HYDROLOGIA I OCEANOGRAFIA
1. Podziały rzędowości rzeki
- Klasyfikacja rzek (wg Hartona-Strahlera)
n=1 to odcinki początkowe wszystkich rzek nie mających jakichkolwiek stałych dopływów (najmniejsze, stale płynące cieki). Dalsza klasyfikacja cieków odbywa się zgodnie z następującymi prawidłami:
- Tradycyjna Klasyfikacja numeryczna
I rzędu - dochodzą do morza (źródłowe odcinki rzek)
II rzędu - dopływy I (połączenie dwóch rzek I rzędu)
III rzędu - dopływy II (połączenie rzek)
2. Wezbrania:
z deszczów
z roztopów (w górach roztopy wolniej i stopniowe; na nizinach gwałtowne, w górach rzadko duże wezbrania wiosenne - raczej letnie)
zatorowe i śryżowe
związane z cofką wody morskiej do ujścia (lejkowate)
Wielkość i przebieg wezbrań zależą od:
intensywności i ilości opadów
zdolności retencyjnej zlewni (podłoże wodonośne/duża retencyjność/małe wezbrania)
szaty roślinnej
udział powierzchni z opadem w całkowitej powierzchni zlewni
formy koryta i jego spadku
kształt koryta i układ sieci rzecznej
człowiek może regulować zdolność retencyjną zlewni zmieniając szatę roślinną, kształt koryta czy budując zbiorniki retencyjne
3. Reżim (ustrój rzeki) - charakter rzeki, na który składają się stany wody, przepływy oraz ich zmienność i czas ich występowania, typ genetyczny wezbrań i niżówek
Niżówka
okres kiedy przepływy są niższe od średnich minimalnych przepływów
ile wody zabrakło do SNQ (średniej niskiej wody)
jeżeli przerwa w niżówce powyżej 15 dni to dwie niżówki
niżówki letnie - brak opadów, duże parowanie
zimowe - retencja w śniegu
łagodnymi zmianami przepływów (niskie wyżówki, wysokie niżówki) charakteryzują się rzeki w zlewniach, których woda wsiąka w podłoże; jeżeli wsiąka niewiele, to wyżówki są wysokie/niżówki niskie; średnie wartości odpływu będą równe, ale czasowa dystrybucja różna
stabilizację rzeki można uzyskać sztucznie (zbiorniki retencyjne) jeżeli w zlewni dużo jezior - retencja hydrauliczna
Klasyfikacja reżimów
proste, z jednym wezbraniem
glacjalny
pluwialny
górski
nizinny
oceaniczny (znaczenie parowania, latem parowanie, zimą opad - wzrost przepływu zimą)
kontynentalny
równinny
złożone, z kilkoma wezbraniami
śnieżny
przejściowy
równinny
śnieżno-deszczowy
deszczowo-śnieżny
rzeki karpackie wezbrania letnie na zachodnie, na wschodzie mniejsze znaczenie
Dunajec jedno wezbranie roztopowo-letnie
Klasyfikacja reżimów wg Wojejkowa:
klimatów zimnych: niskie tempo, okresowe wstrzymanie obiegu wody
wschodnioeuropejski: główne znaczenie roztopy wiosenne
górski
klimatu umiarkowanego oceanicznego
klimatu umiarkowanego kontynentalnego
śródziemnomorski
klimatów zwrotnikowych (rzeki okresowe)
klimatów suchych (rzeki epizodyczne)
mieszany (Nil)
strefy równikowej
Klasyfikacja wg Lwowicza
według zasilania:
lodowcowe
śnieżne
deszczowe
podziemne
według intensywności zasilania
>80% rocznego opadu
50-80%
<50%
według pory roku o największym odpływie
Klasyfikacja według Dynowskiej
informacja o charakterze zmienności
reżim równikowy (niski współczynnik zmian dziennych i miesięczne)
reżim umiarkowany (niski współczynnik zmian dziennych, różne współczynniki zmian miesięcznych)
reżim niewyrównany (??) - wysoki współczynnik zmian dziennych i miesięcznych
informacja o porach roku w których następują wezbrania
wezbrania wiosenne
wezbrania wiosenne i zimowe
wezbrania wiosenne i letnie
wezbrania wiosenne, zimowe i letnie
informacja o rodzaju zasilania
gruntowo - deszczowo - świeże
deszczowe - gruntowe - świeże
5.Odpływ podziemny
woda odpływająca rzeką, odprowadzająca wodę pochodzącą z zasilania gruntowego
czasem za wartość odpływu podziemnego uznaje się minimalne przepływy (średnią z minimalnych miesięcy) metoda Wundta
na zasilanie rzek mogą wpływać wody jeziora
Czynniki wpływające na wielkość podziemnego zasilania:
budowa geologiczna
ukształtowanie terenu (im bardziej stromo, tym lepsze warunki do spływu powierzchniowego)
użytkowanie terenu zlewni (jeśli zamiast lasu pole może pojawić się spływ powierzchniowy)
stopień przemrożenia gruntu
Odpływ w Polsce:
Najmniejszy: centralnej - 100 - 150 mm
Największy: góry - 250 - 700 mm
Odpływ podziemny:
Mazowsze, Wielkopolska, Dolny Śląsk - 50 mm
Większość kraju - do 100 mm
W górach miejscami powyżej 150 mm a nawet do 300
Jura Krakowsko-Częstochowska, pojezierze Pomorskie, Mazowsze - 150 mm
Roczny odpływ ze zlewni
6.Rozkład prędkości wody w korycie rzeczywistym
w zakolach po stronie zewnętrznej prędkość największa
z reguły największa w okolicach środka nieco poniżej lustra wody
metoda chemiczna/konduktometryczna
rozcieńczenie roztworu/barwnika będzie tym większe im większy przepływ rzeki
musimy znać stężenie roztworu wlewanego i jego naturalną zawartość w rzece
w niektórych sytuacjach można wykorzystać różnicę temperatur wody w rzece (np. kiedy u brzegu rzeki znajduje się źródło o innej temperaturze i znanej wydajności
Przepływ (natężenie przepływu rzeki) - ilość wody przepływającej przez przekrój poprzeczny koryta w określonym czasie.
Limnigraf:
urządzenie mierzące stan rzek, jezior, mórz (mareograf) składa się z rury w której założony jest pływak, który rejestruje stan wody analogowo lub cyfrowo
Diver:
urządzenie podobne do długopisu, przelicza ciśnienie słupa wody na wysokość słupa
Stan wody mierzy się:
w miejscach stabilnych
jeżeli korytko jest niestabilne to stosuje się umocnienia
stan wody może świadczyć o wartości przepływu
Ilość wody płynąca rzeką:
metoda wolumetryczna
pod płynącą wodę podstawia się naczynie i mierzy się czas w którym napełni się wodą (tylko dla małych rzek)
metoda przelewów
pomiar pływakiem
pomiar pośrodku koryta
prędkość=czas*przekrój
Q=F*v*α
młynek hydrometryczny
najczęściej stosowana metoda
Przyczyny błędów pomiarowych:
straty na zwilżenie ścianek zbiornika
zaburzenia turbulencyjne
nierejestrowane opadów
wywiewanie śniegu
parowanie
błędy odczytu
w rocznikach statystycznych podaje się sumy opadów zarejestrowane
opad zarejestrowany < opad rzeczywisty
niedoszacowanie 15% odczytu rocznego
im niższe opady, tym większe niedoszacowanie
wartość niedoszacowania zależna od posterunku
7.Metody obliczania opadu w zlewni:
metoda izohiet
wyznaczanie izohiet metodą interpolacji
powinny zawiązywać do poziomic
między izohietami 600-550 średni opad 575
dla obszarów górskich
średnia ważona
metoda poligonów (wieloboków)
dla obszarów nizinnych
wyliczenie regionów opadowych
8. Opad - metody pomiaru:
Ombrometry - deszczomierze - różnią się między sobą powierzchnią
Deszczomierz Hellmana:
powierzchnia wlotowa 200 cm2 1 metr nad gruntem
krzyż śniegowy
opad mierzony w mm (lub l/m2)
odpowiednio wyskalowany cylinder pozwala szybko uzyskać wynik
Pluwiograf:
od ombrometru różni się tym, że umożliwia ciągły zapis opadów
zbiorniczek z pływakiem
bęben dobowy/tygodniowy
Wagi strunowe:
ważą wodę w naczyniu, masa wody oceniona jest na podstawie drgań struny
Totalizatory:
kolektory opadu całkowitego (kubły w trudno dostępnych miejscach, np. Tatry na Żółtej turni), aby woda nie wyparowała do kubła wlewa się oliwy
Dynamika wód
Cyrkulacja wielkoskalowa
wody powierzchniowe wędrują ku północy, zwiększają gęstość, w miarę ochładzania się opadają na dno i wracają ku równikowi ogrzewanie, wznoszenie
główny kierunek cyrkulacji - zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara
RUCHY
rytmiczny (falowanie)
stały (prądy)
okresowy (pływy)
RODZAJE FAL
wymuszone
swobodne
Cechy prądów morskich:
ruch postępowy cząsteczek wody
znaczne odległości
duże masy
ten sam kierunek
podobna prędkość
Przyczyny powstawania:
tarcie wiatru
różnice gęstości wód
różnice ciśnienia
różnice poziomu wody
pływy
Modyfikacje:
siła Coriolisa
siła tarcia
siła odśrodkowa
kształt dna
Rodzaje prądów:
wiatrowe
kompensacyjne (stałe, okresowe, czasowe)
spływowe
gęstościowe
pływowe
OCEANOGRAFIA
Oceany zajmują 71% powierzchni Ziemi i zawierają w sobie 97% wszystkich zasobów wodnych.
180 mln km2 - Ocean spokojny - 52%
106 mln km2 - Ocean atlantycki - 25%
75 mln km2 - Ocean indyjski - 20%
Główne formy dna oceanicznego:
szelf - 7,8%
stok kontynentalny - 18,1%
basen oceaniczny - 73,1 %
Kaniony podwodne - przedłużenie kanionów lądowych
Gujoty - podwodne samotne góry, stożki wulkaniczne
Riplemarki - zmarszczki
Grzbiet śródoceaniczne - podmorskie łańcuchy górskie
Najgłębszy rów - Rów Mariański - - 110022m
Cechy wody morskiej:
NaCl
MgSO4
Na, Cl, K, Ca, SO4, Mg, Sr, Br, HCO
Temperatura:
duże regionalne zróżnicowanie temperatury
max ciepłe ku zwrotnikom (25-30C)
0-5C ku biegunom
-1C Antarktyda
wygięcie izotermy na Oceanie spokojnym spowodowane zimnym prądem Preuwiańskim
Termoklina - skokowa zmiana temperatury
Zasolenie
średnie 34,7 ‰
Ocean atlantycki - 34,9 ‰
Ocean indyjski - 34,7 ‰
Ocean spokojny - 34,62 ‰
spadek zasolenia w stronę równika spowodowany deszczami zenitalnymi
Morze Czerwone - 300‰; 44,5C
Bałtyk ok. 7‰
Paloklina - skok zasolenia z głębokością
Woda morska jest ośrodkiem dyspersyjnym, niejednorodna optycznie
Sterfy
fotyczna
euforyczna - do 100m
dysfotyczna 350-450 m
afotyczna (ciemna)
KRIOLOGIA
Zmarzlina = premafrost
Rozkład lodowców na kuli ziemskiej
Afryka 20 km2 (Klimandżaro - b.szybko się kurczy)
Antarktyda - 14 tys.km2
11% lądów - 16317 tys km2
Warunki powstawania lodowców
klimatologiczne
dostępność śniegu
promieniowanie słoneczne
temperatura
układ prądów morskich
orograficzne
stożki wklęsłe
ekspozycja
wysokość n.p.m.
odległość od morza
18 tys lat temu - ostatnie zlodowacenie Wurn, poziom Atlantyku 135m niżej; obecnie 43-61% tamtego lodowca
lodowiec półpokrywowy - pole lodowca, z którego spływają fragmenty lodu do doliny (np. Spitzbergen)
Slash - spływ błotno-lodowcowy
Metamorfoza śniegu w lód lodowcowy
mokra - zakłada fazę ciekłą (odmarzanie/zamarzanie) - ciemna barwa - kl. cieplejszy
sucha - bez stanu ciekłego - biały śnieg - klimat zimniejszy
Lodowiec nałożony - warstwa ponownie zamarznięta nadbudowująca lodowiec
Lodowiec Rodanu - wydrążona jaskinia - można zwiedzać
Gęstość udział powietrza
Śnieg 0,03-0,4 g/cm3 90%
Śnieg firnowy - kryształy lodu w postaci śniegu
Firn 0,4-0,8 60%
Lód firnowy - kryształy lodu sklejone lepiszczem
Lód 0,8-0,9 15%
Pole firnowe - gromadzenie śniegu
Jęzor - ubytek
Ablacja
termiczna
mechaniczna (cielenie się)
TERMIKA LODOWCÓW
Lodowce ciepłe - ok. 0C (temperatura spada w głąb)
Lodowce zimne -30 C do -50 C 9temp rośnie w głąb)
Politermalne (ciepły na zimnym lub odwrotnie)
Źródła ciepła lodowca :
atmosfera
deszcz
przemiany fazowe
ciepło geotermalne
Ciepło właściwe lodu
aby lód ogrzał się o 1C potrzeba 0,5 cal
Rzeki
supraglacjalne (na pow lodowca)
inglacjalne (wewnątrz)
subglacjalne (pod lodowcem)
transfluencja lodowcowa - lodowiec wędruje pod górę
rzeki lateralne - boczne, wzdłuż lodowca
Ruch lodowca
Lodowiec - masa lodu będąca w ruchu
Szczeliny do ok. 30m świadczą o spękaniu powierzchni
Ruch
Aktywny Pasywny
Formy tektoniki glacjalnej
szczeliny lodowe - boczne, poprzeczne, podłużne, brzeżne
serczki - gęsta siec spękań
ogiwy - most gromadzący się w szczelinach
Mikroformy
krionity - frmy związane z selektywnym wytapianiem lodu
LIMNOLOGIA
Jeziora pochodzenia endogenicznego:
tektoniczne (głębokie, wydłużona, strome brzegi)
wulkaniczne (w kraterach wygasłych wulkanów, zaokrąglony kształt, płytkie)
rzeki przegrodzone lawą wulkaniczną
Jeziora pochodzenia egzogenicznego:
polodowcowe
nie związane z działalnością lodowców
Jeziora polodowcowe
krótkotrwałe (do kilku tys lat)
rynnowe
moreny dennej (materiał na bardzo dużym obszarze - zagłębienia)
oczka (erozyjna działalność wód krążących w lądolodzie)
kotły (działalność eworsyjna wód)
cyrkowe/karowe (lodowce górskie)
fiordowe (końcowe odcinki fiordów, odcięte od morza)
drumlinowe
Jeziora stanowią zbiorniki retencyjne łagodzące przepływ rzek w zlewni. Gdy leża w górnej części zlewni ich łagodzący wpływ jest mniejszy, niż gdy leżą w dolnej części zlewni.
Dla przepływu rzeki znaczenie ma powierzchnia jezior i miąższość strefy wahań. Większego znaczenia nie ma objętość wody w jeziorach.
Termika jezior
W lecie gdy jest ciepło wody jeziorne są rozgrzane, natomiast woda w głębszych warstwach nie podlega nagrzewaniu
Jezioro oligotroficzne |
|
Jezioro dystroficzne |
Duża |
Przezroczystość |
Mała |
Dużo |
Zawartość tlenu |
Mało |
Mała |
Mineralizacja |
Dużo |
Liczne |
Gatunki |
Nieliczne |
Mała |
Populacja organizmów |
Duża |
Uboga |
Roślinność |
Bogata |
Słabo rozwinięty |
Plankton |
Silnie rozwinięty |
Ubogie w składniki organiczne |
Osady denne |
Bogate w substancje organiczne |
W nagrzanej przypowierzchniowej warstwie gęstość wody jest niewielka. Dużo większą gęstość mają chłodne wody w niższych warstwach. W związku z tym prawie nie następuje mieszanie się ze sobą warstw ciepłych i chłodnych. Zimą może się zdarzyć, że większą gęstość będą miały zimne wody przypowierzchniowe opadanie i mieszanie się wód.
W jeziorach płytkich o wydłużonym kształcie wiatr może mieszać wody. Wówczas Epilimnion jest miąższy.
Trofia jezior
Jeziora polodowcowe są krótkotrwałe, misa jeziorna jest wypełniona materiałem niesionym prze rzeki, nasycenie wód substancjami odżywczymi spłyceniebagnozanik
Źródła dostawy biogenów
N atmosferyczny, glebowy
Detergenty
Nawozy naturalne i sztuczne
Ścieki
Zanieczyszczone odpady
Trofia - produktywność biologiczna
wody płone
oligotroficzne - mało żyzne
mezotroficzne - umiarkowanie żyzne
eutroficzne - żyzne
politroficzne - b. żyzne
saprotroficzne - przeżyźnione
na trofię jezior wpływa przede wszystkim zawartość fosforu
|
P |
N niorg |
Ultratroficzne |
<5 |
<200 |
Oligotroficzne |
5-10 |
200-400 |
Mezotroficzne |
10-30 |
300-650 |
eutroficzne |
30-100 |
500-1500 |
hypertroficzne |
>100 |
>1500 |
Jeziora są najbardziej wrażliwymi i najtrudniejszymi w rekultywacji obiektami pułapka dla ścieków.
RETENCJA
Retencja powierzchniowa
śniegowa - ma znaczenie głównie zimą, choć może się zdarzyć, że pokrywa śniegowa będzie występować przed początkiem roku hydrologicznego; woda ze śniegu może zasilać wody podziemne; miąższość pokrywy śnieżnej nie jest równoważna ilości wody (hs*g = ekwiwalent śniegu)
retencja jeziorna (powierzchnia jezior i różnice stanu wody, mnożymy, a następnie dzielimy przez powierzchnię zlewni
Retencja podziemna
DR=Dh*M (współczynnik odsączalności)
współczynnik odsączalności zmienia się w skałach nawet na bardzo małych odległościach
Recesja przepływu
krzywa ta opada w postępie geometrycznym V=(86400/a)*Qt V=zasób wód; Q-przepływ, t=czas
poprzez pomiar wody podziemnej płynącej rzekami możemy określić wskaźnik retencji. Do tego potrzeba okresów bezopadowych
Retencja intercepcji
trudnomierzalna, krótkotrwała, zmienna w przestrzeni i czasie
Retencja antropogeniczna
Retencja rzeczna
PAROWANIE
P=E+H+DR
Parowanie (ewaporacja)
polega na procesie fizycznym, w którym cząsteczki wody przechodzą ze stanu ciekłego do gazowego
Parowanie potencjalne
mogłoby zachodzić w danych warunkach przy nieograniczonym dostępie wody
Parowanie rzeczywiste
parowanie, które faktycznie zachodzi
Transpiracja
parowanie za pośrednictwem organów roślinnych
ewapotranspiracja = ewaporacja + transpiracja
Intercepcja
zatrzymywanie wody na powierzchni drzew, liści
Parowanie terenowe
parowanie w terenie wraz ze stratami pary wodnej w przemyśle
Parowanie
z powierzchni ziemi
z powierzchni wody
z roślin
z powierzchni sztucznej np. asfaltu
Pomiary parowania
ewaporometr
poziom lub masa wody ubywająca z naczynia w skutek parowania. W celu zbilansowania strat i zysków wody stawia się obok deszczomierza
lizymetr
przyrząd mierzący parowanie z powierzchni gruntu, składa się z wypełnionej glebą donicy o znanej wadze, z której paruje woda. Można też zmierzyć wielkość przesiąkania
Wzory empiryczne
gdy nie dysonujemy seriami pomiarów to są modele służące do określania wielkości parowania przy znajomości czynnika wpływającego na wielkość parowania
temperatura powietrza
prędkość wiatru
wilgotność powietrza
wilgotność środowiska
metoda dyfuzji turbulencyjnej
E=-kwP (wilgotność właściwa/wysokość npm)
k - wskaźnik dyfuzji turbulencyjnej pary
R=EL+A uproszczone równanie bilansu cieplnego powierzchni czynnej
EL = straty ciepła na parowanie
A - wymiana ciepła z atmosferą
metoda deficytu odpływu
P=H+E+/-DR E=P-H+/-DR (opad wieloletni, średni)
E=P-H
Parowanie terenowe w konkretnym (??)
K=E1/E2
Rodzaje wody podziemnej:
1reliktowa
2infiltracyjna
3kondensacyjna
4juwenilna
5metamorficzna
Dwie strefy
strefa saturacji
strefa aeracji
Podział wód podziemnych:
1. higroskopijna
- bardzo silnie związana siłami adsorbcji
- warstwa od 1 do 140 średnic cząsteczki wody (rzędu 10 do -4 do 10 do -2 um)
- nie wchodzi w reakcje, nie może rozpuszczać substancji
- nie przynosi ciśnienia hydrostatyczego
- zamarza przy -78°
- niedostępna dla roślin
2 błonkowata
- ciekła woda związana z siłami elektrycznymi (polarna budowa cząsteczki H2O)
- warstwa nie przekracza 0,5 um
- ma częściową zdolność rozpuszczania substancji
- zamarza poniżej 0º
- nie przenosi ciśnienia hydrostatycznego
3. kapilarna
- utrzymywana siłami spójności i przylegania(kapilarnymi); ich wielkość zależy od rodzaju cieczy i wielkości kanalików (porów w skale)
- podlega siłom ciężkości
- przekazuje ciśnienie hydrostatyczne
- rozpuszcza sole mineralne
- dostępna i wykorzystywana przez rośliny
- zamarza poniżej 0º
- wpływ na własności fiz-chem skał, powodowanie osuwisk, zawilgacanie murów i
fundamentów
4. woda wolna
- w pełni podlega sile grawitacji
- wypełnia pory w skale
- swobodnie migruje
woda wolna w strefie saturacji (ruch poziomy, stagnacja)
woda wolna w strefie aeracji: woda wsiąkowa (porusza się ruchem zbliżonym do pionowego)
strefa aeracji: woda higroskopijna strefa saturacji: woda przypowierzchniowa
błonkowata zawieszona
kapilarna wgłębna
wsiąkowa głębinowa
zawieszona rodzaje: porowe, szczelinowe, krasowe
HYDROIZOHIPSY - jednakowa rzędna zwierciadła wód podziemnych - linie krzywe na mapie hydrogeologicznej łączące punkty o tej samej wysokości zwierciadła wody podziemnej względem przyjętego poziomu odniesienia, zwykle poziomu morza. Hydroizohipsy przypominają nieco poziomice, jednostką są metry n.p.m.
HYDROIZOBATY - jednakowa miąższość strefy aeracji - linie krzywe na mapie hydrogeologicznej łączące punkty o takiej samej głębokości zwierciadła wody gruntowej względem powierzchni ziemi. Jednostką są metry.
rzeka drenująca - odbiera wodę z warstwy wodonośnej
rzeka zasilająca - zasila wody podziemne
filtracja wód podziemnych odbywa się w kierunku spadku zwierciadła prostopadle do hydroizohips
własności hydrogeologiczne skał
- porowatość
- szczelinowatość
- krasowość
- przepuszczalność
- wodochłonność
- wodoodsączalność
1. porowatość
- pory subkapilarne ø< 0,0002 mm
- pory kapilarne 0,0002mm<ø< 0,5 mm
- pory nadkapilarne ø> 0,5 mm
współczynnik porowatości: p=Vp*100%/Vc (Vp - obj.porów, Vc - obj.całej próbki)
porowatość efektywna - pory połączone ze sobą o średn. umożliwiających ruch wody wolnej
wpływ na porowatość: wysortowanie ziaren w skale, występow. lepiszcza, ułożenie ziaren
2. wodoodsączalność
zdolność skal do oddawania wody wolnej pod wpływem siły ciężkości
TEST
- przebieg działu wodnego powierzchniowego nigdy nie pokrywa się z przebiegiem działu wodnego podziemnego [F]
- przepływ rzeki można zmierzyć za pomocą łaty wodowskazowej [F]
- wielkość parowania mierzy się za pomocą pluwiografu [F]
- w bilansie wodnym retencja może przyjmować wartości ujemne [P]
- anotermia to stan jeziora w którym temperatura wody jest taka sama na różnych głębokościach [F]
- z map hydroizobat można obliczyć spadek hydrauliczny [F]
- … to strefa wód powierzchniowych [F]
- izohiety to linie łączące punkty o takich samych opadach [P]
- wskaźnik odpływu określa jaka część wody opadowej odpłynęła za zlewni [P]
- odpływ jednostkowy może być wyrażony w milimetrach [F]
- granity stanowią zasobny zbiornik wód podziemnych w Polsce [F]
- krzywa konsumpcyjna przedstawia związek między stanami a przepływami wody w rzece [P]
- wody higroskopowe można usunąć podgrzewając próby skalnej do temperatury powyżej 100 C [P]
- typowym obszarem deficytu wody w Polsce są Kujawy [P]
- w Polsce występują wody artezyjskie [P]
- lizymetr służy do pomiarów natężenia spływu powierzchniowego [F]
- średni przepływ Wisły w Krakowie wynosi około 700 m2/s [F]
- jeziora oligotroficzne odznaczają się dużą zasobnością w substancje odżywczą [F]
- na terenie Polski wody I klasy czystości występują w Wielkopolsce [F]
- wysokość opadów mierzona w deszczomierzach jest niższa w stosunku do wartości rzeczywistej
- w Polsce wielkość parowania przewyższa wielkość opadów [F]
- lej depresyjny powstał w wyniku niskiego ciśnienia atmosferycznego [?]
- duży rozrzut punktów przy konstrukcji krzywej konsumpcyjnej jest najczęściej spowodowany … podczas pomiaru przepływu [F]
- kształt zlewni nie ma wpływu na kształt fali uderzeniowej [F]
- zawiesiny to materiał rozpuszczony w wodzie w postaci Janów [F]
- wody mineralne Krakowa należą do wód … [F]
- jeżeli współczynnik odpływu zlewni - 40% oznacza to że przy sumie opadów rocznych 1000mm wskaźnik odpływu wynosi 600mm [F]
- w Bieszczadach występuje pierzasty układ sieci rzecznej [P]
- silne pofałdowanie sprzyja wyrównanej stratyfikacji termicznej jeziora [F]
- w Tatrach 15 tysięcy lat temu występowały lodowce piedmontowe [F]
- w przypadku braku pomiarów hydrometrycznych zlewni do obliczenia odpływu stosujemy tabele …. [?]
- hydroizohipsy to linie prostopadłe do poziomic przechodzące przez źródło [F]
- do określenia opadów na obszarze górskim służą metody izohiet i wieloboków [F]
1