Świdrowiec gambijski - Trypanosoma brucei gambiense
1.Systematyka: Wiciowce - Flagella
2.Obszar występowania :Zachodnia i centralna Afryka
3.Forma inwazyjna: Trypomastigota
4.Sposób przenoszenia się pasożyta: poprzez ukłucie zarażonej muchy tse-tse
5.Żywiciele: zwierzęta kręgowe i człowiek
6.Cykl życiowy:
-zarażenie muchy formą trypomastigota
-dzieli się → epimastigota
-przełyk → gardziel → gruczoły ślinowe
-ugryzienie muchy tse-tse
7.Morfologia: jak trypomastigota
8.Objawy chorobowe: Bezsenność, bóle głowy, apatia, zapalenie mięśnia, sercowego, śpiączka, objaw Winterbottoma
9.Rozpoznanie: Materiał diagnostyczny:krew
Diagnostyka: rozmaz, barwienie Giemsy
10.Miejsce bytowania u człowieka: krew, chłonka
Świdrowiec nagany - Trypanosoma brucei rhodesiense
1.Systematyka: Wiciowce - Flagella
2.Obszar występowania : wschodnia i środkowa Afryka
3.Forma inwazyjna: Trypomastigota
4.Sposób przenoszenia się pasożyta: poprzez ukłucie zarażonej muchy tse-tse
5.Żywiciele: zwierzęta hodowlane, dzikie zwierzęta, muchy tse-tse
6.Cykl życiowy:
-zarażenie muchy formą trypomastigota
-dzieli się → epimastigota
-przełyk → gardziel → gruczoły ślinowe
-ugryzienie muchy tse-tse
7.Morfologia: jak trypomastigota
8.Objawy chorobowe: Bezsenność, bóle głowy, apatia, zapalenie mięśnia, sercowego, śpiączka
9.Rozpoznanie: Materiał diagnostyczny: krew
Diagnostyka: rozmaz, barwienie Giemsy
10.Miejsce bytowania u człowieka: krew, chłonka
Świdrowiec amerykański - Tryponosoma cruzi
1.Systematyka: Wiciowce - Flagella
2.Obszar występowania :Ameryka południowa i środkowa
3.Forma inwazyjna: Trypomastigota
4.Sposób przenoszenia się pasożyta: kał lub wymiociny pluskwiaków, trypomastigota
5.Żywiciele: zwierzęta kręgowe i człowiek
6.Cykl życiowy:
-ugryzienie pluskwiaka → wnika do komórek tkanki podskórnej
-amastigota → podział → rozpad kom. żywiciela → 2 trypomastigota
-wędrówka do kom:
-ukł.siat-śródbł
-wątroby
-śledziony
-m.sercowego, m.szkieletowych
7.Morfologia: jak trypomastigota
8.Objawy chorobowe: obrzęk jednostronny powieki, objaw Romany,zapalenie spojówek →
choroba Chagesa
9.Rozpoznanie: Materiał diagnostyczny: krew, rozmaz szpiku
Diagnostyka: rozmaz krwi
10.Miejsce bytowania u człowieka: krew, chłonka, narządy miąższowe
Leiszmanioza trzewna - Leishmania donovani
1.Systematyka: Wiciowce - Flagella
2.Obszar występowania : Południowa i wschodnia Azja,Afryka, Poł. I środkowa Ameryka
3.Forma inwazyjna: Promastigota
4.Sposób przenoszenia się pasożyta: ssanie krwi przez moskita lub rozgniecenie go na skórze, przez człowieka
5.Żywiciele: człowiek
6.Cykl życiowy:
-promastigota wytwarza ognisko pierwotne - traci wić
-amastigota- szybki podział → z krwią i chłonką do komórek układu siateczkowo - środbłonowego - śledziona, wątroba, szpik
-zarażenie moskita ssącego krew ->amastigota (w jelicie owada) → promastigota
7.Morfologia: jak promastigota - inwazyjna, amastigota
8.Objawy chorobowe: bóle głowy, wzrost temp, powiększenie wątroby i śledziony,wymioty, biegunka, ciemne zabarwienie skóry → choroba czarna
9.Rozpoznanie: Materiał diagnostyczny: biopsja węzłów śledziony, krew, osad moczu, wydzielina z nosa
Diagnostyka: rozmaz krwi, wywiad (narażenie)
10.Miejsce bytowania u człowieka: komórki krwi, komórki naczyń włosowatych
Leiszmanioza skórna - Leishmania tropica
1.Systematyka: Wiciowce - Flagella
2.Obszar występowania : Azja,Afryka, Poł. Ameryka, Europa
3.Forma inwazyjna: Promastigota
4.Sposób przenoszenia się pasożyta: ssanie krwi przez moskita lub rozgniecenie go na skórze, przez człowieka
5.Żywiciele: człowiek
6.Cykl życiowy:
-promastigota wytwarza ognisko pierwotne
-sferomastigota
-amastogota ->podział i zajmowanie kolejnych komórek
7.Morfologia: jak promastigota - inwazyjna, amastigota
8.Objawy chorobowe: owrzodzenia, martwica skóry → wrzód wschodni
9.Rozpoznanie: Materiał diagnostyczny: wysięk zeskrobany z owrzodzeń
Diagnostyka: niski poziom przeciwciał, test skórny
10.Miejsce bytowania u człowieka: skóra i tkanka podskórna
Lamblia jelitowa - Giardia lamblia
1.Systematyka: Wiciowce - Flagella
2.Obszar występowania : kosmopolityczny
3.Forma inwazyjna: cysta
4.Sposób przenoszenia się pasożyta: po spożyciu wody i pokarmów zarażonych cystami, owady z kału na pożywienie
5.Żywiciele: człowiek
6.Cykl życiowy:
-dzielenie w dwunastnicy 1cysta=2 trofozoity
-podział podłużny trofozoitów
-dzielenie cyst
-cysty z kałem 1 porcja kału ok 70mln cyst
7.Morfologia: trofozoit, cysta
8.Objawy chorobowe: nudności, wymioty,biegunka, brak łaknienia,bóle w nadbrzuszu → antropozoonoza
9.Rozpoznanie: Materiał diagnostyczny: treść dwunastnicza, kał
Diagnostyka: test ELISA
10.Miejsce bytowania u człowieka: jelito cienkie, dwunastnica, trzusta, drogi żółciowe
Rzęsistek pochwowy - Trichomonas vaginalis
1.Systematyka: Wiciowce - Flagella
2.Obszar występowania : kosmopolityczny
3.Forma inwazyjna: trofozoit
4.Sposób przenoszenia się pasożyta: stosunek płuciowy, bielizna,
5.Żywiciele: człowiek
6.Cykl życiowy:
- rozmnażanie przez podział podłużny
7.Morfologia: trofozoit, brak cyst
8.Objawy chorobowe: upławy, ból, pieczenie, swędzenie → rzęsitkowica
9.Rozpoznanie: Materiał diagnostyczny: rozmaz z pochwy, wydzielina z prącia, mocz
Diagnostyka: metoda fluorescencji, diagnostyka serologiczna
10.Miejsce bytowania u człowieka: narządy płuciowe i moczowe
Zarodziec ruchliwy - Plasmodium vivax
1.Systematyka: Sporowce - Sporozoa
2.Obszar występowania :kosmopolityczny
3.Forma inwazyjna: sporozoit
4.Sposób przenoszenia się pasożyta: ukłucia samicy komara widliszka, przez łożysko
5.Żywiciele: człowiek
6.Cykl życiowy:
-samica wprowadza sporozoity → do wątroby wraz z krwią
- sporozoity → pierścienie
7.Morfologia: pierścień
8.Objawy chorobowe: bóle głowy, mięśni, stawów, zaburzenia oddychania, bóle brzucha, nudności → trzeciaczka
9.Rozpoznanie: Materiał diagnostyczny: krew
Diagnostyka: rozmaz krwi, test ELISA
10.Miejsce bytowania u człowieka: hepatocyty, krwinki czerwone, komórki układu siateczkowo - śródbłonkowego
Zarodziec malarii - Plasmodium malariae
1.Systematyka: Sporowce - Sporozoa
2.Obszar występowania : kosmopolityczny
3.Forma inwazyjna: sporozoit
4.Sposób przenoszenia się pasożyta: ukłucia samicy komara widliszka, przez łożysko
5.Żywiciele: człowiek
6.Cykl życiowy:
-samica wprowadza sporozoity → do wątroby wraz z krwią
7.Morfologia: trofozoit
8.Objawy chorobowe: bóle głowy, mięśni, stawów, zaburzenia oddychania, bóle brzucha, nudności, białkomocz → czwartaczka
9.Rozpoznanie: Materiał diagnostyczny: krew
Diagnostyka: rozmaz krwi, test ELISA
10.Miejsce bytowania u człowieka: hepatocyty, krwinki czerwone, komórki układu siateczkowo - śródbłonkowego
Zarodziec sierpowaty - Plasmodium falciparum
1.Systematyka: Sporowce - Sporozoa
2.Obszar występowania : klimat subtropikalny i tropikalny
3.Forma inwazyjna: sporozoit
4.Sposób przenoszenia się pasożyta: ukłucia samicy komara widliszka, przez łożysko
5.Żywiciele: człowiek
6.Cykl życiowy:
-samica wprowadza sporozoity → do wątroby wraz z krwią
- sporozoity → pierścienie
7.Morfologia: pierścień
8.Objawy chorobowe: niedokrwistość, zmiany zapalne wątroby i jelit, powiększenie węzłów chłonnych → zimnica podzwrotnikowa
9.Rozpoznanie: Materiał diagnostyczny: krew
Diagnostyka: rozmaz krwi, test ELISA
10.Miejsce bytowania u człowieka: hepatocyty, krwinki czerwone, komórki układu siateczkowo - śródbłonkowego
Zarodziec owalny - Plasmodium ovale
1.Systematyka: Sporowce - Sporozoa
2.Obszar występowania :zachodnia Afryka
3.Forma inwazyjna: sporozoit
4.Sposób przenoszenia się pasożyta: ukłucia samicy komara widliszka, przez łożysko
5.Żywiciele: człowiek
6.Cykl życiowy:
-samica wprowadza sporozoity → do wątroby wraz z krwią
- sporozoity → pierścienie
7.Morfologia: pierścień , charakterystyczne ziarnistości
8.Objawy chorobowe: bóle głowy, mięśni, stawów, zaburzenia oddychania, bóle brzucha, nudności → trzeciaczka
9.Rozpoznanie: Materiał diagnostyczny: krew
Diagnostyka: rozmaz krwi, test ELISA
10.Miejsce bytowania u człowieka: hepatocyty, krwinki czerwone, komórki układu siateczkowo - śródbłonkowego
Toxoplasma gondii
1.Systematyka: Sporowce - Sporozoa
2.Obszar występowania : kosmopolityczny
3.Forma inwazyjna: oocysta
4.Sposób przenoszenia się pasożyta: krew, pożywienie, koty
5.Żywiciele: człowiek, koty, ssaki wyższe
6.Cykl życiowy:
-oocysta → trofozoity
-atakują komórki gospodarza
- układ immunologiczny ogranicza liczebność pasożyta
7.Morfologia: trofozoit, oocysta
8.Objawy chorobowe: t. węzłowa: powiększenie i bóle węzłów chłonnych
t.gałki ocznej: zmiany zapalne w siatkówce
t.neurologiczna: ropień mózgu, zmiay nastrojów
t.układowa: nowotwory białaczki AIDS
t.przewlekła: bóle mięśni,zaburzenia snu, bóle stawów
t.płucna: zapalenie płuc
t.sercowa: zapalenie mięśnia sercowego
t.wrodzona: wodogłowie, małogłowie, zwapnienia w mózgu,
9.Rozpoznanie: Materiał diagnostyczny: szpik, limfa z węzłów chłonnych
Diagnostyka: test ELISA, OIF, ISAGA
10.Miejsce bytowania u człowieka: miocyty i neurony
Pełzak czerwionki - Entamoeba histolytica
1.Systematyka: Ameby - Entamoeba
2.Obszar występowania : Afryka, Azja, Ameryka, Kosmopolityczny
3.Forma inwazyjna: cysta lub trofozoit
4.Sposób przenoszenia się pasożyta: spożycie wody lub pokarmu zarażonych cystami
5.Żywiciele: człowiek
6.Cykl życiowy:
-w jelicie podział cyst → wydostanie się trofozoitu
- intensywne podziały → 1 cysta= 8 trofozoitów
- trofozoit tworzy cysty wydalane z kałem
7.Morfologia: trofozoit, cysta
8.Objawy chorobowe: bóle brzucha, kolki, gorączka, dreszcze, nudności, brak apetytu → czerwionka
9.Rozpoznanie: Materiał diagnostyczny: kał
Diagnostyka: test ELISA, testy molekularne
10.Miejsce bytowania u człowieka: jelito grube
Szparkosz okrężnicy - Balantidium coli
1.Systematyka: Orzęski - Ciliata
2.Obszar występowania :kosmopolityczny
3.Forma inwazyjna: cysta
4.Sposób przenoszenia się pasożyta: spożycie wody lub pokarmu zarażonych cystami
5.Żywiciele: człowiek
6.Cykl życiowy:
-trofozoit → haluronidaza
7.Morfologia: cysta, trofozoit
8.Objawy chorobowe: ropnie i owrzodzenia jelita, biegunka, bóle brzucha, nudności, wymioty, brak łaknienia → balantydioza
9.Rozpoznanie: Materiał diagnostyczny: świeży kał
Diagnostyka: mikroskop fazowo-kontrastowy
10.Miejsce bytowania u człowieka: brak danych