METODOLOGIA

Problem: to stan naszej niewiedzy.

Metody badań obejmują sposoby przygotowania i prowadzenia badań naukowych oraz opracowywania ich wyników, budowy systemów naukowych oraz utrwalania w mowie i piśmie osiągnięć naukowych.

W procesie poznania naukowego zwraca się szczególną uwagę na dwa elementy:

1)zabiegi instrumentalne, do których zalicza się:

a)postępowanie badacza, które musi być zgodne z metodami naukowymi zapewniającymi racjonalny dobór, układ i metodologiczną poprawność czynności i zabiegów przy gromadzeniu wiedzy'

b)język - pozwalający na ścisłe i jednoznaczne formułowanie słowne wyników poznania, zapewniający ich powszechne zrozumienie, pozytywną lub negatywną sprawdzalność oraz możliwość porównania z istniejącymi teoriami na dany temat'

c)twierdzenia - mogą tylko wówczas być uznane z naukowe, jeżeli mają dostateczne uzasadnienie pozwalające je przyjąć jako pewne lub odznaczają się one wysokim stopniem prawdopodobieństwa,

d)wewnętrzna niesprzeczność zbioru twierdzeń dotyczących przedmiotu badania danej nauki i ich uporządkowanie w logicznie powiązany system twierdzeń naukowych,

e)krytycyzm wobec wszelkich wypowiadanych tez i postawa ustawicznej weryfikacji, rewidowania i rozbudowy istniejącego systemu twierdzeń naukowych,

f)twórczy charakter rezultatów poznania oraz możliwość ich praktycznego wdrażania.

2) dyspozycje psychiczne, czyli postawa intelektualna badacza, na którą składają się:

a)intelektualna dociekliwość, struktura wyszukiwania owocnych tematów,

b)śmiałość i intencyjność myślenia czyli badanie niemożliwości,

c) krytycyzm i ostrożność,

d)systematyczność, ścisłość, precyzja,

e)wszechstronność i bezstronność odnosząca się do wszechstronnego analizowania przedmiotu badań i bezstronnego osądzania przesłanek i wniosków,

f) rozległa wiedza o przedmiocie badań oznacza to znajomość literatury, dotychczasowych dokonań badawczych i ustaleń teoretycznych. Ten element należy do podstawowych.

Do poznania i objaśniania rzeczywistości służy wyjaśnienie naukowe, czyli procedury rozumowania mające na celu uzyskanie odpowiedzi na pytanie dlaczego zdarzyło się „A”, jaka jest przyczyna „B”, co powoduje „C” itp.

Wyjaśnianie jest rodzajem rozumowania polegającego na wyprowadzeniu uznanego z góry zdania z innych zdań już uznanych w skończonej liczbie kroków.

Rodzaje wyjaśnienia naukowego:

1.Wyjaśnienie genetyczne: jest to próba odpowiedzi na pytanie dlaczego zaszło dane zjawisko lub dane zdarzenie, jak do niego doszło, jaka jest przyczyna. Wyjaśnienie to daje obraz przemian, jakim podlega dane zjawisko, proces, instytucja w ciągu określonego czasu; ukazuje okoliczności, w jakich dochodzi do przekształceń, wyjaśnia rodzaj i nasilenie czynników powodujących zmiany w badanym przez nas obiekcie.

2.Wyjaśnienie funkcjonalne:

Jest to pogląd o funkcjonalnym rodzaju zależności. Powstaje z przeświadczenia, że zjawiska nie wywołują się wzajemnie lecz tylko wpływają wzajemnie na swoje zmiany .

3.Wyjaśnienie teologiczne: w wyjaśnieniu tym zasadniczym pytaniem jest, „po co?”, do jakiego celu zmierza jakiś proces lub jakiemu celowi służy określone działanie.

4.Wyjaśnienie logiczne: opiera się ono na formalnych schematach logicznego wnioskowania, prawdziwość tych schematów gwarantowana jest samą ich wewnętrzną budową lub zależność między ich częściami nosi znamiona oczywistości.

Pojęcia - to proste składniki wiedzy osobistej, przeważnie przyswajane w postaci mniej lub bardziej gotowej, pod wpływem kształcenia z zasobów wiedzy obiektywnej, częściowo kształtowane na podstawie osobistych czynności poznawczych z „materiału” wrażeń i spostrzeżeń.

Jako składnik wiedzy osobistej pojęcia są dyspozycjami pamięciowymi, czyli warunkami do wypowiadania lub wyrażania sądów (twierdzeń) o przedmiocie danego pojęcia.

Pojęć nie przeżywamy, ale je mamy dzięki temu, że nie są to pojedyncze wiadomości, lecz „węzły” w wysoce złożonej „sieci” naszej wiedzy, od której prowadzą połączenia w różnych kierunkach.

Kto ma pojęcia o danej rzeczy potrafi w razie potrzeby wypowiedzieć wiele sądów stosownych do ilości połączeń i stosownie do nich potrafi działać praktycznie.

Podział badań wg kryterium ich przebiegu.

1. Badania terenowe: wywodzą się z badań socjologicznych. Mają:

-ściśle określony zasięg terenowy

-ich przebieg jest ściśle zaprogramowanym

-występuje jednolitość warstwowa (jednakowe narzędzia badawcze)

-zespół jest starannie przygotowany do badań.

Badania terenowe zajmują się badaniem środowiska, uważane są za badania modelowe.

2. Badania powtarzalne (panelowe): służą badaniom zmian jakieś cechy pod wpływem celowo wprowadzonego czynnika do badanego układu lub pod wpływem naturalnego upływu czasu i naturalnych okoliczności. Badania

panelowe są atrakcyjną formą poznania genezy i kierunków zdarzeń społecznych, istoty i charakteru procesów wychowawczych oraz zależności między zjawiskami.

3. Badania eksperymentalne

Podział badań wg przedmiotu naukowego poznania.

Źródłem tego wyróżnienia jest istnienie w logice dwóch rodzajów pytań tzn. pytań rozstrzygnięć i pytań dopełnień. Pierwsze są jednoznaczne i zaczynają się od partykuły „czy?”, w związku z tym wymagają odpowiedzi „:tak” lub `nie”. Drugie zaczynają się od wyrazy „jak?” i dają szansę różnorodnych odpowiedzi, często kontrowersyjnych.

Te dwa rodzaje pytań dają podstawę do rozróżnienia dwóch typów problemów badawczych:

- dotyczących pytań o pojedyncze fakty

- dotyczących relacji i związków między zmiennymi, czyli pytań o złożone zależności, często tylko hipotetycznie rozstrzygalne.

Wyróżniamy:

1. Badania opisowe:, które z przedmiot badań mają pojedyncze zjawiska, zdarzenia, których wyjaśnienie może być jednoznaczne, oczywiste np. skład socjalny studentów

2. Badania wyjaśniające: szukają związku zależności między cechami, zmiennymi. Są bogatsze, rozstrzygają problemy zawierające, co najmniej dwie cechy. Są wielowątkowe, bo poszukują różnych możliwości wyjaśnienia. Wymagają namysłu, wiedzy, intuicji, dociekliwości a nawet fantazji

Podział badań wg procedury badawczej.

-badania instytucji

-badania zbiorowości

-badania zjawisk i procesów

W tych wszystkich badaniach rolę odgrywają zarówno czynniki organizacyjne jak i zróżnicowanie przedmiotowe wyrażające się w zastosowanych technikach i tak:

-w badaniach instytucji dominują badania źródeł, dokumentów, rejestracja i opis materiałów

-w badaniach zbiorowości dominują techniki kwestionariuszowe tj. testy, skale oraz techniki eksperymentalne

-w badaniach zjawisk i procesów: sondaże ankietowe i zabiegi statystyczne

Metody i techniki badań

Metoda badań to zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentalnych, obejmujących najogólniej całość postępowania badacza zmierzającego do rozwiązania określonego problemu naukowego. Metoda to sposób postępowania badawczego.

Technika badań to czynności praktyczne, regulowane starannie wypracowanymi dyrektywami pozwalającymi na uzyskanie optymalnie sprawnych informacji, opinii i faktów

Technika to czynność.

Metoda wyznacza techniki.

Metody wyznaczania techniki.

W pedagogice wyróżniamy następujące metody badawcze:

1)metoda monografii pedagogicznej

2)metoda sondażu diagnostycznego

3)metoda indywidualnych przypadków

4) metoda eksperymentu pedagogicznego

Metoda monografii pedagogicznej: jest to praca naukowa poświęcona jednemu zagadnieniu, objaśniająca je dokładnie i sumująca całą poprzednią wiedzę o przedmiocie oraz dająca naukowe podstawy do dalszych prac.

Def. Książkowa

Monografia pedagogiczna to metoda badań, której przedmiotem są instytucje wychowawcze w rozumieniu placówki lub instytucjonalne formy działalności wychowawczej, prowadząca do gruntownego rozpoznania struktury instytucji, zasad i efektywności działań wychowawczych oraz opracowania koncepcji ulepszeń i prognoz rozwojowych.

Typy monografii pedagogicznej.

1.Monografia całościowa (właściwa): daje możliwie wszechstronny obraz całości życia społecznego ujętego statycznie. Wymaga wielu technik badawczych

2.Monografia całościowa z problemem wiodącym: stawia sobie za zadanie wielostronny opis środowiska wychowawczego, jednakże opis ten koncentruje się wokół wybranego problemu, który uznawany jest za główną oś badań. Stosuje się wiele technik, z których podstawową jest obserwacja uczestnicząca (badacz jest jednym z badanych)

3.Metoda problemowa na szerokim tle środowiska społecznego.

Opisuje szczegółowo jakieś zjawisko, proces czy też instytucję wychowawczą szukając związków współzależności w środowisku społecznym, z którym to zjawisko czy procesy tworzą naturalną całość. Badanie te główny nacisk kładą na wybrany problem, a całą społeczność traktują jako tło do poszukiwań związków i zależności (np.: rozwój fizyczny dzieci dużych miast). Monografia tego typu najbardziej nadaje się do badań środowiska wychowawczego. Daje, bowiem możliwości szerokiego traktowania problematyki wychowawczej, analizy wszystkich instytucji społecznych, opisu rezultatów wychowania z możliwością dokonywania korelacji pomiędzy instytucjami, procesami i zjawiskami społecznymi a wychowaniem. Pozwala ukazać historyczne uwarunkowania i przeobrażenia, jakie zachodzą w określonej instytucji społecznej.

4.Monografia problemowa charakteryzuje się wąskim, pojedynczym zagadnieniem, małą ilością zmiennych i najczęściej zawężona jest do jednej techniki badawczej. Badania tego typu analizuje się w oderwaniu od układu społecznego, w jakim tkwi, z jakiego wyrasta.

Podstawową techniką w monografii pedagogicznej jest analiza dokumentów, natomiast pomocniczymi technikami są: wywiad, rozmowa.

Metoda sondażu diagnostycznego:

Jest sposobem gromadzenia wiedzy o atrybutach strukturalnych i funkcjonalnych oraz dynamice zjawisk społecznych, opiniach i poglądach wybranych zbiorowości, nasilaniu się i kierunkach rozwoju określonych zjawisk, wszelkich innych zjawiskach instytucjonalnie niezlokalizowanych - posiadających znaczenie wychowawcze - w oparciu o specjalnie dobraną grupę reprezentująca populację generalną, w której badane zjawisko występuje.

O zastosowaniu metody sondażu decyduje wielkość grupy, (co najmniej 100 przypadków).

Podstawową techniką w tej metodzie jest wywiad, pomocniczymi rozmowa i testy.

Wywiad: jest techniką polegającą na zadawaniu pytań o kimś.

Rozmowa: jest zadawaniem pytań o osobę, z która rozmawiamy.

Rodzaje wywiadu

-swobodny: polega na spontanicznym zadawaniu pytań w celu zdobycia zaufania rozmówcy i nawiązania z nim kontaktu

-mieszany

-jednostkowy

-grupowy

-zespołowy

Sposób przeprowadzania wywiadu:

Od wywiadu swobodnego przechodzimy do pytań kwestionariusza (pytań przygotowanych do wywiadu). Kwestionariusz wypełnia badacz zachowując styl wypowiedzi osoby, z która przeprowadzono wywiad.

Rodzaje pytań kwestionariusza:

-pytania otwarte (tak sformułowane, że można na nie długo i swobodnie się wypowiedzieć)

-pytania zamknięte (musi być tak sformułowane, aby uzyskać konkretną odpowiedź).

W kwestionariuszu należy unikać pytań zaczynających się od partykuły „czy?”. W przypadku pytań zaczynających się od tej partykuły należy pytanie uzupełnić, o „dlaczego?”.

Każdy kwestionariusz składa się z kilku działów;

I dane ogólne (bez nazwiska) tj. imię, wiek, miejsce zamieszkania, wykształcenie, pochodzenie

II warunki bytowe (materialne, mieszkaniowe)

III np., Jakie sposoby używają rodzice w wychowaniu dzieci.

Przy konstruowaniu kwestionariusza obowiązuje dyscyplina pedagogiczna.

Obok kwestionariusza stosujemy plan rozmowy. W tym wypadku musimy sobie napisać, o czym będziemy prowadzili rozmowę.

Przy sondażu diagnostycznym występuje jeszcze analiza dokumentów.

Metoda indywidualnych przypadków:

Jest przeciwieństwem metody sondażu. W tej metodzie indywidualnie zajmujemy się każdym przypadkiem. Metoda ta sprawdza się do biografii ludzkich. Nie bada układów społecznych, instytucji ani przeobrażeń społecznych. Ogranicza się do analizy konkretnych, jednostkowych przypadków wychowawczych.

Metoda indywidualnych przypadków jest sposobem badań polegającym na analizie jednostkowych losów ludzkich uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze lub na analizie konkretnych zjawisk natury wychowawczej poprzez pryzmat jednostkowych biografii ludzkich z nastawieniem na opracowanie diagnozy przypadku lub zjawiska w celu podjęcia działań terapeutycznych.

Metodę ta stosujemy, gdy liczba przypadków jest mniejsza niż 100.

Pełna metoda indywidualnych przypadków przewiduje dwa etapy:

I. postawienie diagnozy (określenie co jest przyczyną zjawiska

II. (te same narzędzia) diagnoza powtórna. Badamy wówczas poziom rozwoju społecznego, poziom uspołecznienia.

Następnie porównujemy diagnozę z II etapu z diagnozą z I etapu, aby porównać, jakie zaszły zmiany.

Podstawową technika w tej metodzie jest wywiad, na drugim miejscu jest rozmowa, później obserwacja, która idzie w parze z rozmową i wywiadem. Dalej analiza dokumentów, testy np.: test niedokończonych zdań, testy psychologiczne.

Metoda eksperymenty pedagogicznego.

Eksperyment jest metoda naukowego badania określonego wycinka rzeczywistości wychowawczej, polegającą na wywoływaniu lub tylko zmienianiu przebiegu procesów przez wprowadzenie do nich jakiegoś czynnika i obserwowaniu zmian powstających pod jego wpływem.

Rodzaje czynników:

-zabiegi koncepcyjne

-zabiegi instrumentalne.

Zbieranie materiałó i sporządzanie literatury do pracy

Bibliografia: to uporządkowany wg określonych kryteriów spis książek, druków, czasopism, artykułów oraz dokumentów z najważniejszymi danymi o każdej pozycji (autor, tytuł, miejsce i rok wydania).

Literatura: to ogół prac pisemnych z zakresu danej nauki, specjalności, dotyczących jednego zagadnienia, tematu, jednej dziedziny

Jak zgromadzić bibliografię czy literaturę?

1. Okres przygotowawczy (wstępny): poszukiwanie materiałów

2. Okres uzupełniania literatury podczas pisania pracy.

Zbieranie literatury zacząć od:

1. Sprawdzenia czy poszukiwana literatura do tematu ma już swoje opracowanie'

2. Ocena i selekcja pod kątem przydatności do opracowania tematy'

Zasady:

1. Przeglądać piśmiennictwo zaczynając od opracowań ogólnych tj.: encyklopedie, słowniki, podręczniki akademickie, monografie:

2. Przeglądanie piśmiennictwa zaczynać od opracowań najnowszych szczególnie, gdy są to opracowania teoretyczne. Z dawniejszych prac na dany temat korzystać wówczas, gdy znajomość ich jest niezbędna do właściwego przedstawienia opracowywanego zagadnienia;

Można też dokonywać selekcji literatury biorąc pod uwagę

1. Tytuł opracowania'

2. Datę wydania pracy na dany temat,

3. Wydawcy (prace teoretyczne PWN, prace empiryczne wydawnictwa uczelniane),

4. Spis treści (informuje o zawartości i strukturze pracy),

5. Recenzje naukowe wydawane w czasopismach.

Poznanie literatury, czyli jej poznanie (etapy):

1. Czytanie szybkie,

2. Czytanie analityczne (dotyczy tylko tej części tekstu, która została zaznaczona podczas czytania szybkiego),

3. Sporządzanie notatek.

Rodzaje notatek:

1. Notatki bibliograficzne (opis książki, pełne imię i nazwisko autora, tytuł, miejsce wydania, rok, strona),

2. Notatki terminologiczne (obejmują wszelkiego rodzaju definicje),

3. Wykazy wątpliwości i niejasności,

4. Wyjątki zwiększające całość,

5. Zestawienie licznych cytatów z książki lub artykułu,

6. Niektóre dane faktograficzne,

7. Streszczenia poszczególnych rozdziałów,

8. Oceny przestudiowanego materiału,

9. Uwagi dotyczące całości tematu lub jego fragmentu

Co muszą spełniać notatki, aby mogły być narzędziem pracy naukowej?

1. Sporządzać je na osobnych kartkach jednakowego formatu,

2. Pisać wyłącznie po jednej stronie kartki (umożliwi to łatwy przegląd i ich wykorzystanie),

3. Kartkę podzielić na wyraźne pola zawierające:

-opis bibliograficzny

-część środkowa (notatka właściwa)

-prawą dolną część kartki poświęcamy na uwagi własne o treści przeczytanej

Rodzaje notatek:

-dosłowne (cytat zawsze umieszczamy w cudzysłowie)

-streszczające wywody autora [publikacji. Jest to zwięzłe ujęcie myśli autora, które wymaga dokładnej analizy tekstu i samodzielnego zapisu myśli

-uwagi własne nasuwające się w związku z przeczytanym tekstem, mogące mieć charakter polemiczny lub koncepcyjny

Jak powinien wyglądać wykaz literatury?

A.Źródła (dzienniki ustaw, encyklopedie, słowniki)

B.Pozycje zwarte (książki)

C.czasopiśmiennictwo

D.Internet

Wstęp do pracy licencjackiej

1.Rozważania ogólne dotyczące tematu

2.Sformułowanie problemu

3.Metody badania

W licencjackiej pracy stosuje się nastepujace metody:

a)metoda analizy i krytyki źródeł

b)metoda porównawcza

c)metoda intuicyjna

d0metoda analizy i krytyki piśmiennictwa.

Metoda analizy i krytyki źródeł polega na sprawdzeniu autentyczności i właściwego sensu śladów działalności ludzkiej, następnie ich objaśnianiu celem określenia ich przebiegu, przyczyn i warunków tej działalności. Na podstawie źródeł odtwarza się w sposób naukowy związki i bieg zjawisk historycznych,. analizuje się, interpretuje pochodzenie określonej działalności, zjawiska lub wytworu i dokonuje ich oceny.

Metoda porównawcza jest pochodną analizy i krytyki źródeł. Jej celem jest stwierdzenie - poprzez porównanie źródeł - zależności jednych wytworów działalności ludzkiej od innych.

Metoda intuicyjna jest tymczasowym wstępem w poznawaniu umysłowym, bowiem cokolwiek staramy się zrozumieć, najpierw chwytamy rzecz zarysowo, niedokładnie, intuicyjnie.

Metoda analizy i krytyki piśmiennictwa.

Do metody tej należy przystosowanie nowego problemu do wiedzy dotychczasowej. Dokonuje się tego przez analizę i krytykę literatury. Metoda ta uwydatnia się w pracy przy przedstawianiu poglądów badaczy i teoretyków na wybrane zagadnienie.

Analiza dokumentów występuję w niemal każdym opracowaniu naukowym.

Dokumentami są teksty naukowe dotyczące bezpośrednio lub pośrednio interesującego nas problemu.

Def. Dokumentów

Dokumenty to wszelkie obiektywne przedmioty będące wynikiem ludzkiej działalności związane zarówno z nauka, kulturą jak i życiem osobistym.

W szerokim znaczeniu dokument to każdy przedmiot materialny będący świadectwem jakiegoś faktu, zjawiska lub myśli ludzkiej, a nade wszystko wszelki ślad pozostawiony przez człowieka na materialnych przedmiotach.

Podział dokumentów:

1. Pisane (niewerbalne):

a) protokoły i sprawozdania,

b)opinie, orzeczenia i świadectwa

c)szkolne i domowe prace uczniów

d)uwagi nauczycieli wpisane do dziennika

e)artykuły prasowe

f)zbiory archiwalne, twórczość literacka

g)pamiętniki, wspomnienia, autobiografie

h)teksty naukowe (związane z tematem pracy)

2. cyfrowe (statystyczne)

a)centralne opracowania zawarte w oficjalnych wydawnictwach statystycznych

b)statystyki lokalne

c)opracowania statystyczne i liczbowe, którymi dysponują sądy, policja, szkoły itp.

3. obrazowe

a)rysunki

b)prace ręczne i konstrukcyjne

c)fotografie, nagrania, filmy, przeźrocza

Podział dokumentów ze względu na pochodzenie:

1)dokumenty zastane (przypadkowe): są to wszystkie te wytwory, które zostały wykonane dla celów pozanaukowych

2)dokumenty intencjonalnie tworzone (systematyczne): są to te, które powstały z zamiarem poddania ich analizie naukowej.

Podział dokumentów ze względu na urzędowe usankcjonowanie

1) dokumenty oficjalne (o charakterze państwowym czy urzędowym),

2)dokumenty osobiste (nieoficjalne) zawierające wypowiedzi autora o jego przeżyciach, zachowaniach, ocenę zjawisk, których doznawał

Dokumenty wykorzystywane w pracy naukowej mogą mieć charakter:

-dokumentu podstawowego

-dokumentu drugorzędnego

Warunki trafnej i rzetelnej analizy dokumentów

Autentyczność wytwórcza, przez która rozumie się zdawanie sprawy z:

-czasu powstania dokumentów i miejsca ich pochodzenia

-adekwatności zawartych w nich treści z podejmowanym problemem badawczym

-stopnia, w jakim zasługują one na zaufanie pod względem naukowym, czyli spełnianie wymagań metodologicznych

-tego czy są oryginalne czy sfałszowane lub dalekie od oryginału albo jego bardziej lub mniej udaną kopią

-tego czy mogą być podstawą formułowania wniosków

-dokładnego uświadomienia sobie warunków i okoliczności, w jakich dokument powstał (np.: nakaz wykonania czy dobrowolnie, czy jest anonimowy)

W ustalaniu autentyczności dokumentu ważne są jego cechy tj.

-staranne lub niestaranne wykonanie

-charakter pisma

-skreślenia

-ozdobniki, dopiski

-ustalenie czy jest oryginałem, kopią lub falsyfikatem.

Należy zwrócić uwagę przy analizowaniu dokumentu, czy jego twórca jest wiarygodny, czy można na nim polegać (ważne są jego poglądy, przekonania, preferowane wartości, zakres wiedzy)

Motywy w przekazie informacji są ważne, gdyż pozwalają zorientować się czy autor chciał przypodobać się czytelnikowi, czy chciał przedstawić problem w sposób naukowy, czy autor był obserwatorem danego zjawiska, jakiej płci jest autor, w jakim stopniu autor jest specjalistą swojego zakresu.

Rodzaje analizy dokumentów:

1. analiza pedagogiczna: prowadzi do sformułowania wniosków przydatnych dla organizowania procesu dydaktyczno-wychowawczego,

2. analiza psychologiczna: ma na celu badanie dokumentów z punktu widzenia ustalonych cech psychicznych osób, które wykonały dany wytwór,

3. analiza diagnostyczna: ma na celu ustalenie aktualnego stanu analizowanego zjawiska czy właściwości,

4. analiza rozwojowa: przedstawia dane zjawisko w przekroju rozwojowym tzn. na przestrzeżeni określonego czasu,

5. analiza indywidualna: dotyczy problemów badawczych w odniesieniu ich do poszczególnych jednostek,

6. analiza grupowa: poszukuje rozwiązań w odniesieniu ich do pewnej grupy społecznej.

Analiza jakościowa, ilościowa, formalna.

Kategoria ilość oznacza:

-całokształt cech wskazujących na rozmiary zjawiska,

-to, co można wyrazić w postaci liczb,

Kategoria jakość rozumiana jest jako:

-całokształt cech, które wskazują na to, czym dane zjawisko jest,

-zbiór cech istotnych,

-coś, czego nie da się wyrazić za pomocą liczb, w jednostkach odpowiedniego układu miar.

Przedmioty analizy:

-postawy,

potrzeby,

-dążenia,

-zainteresowania,

-aspiracje życiowe, szkolne, zawodowe,

-przyczyny zachowania niezgodnego z obowiązującymi normami,

-ocena pracy dydaktyczno-wychowawczej nauczycieli,

-walory wychowawcze.

Przedmiotem analizy nie jest człowiek.

Na czym polega analiza?

Analiza treści jest techniką badawcza służąca do obiektywnego, systematycznego i ilościowego opisu jawnej treści przekazu informacyjnych.

Analiza polega na:

1. ustaleniu zakresu materiału mającego stanowić podstawę analizy (zakres przedmiotowy, zakres czasowy, zakres przestrzenny),

2. określeniu przedmiotu tzn. służy zdefiniowaniu pojęcia,

3. określeniu problemów będących przedmiotem analizy. Problem wyraża się w postaci pytania, które wynika z tematu pracy,

4. wyłonieniu wskaźnika interesujących nas faktów, czyli tego co można zaobserwować,

5. dokonaniu analizy jakościowej (treściowe) polegającej na jakościowym opisie i interpretacji zawartych w dokumentach treści (ukrytych i jawnych),

6. ustaleniu w trakcie przeprowadzonej analizy hipotez, przez co badacz nie czuje się skrępowany w ich odczytywaniu,

7. analizie ilościowej obejmującej policzalne dane,

8. analizie formalnej sprowadzającej się do przeanalizowania zewnętrznej formy dokumentów tj. ich wyglądu zewnętrznego, ogólnego stanu utrzymania, technicznego sposobu wytworzenia, stopnia ich trwałości lub adekwatności do celu, który był sformułowany w toku ich tworzenia.. Na formalna analizę składa się głownie wygląd dokumentu.

Zasady budowy tabel i wykresów

Sposób prezentacji wyników jest uzależniony głównie od:

-jaki cel ma spełnić tabela czy wykres

-od charakteru zbiorowości

-celu badań

Zasady:

-informacje ogólne powinny być poprzedzone przez informacje szczegółowe

-informacje charakteryzujące przyczyny powinny poprzedzać informacje opisujące skutki

-informacje opisujące rozwój zbiorowości lub zjawisk w czasie prezentuje się chronologicznie

-aby informacje były komunikatywne należy posługiwać się ogólnie uznanymi i powszechnie stosowanymi pojęciami, definicjami, umownymi symbolami.

Tabele mogą być:

-proste (zawierają jeden szereg statystyczny)

-złożone, które zawierają kilka szeregów, lecz muszą być dobrze przemyślane.

Każda tabela składa się z:

-tytułu, który określa to, co w tabeli jest uwzględnione w zakresie rzeczowym, przestrzennym i czasowym

-tabeli właściwej, na którą składają się wiersze i kolumny.

Górna część tabeli właściwej nosi nazwę „główka tabeli” i zawiera ona tytuły kolumn. Boczna część tabeli nosi nazwę boczek tabeli i zawiera tytuły wierszy

Umowne znaki stosowane w tabelach:

„0” - oznacza, że zjawisko występuje w ilościach mniejszych niż rzędne liczb podanych w tabeli

„.” Oznacza brak informacji

„x” - informuje, że tabela w tym miejscu nie może być wypełniona ze względu na układ tabeli

„!” obok liczby oznacza wynik poprawniejszy

słowo „w tym” oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy ogólnej

Tabela powinna spełniać zasadę samoobjaśnialności by nie szukać dostatecznych objaśnień w tekście pracy.

Wykres jest drugim równorzędnym sposobem przedstawienia danych.

Wykres składa się z;

-tytułu

-pola wykresu

-legendy

-źródła

Tytuł wykresu w sposób zwięzły i komunikatywny określa to co wykres zawiera w zakresie rzeczowym, przestrzennym i czasowym

Tytuł umieszczamy nad wykresem.

Pole wykresu określa się mianem wykresu właściwego, przedstawia graficzny obraz prezentowanej cechy. Jest to najważniejsza część wykresu, ponieważ zawiera informacje, które chcemy przekazać.

Podział wykresów ze względu na charakter szeregów statystycznych:

-strukturalne

-dynamiczne

-przestrzenne

Podział wykresów ze względu na obraz graficzny:

-liniowe

-pasmowe

-punktowe

-powierzchniowe

-trójkątne

-bryłowe

-mapowe

-kombinowane

-specjalne.

W pracach najczęściej stosuje się wykresy liniowe i powierzchniowe.

Pisanie pracy polega na:

-analizowaniu zebranych informacji, danych z materiałów źródłowych oraz wyników własnych badań

-systematycznym poddawaniu krytyce zebranego materiału źródłowego i badawczego oraz ustalaniu faktów

-konfrontowaniu ustalonych wiadomości źródłowych oraz wyników badań własnych ze stanem wiedzy oraz wynikami badań innych autorów

-wysuwaniu wniosków wynikających z analizy materiału źródłowego oraz z przeprowadzonych badań

Wskazówki dotyczące wniosków końcowych

-wnioski powinny opierać się na przeprowadzonych uprzednio dowodach doświadczalnych

-wnioski powinny podsumowywać osiągnięte wyniki badań

-wnioski powinny wyrywać i formułować zależności (najbardziej odnosimy się do tych elementów, które w pracy były od siebie najbardziej zależne

-wnioski powinny wykazywać zależności pomiędzy badanymi zjawiskami

-wnioski powinny podawać problematykę dalszych badań oraz zmiany zakresu badań

-wnioski powinny wskazywać możliwości zastosowania w praktyce otrzymanych wyników badań.

Zasady, które powinny być przestrzegane w celu uzyskania jasności, zwięzłości i prostoty stylu oraz poprawności języka.

-przed przystąpieniem do omawiania jakiegoś zagadnienia należy jasno sprecyzować, czego ono będzie dotyczyło i co chce się powiedzieć

-toku wywodów nie należy rozbijać dygresjami. Dygresje zamieszcza się w przypisach

-zdanie następne powinno wypływać z poprzedniego, sprzyja temu budowanie zdań krótszych i przejrzystych

-należy przestrzegać czystości poprawności językowej

-należy przestrzegać reguł ortograficznych i zasad interpunkcji

-należy stosować terminologię ścisłą i precyzyjną, unikać pojęć wieloznacznych i je definiować

Błędy występujące w pracach

-niezgodność treści z tytułem

-niezgodność treści rozdziałów lub podrozdziałów z ich tytułami

-nadawanie rozdziałom tytułów takich samych jak tytuł pracy

-powtarzanie kilkakrotnie tych samych zagadnień w pracy

-niewłaściwa kolejność w przedstawianiu wyników tj. niezgoda z planem pracy

-błędna lub niewłaściwa klasyfikacja wyników

-błędy graficzne w przedstawianiu wyników

-przedstawianie wyników bez ich analizy

-błędy wnioskowania (nie wynikają z treści pracy)

-błędy ortograficzne, gramatyczne, językowe, stylistyczne, interpunkcyjne

-błędy maszynowe

-przepisywanie fragmentu prac innych autorów bez podawania źródła

-pośpiech w procesie tworzenia pracy.

1

---