leszczyna, słonecznik
zielona- rezega
niebieski- facelia
Pierzga jest źródłem białka dla rodziny pszczelej. Srednia zawartość białka w pyłku kwiatowym 25%, zawartość wolnych aminokwasów 3,7%
pH pyłku kwiatowego- 4,8%
Ph pierzgi 4,1%
Pszczelarz może odebrać pyłek ale musi go wysuszyć w temp do 40stopni
Woda- roczne spożycie przez rodzine pszczelą 35-50l
Dziennie 1 szklanka wody
Rola wody:
Ułatwia połykanie
schładza organizm
jest składnikiem aktywnym ciała
nadaje tkankom zwierzęcym twardość
rozpuszczalnik fizjologiczny
Ilość wody wydanej jest wyższa od pobranej ilości
-wydzielanie wody przez organizm (jelito grube, tchawki)
- wydzielanie zależy od wieku, temp. otoczenia
Choroby
-na przedwiośniu biegunka (rozpoznawana po kale który zostawiaja na wlocie do ula) Powód: choroba grzybowa, zły pokarm (sfermentowany, podtruty)
-wiosna- Nosemoza- grzyb rozwija się w jelicie środkowym, pszczoła spożywa pokarm który jest dla niej trudno strawny
Waroza choroba wywoływana przez roztocza.
Zaziębienie czerwiu (zbyt obszerne gniazdo, pszczoły nie sa w stanie go ocieplić)
-lato- zgnilec złośliwy(choroba zakaźna podlegająca obowiązkowemu zwalczaniu. Silna choroba powodująca zamieranie czerwiu). Zgnilec łagodny( podlega rejestracji, zwany Wiślicą, nie leczona rozwija więcej bakterii, w ulu objawia się zapachem zgniłego mięsa. Występuje w chłodniejszych okresach.). Grzybice, uszkodzenia czerwiu,
-jesien- waroza, zgnilec
Jak zapobiegac?
-profilaktyka, zachowanie higieny, higiena pasieczyska, higiena pszczelarza, ule należy przesiedlać
-pracownia pszczelarska powinna mieć dostęp do wody (mycie rąk, sprzętu, itd.)
Dużo pracy jest przy przeglądzie w maju, czerwcu - okres rójek (stwarzania rodzin)
Miodobranie- odwirowywanie miodu- cięzka praca, wymagająca pomocy pszczelarzowi
PRODUKTY PSZCZELE
miód- zawiera cukry proste, silne wartości odżywcze i regenerujące. Nie polecany do zimowania pszczół
wosk pszczeli - wyrób świec
mleczko pszczele- działanie odmładzające, przywraca siły witalne, młodzieńcze, zapobiega wypadaniu włosów
pyłek
propolis
jad pszczeli- APITERAPIA (w nadmiarze- APITOKSYNOTERAPIA)