FIZJOLOGIA WYSIŁKU FIZYCZNEGO

pytania

co to jest wysiłek fizyczny

klasyfikacja wysiłków fizycznych

co to jest wydolność fizyczna

czynniki determinujące wydolność fizyczną

metody pomiaru wydolności fizycznej

co to jest wydolność anaerobowa i jak można ją zmierzyć

wpływ rozgrzewki na organizm

Wysiłek fizyczny - praca mięśni szkieletowych wraz z całym zespołem towarzyszących jej zmian czynnościowych w organizmie.

Klasyfikacja wysiłku fizycznego

ze względu na czas trwania:

• krótkotrwały - trwa max. do kilku min.

• średniej długości - od kilku min. do 30-60 min.

• długotrwały - trwa powyżej 30-60 min.

ze względu na obciążenie :

• tętno do 75 ud/min bardzo niska intensywność wysiłku

• tętno od 75 - lOOud/min niska intensywność wysiłu

• tętno od 100 -125 ud/min. umiarkowana intensywność

• tętno od 125 -150 ud/min. wysoka intensywność

• tętno od 150 -175 ud/min. bardzo wysoka intensywność

• tętno od 175 i więcej skrajnie wysoka intensywność

Maxymalna częstość skurczów serca u człowieka :

HR max. = 220 - wiek(w latach)

ze względu na wielkośc zaangażowanych grup mięsniowych:

• lokalny - obejmuje do 30% aktywnej masy mięśniowej np.kończyn górnych

• ogólny, globalny - obejmuje powyżej 30% aktywnej masy mięśniowej np.kończyny dolne

Ze względu na rodzaj skurczu mięśnia :

• statyczne - dominują skurcze izometryczne (długość mięśnia pozostaje bez zmian a zmienia się napięcia np.zwis na drążku, trzymanie ciężaru nad głową trzymanie w autobusie zakupów :

• dynamiczne - przeważajątu skurcze izotoniczne (napięcie mięśnia pozostaje bez zmian a zmienia się długość np.bieganie ,skakanie,pływanie)

• auksotoniczne- ze zmiana napięcia i długości mięśnia

Ze względu na przemiany tlenu :

• tlenowe - energia pochodzi z glikolizy tlenowej np.dyscypliny wytrzymałościowe o długim czasie trwania.

• beztlenowe - energia pochodzi z glikolizy (reakcji )beztlenowych np.dyscypliny szybkościowe i siłowe.

• mieszane - energia pochodzi z obu źródeł tlenowych i beztlenowych np.biegi na dystansach od 600- 2000 m.

Wydolność fizyczna:

Jest cechą organizmu, którą posiada każdy człowiek jest to zdolność do wykonywania. wysiłków fizycznych.

Czynniki determinujące wydolność fizyczną:

na zdolność organizmu do dostarczenia energii w reakcjach tlenowych mają

• pojemność życiowa płuc

• pojemnośc wyrzutowa serca

• tempo dyfuzji tlenu z pęcherzyków płuc do krwi

• ilość czerwonych krwinek

• zawartość hemoglobiny

• ilość włókien ST (wolnokurczliwych)

• sprawność mechanizmów dostarczających energię w reakcjach beztlenowych

• rezerwa alkalityczna krwi (zasobu buforowe)

• koordynacj a nerwowo-mięśniowa (ruch precyzyjny dokładny jest bardziej ekonomiczny)

• poziom cech psychicznych

• wiek: (okres od narodzin do osiągnięcia dojrzałości płciowej-wydolność fiz.wzrasta spowodowana naturalnym rozwojem organizmu okres dojrzałości -wydolność fiz jest na stałym max.poziomie wzrost wydolności możliwy jest tylko pod warunkiem stosowania treningu fizycznego. okres starzenia się-czas ciągłego spadku wydolności fizycznej .U kobiet ten okres zachodzi szybciej i gwałtowniej.)

• płeć (kobiety mają niższy poziom wydolności fizycznej niż mężczyźni)

• czynniki zewnętrzne : odrzywianie ,temperatura otoczenia ,klimat,oświetlenie

• cylk dobowy (zmiana strefy czsowej : 4-6 dni potrzeba aby się zaaklimatyzować)

WSKAŹNIK WYDOLNOŚCI FIZYCZNEJ

Max pobór tlenu jest uzasadnionym parametrem oceniającym wydolność fizyczną, ponieważ ilość pobieranego tlenu w jednostce czasu decyduje o możliwości maksymalnego wyprodukowania energii w trakcie wysiłku maksymalnego.

MAKSYMALNY POBÓR TLENU (VO₂max.) - jest to maksymalne zużycie tlenu podczas wysiłku maksymalnego.

WYDOLNOŚĆ BEZTLENOWA (ANAEROBOWA)

Jest to zdolność do wykonywania krótkotrwałych intensywnych wysiłków, do których energia czerpana jest z procesów beztlenowych.

Wydolność anaerobowa zależy od ilości włókien szybkokurczliwych (FT),siły tych włókien mięśniowych ,zasobów energetycznych glikogenu, ATP i fosfokreatyny oraz sprawność rekrutacji jednostek motorycznych.

Do oceny wydolności anaerobowej służy Test Wingeta:

Test wykonywany jest na cykloergometrze rowerowym trwa 30 sek., podczas których zawodnik ma wykonać max. pracę. Obciążenie w teście jest stałe i wynosi odpowiednio 7,5 % masy ciała. Wykonanie testu poprzedza rozgrzewka, która najczęściej trwa 5 minut. Następnie badany odpoczywa ok.5 min, .po czym przystępuje do wykonywania testu. W trakcie testu rejestrowane są następujące parametry :

• moc anaerobowa (fosfagenowa) jest to największa moc rozwijana w trakcie testu bo energia czerpana jest z fosfokreatyny.

• pojemność fosfagenowa jest to czas utrzymania piku mocy - mocy max.

• praca max. praca wykonana w czasie 30 sekund, trwania testu (wyliczenie pracy możliwe jest gdy ergometr rowerowy wyposażony jest w specjalny czujnik fotokomórkę rejestrująca czas każdego obrotu koła.)

• wskaźnik spadku mocy(wskaźnik zmęczenia) jest to różnica wyrażana w procentach między mocą max. a mocą min. w 30 sekundzie testu

ROZGRZEWKA

Rozgrzewka- jeden z elementów przyspieszających wdrażanie organizmu do pracy fizycznej, może doprowadzić do lepszego wykorzystania możliwości

fizjologicznych i psychologicznych sportowca i zmniejszyć lub wyeliminować możliwość kontuzji. Dzieli się na:

Rozgrzewkę generalną- wykonywanie ćwiczeń niezwiązanych z konkretną dyscypliną sportu, obejmuję duże grupy mm, pobudza całość funkcji ustroju i

wzmożenie przemiany materii

Rozgrzewkę specyficzną- ćwiczenia związane z daną dyscypliną sportu, ćwiczone są poszczególne partie mm, jej zadaniem jest polepszenie koordynacji

nerwowo-mięśniowej, wzrost motywacji do dalszego wysiłku, dalsze zwiększanie aktywności układu krążenia i układu oddechowego

Rozgrzewkę indywidualną- celem jest poprawa techniki i elementów, które zawodnikowi wychodzą najgorzej ( automatyzacja ruchów)

Wpływ rozgrzewki na:

Układ krążenia i układ oddechowy

wzrost HR, SV, VE, wrażliwości mięśniówki ścian naczyń krwionośnych na regulacyjne wpływy neurohormonalne, pobór 02 i produkcję C02, wzrost masy erytrocytów, sprawności regulacyjnej nerwowych ośrodków krążenia i oddychania - zmiana rozmieszczenia krwi- większy napływ do pracujących mięśni

dostosowanie wrażliwości chemio-m i baroreceptorów krążeniowych do zmiany równowagi czynnościowej podczas wysiłku fiz

obniżenie wrażliwości mechanoreceptorów płuc na warunki hiperwentylacji

Układ nerwowy i psychikę

- wzrasta sprawność koordynacyjna skurczu, wrażliwość receptorów skórnych i mm, sprawność rekrutacji motoneuronów, szybkość przewodzenia nerwów
obwodowych, napięcie układu adrenergicznego, wola walki

- stymulacja wyrzutu czynnika uwalniającego kortykotropinę

Układ ruchu

wzrost poziomu przemian energetycznych we włóknach mm, wykorzystanie glukozy i kwasów tłuszczowych, intensywność przepływu krwi, dostawa tlenu i substancji energetycznych, produkcje energii cieplnej, pobudliwość receptorów mm. Uwodnienie chrząstek stawowych i mazi stawowej, warunki odżywcze aparatu podporowego

optymalizacja tonusu mm

spadek wrażliwości mm na przeciążenia aktywnością fizyczną

przygotowanie ścięgien, więzadeł i torebek stawowych do obciążenia

---