w wąskim według A. Kamińskiego - są to różnego rodzaju świadczenia materialne i psychiczne w stosunku do osób niezdolnych do zaspokojenia potrzeb, nie mogących własnymi siłami dać sobie rady w życiu, osób dotkniętych klęską życiową. W szerokim ujęciu - opieka dotyczy pomocy, jaką udziela się społeczeństwu w celu zapobiegania wszelkiego rodzaju nieprzystosowaniu, dezintegracji społecznej, brakom zdrowotnym, moralnym, materialnym.
Opieka nad dzieckiem i rodziną Pojęcie „opieka nad dzieckiem" konkretyzuje ogólne pojęcie opieki zez ukazanie przedmiotu działania - dziecka. Jednak termin „dziecko" jest również wieloznaczny i wymaga uściślenia przez wskazanie określonej granicy wieku. Jako tę granicę przyjmujemy ukończenie lat 18, to jest moment uzyskania zdolności do czynności prawnych. Jest to również granica formalnej odpowiedzialności dorosłych, rodziców lub opiekunów, za wykonywanie władzy rodzicielskiej i wypełnianie zadań opiekuńczych wobec dziecka. „opieka nad dzieckiem" Cz. Czapów, według którego oznacza ona czynności mające na celu dostarczenie pożywienia, ubrania, mieszkania, ochrony życia i zdrowia, zapewnienie dzieciom rozrywki, dostępu do różnych dóbr, przedmiotów, warunkujących zaspokojenie potrzeb dziecka.

Zadania opieki w szerokim ujęciu Opieka w ogóle - to konieczna aktywność jej podmiotu wobec zależnego asymetrycznie od niego przedmiotu, polegająca na ciągłym i bezinteresownym zaspokajaniu jego swoistych potrzeb i kompensowaniu niezdolności, a w tym ze sfery wiary do samosterowania lub samozachowania. To najogólniejsze określenie opieki wyraża z jednej strony nieograniczoność jej podmiotu, przedmiotu, zakresu i formy, a z drugiej zawiera najistotniejsze cechy tego rodzaju aktywności na rzecz kogoś lub czegoś. Tak zatem opieka w ogóle polega na: -zaspokajaniu ponadpodmiotowych potrzeb jej przedmiotów, tj. potrzeb, których nie mogą one obiektywnie same zaspokajać -kompensowaniu niedyspozycji tych przedmiotów do samosterowania -ciągłości permanentności lub cykliczności zaspokajania tych potrzeb -zachodzących obiektywnych, niesymetrycznych zależności przedmiotu od podmiotu opieki, implikujących konieczność tych dwóch pierwszych typów aktywności, które pojawiły się jeszcze przed jej aktualizacją. A)Opieka zwierzęca - to różnorodne, kompleksowe reakcje i zachowania instynktowne i nabyte rodziców wobec ich potomstwa, służące zaspokajaniu jego ponadpodmiotowych potrzeb, przede wszystkim biologicznych i bezpieczeństwa. B)Opieka ludzka - jest działalnością człowieka, polegającą na ciągłym zaspokajaniu ponadpodmiotowych potrzeb przedmiotów opieki, wynikającym z ich niesymetrycznej zależności od człowieka, przejęcia przez niego odpowiedzialności za nie i zaistniałego między tymi członami stosunku opiekuńczego „opieka międzyludzka". •jest ona pierwotna w stosunku do opieki międzyludzkiej, której korzenie i geneza tkwią w opiece zwierzęcej •obejmuje w zasadzie tylko zdrowe potomstwo, do momentu jego życiowego usamodzielnienia się •opiera się na mechanizmach instynktu (pamięci paleopsychicznej) i doświadczeniu osobniczym •stanowi ostatnie ogniwo w trójczłonowych cyklach aktywności życiowej: aktywność seksualna - prokreacja - opieka nad potomstwem, a każdy z nich jest ze sobą ściśle powiązany łańcuchem mechanizmów instynktownych i doświadczeń osobniczych •jej okres trwania jest - w porównaniu z opieką nad potomstwem ludzkim - bardzo krótki, a osiąganie przez podopiecznych progu samodzielności życiowej odpowiednio do tego szybkie •jest tak surowa, jak sama przyroda, a równocześnie zoptymalizowana w swym przebiegu i efektach oraz tkliwa i cierpliwa •role opiekunów spełniane są z reguły adekwatnie, precyzyjnie, dzielnie, niezawodnie, z dużym zaangażowaniem, ofiarnością, a nawet z narażeniem własnego życia C)Opieka transcendentna - dwóa głównych powodów. Po pierwsze, ze względu na zupełny brak refleksji naukowej na ten temat w publikacjach dotyczących opieki w ogóle. Po drugie, z uwagi na jej „nie z tej Ziemi" swoistości, złożoność i znaczenie dla ludzi wierzących w opatrzność Boską.

Opieka nad dzieckiem i rodziną (dokumenty) -Normy Prawna -Konstytucja -Kodeks rodzinny i opiekuńczy -ministerstwo pracy i opieki -Ustawa o pomocy społecznej UoPS

Makrosystem -wyznacza instytucje zastępujące rodzinę

Mikrosystem poziom lokalny powiatowy organizują system oświaty rodzinie

Wzrost potrzeb opieki 1)zjawiska zewnętrzne -sytuacja ekonomiczna -migracja (nowe dzieci mąż) -mentalność 2)zjawiska wewnętrzne -patologie

podziału potrzeb, możemy wyodrębnić następujące: -materialną, ekonomiczną -zdrowotną -przynależności i miłości -rozwoju osobowości -twórczą, kreatywną -samourzeczywistnienia, samorealizacji -estetyczną -społeczną.

Ze względu na kierunek działalności opiekuńczej w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, w środowisku lokalnym (grupy społeczne, stowarzyszenia i organizacje społeczne) wyróżnić można:

- funkcję diagnostyczną -funkcję profilaktyczną -funkcję terapeutyczną -funkcję resocjalizacyjną -funkcję rewalidacyjnąj -funkcję rehabilitacyjną;

Opieka obejmuje działania intencjonalne, podejmowane świadomie, które kierowane są na dzieci, młodzież, ludzi dorosłych. Słusznie pisze J. Maciaszkowa, że opieka jest to ogół działań podejmowanych przez osoby i instytucje w celu stworzenia warunków do zaspokojenia potrzeb przede wszystkim dzieci i młodzieży. Działania opiekuńcze mogą mieć charakter: a)świadczeń materialnych, rzeczowych, zabiegów organizacyjnych stwarzających warunki prawidłowego rozwoju b)pomocy psychiczno-emocjonalnej, nastawionej na rozumienie potrzeb drugiego człowieka, wspieranie jego zachowań samowychowawczych, tworzenie więzi emocjonalnej między wychowankami a wychowawcą

W zakresie potrzeb opiekuńczych obserwujemy dużą dynamikę i zmienność: -od sieroctwa naturalnego, głównie wojennego do sieroctwa społecznego -od pełnego zatrudnienia i płacy w granicach minimum socjalnego (przy utajonym bezrobociu rzeczywistym) do bezrobocia jawnego i znacznego poszerzenia sfery ubóstwa -od względnie pełnego zabezpieczania opieki zdrowotnej do pogorszenia warunków zdrowotnych (w tym zaburzenia związane z zanieczyszczaniem środowiska naturalnego, wzrost alkoholizmu i narkomanii) i działalności służby zdrowia

Problemy porównań form opieki w międzynarodowej perspektywie Form opieki nad dzieckiem: a) według zakresu zadań opiekuńczo-wychowawczych podejmowanych wobec dziecka i czasu trwania opieki, umożliwia podzielenie form opieki nad dzieckiem na dwie główne grupy: formy opieki całkowitej i formy opieki częściowej. W formach opieki całkowitej występuje pełny zakres zadań wychowawczych i odpowiedzialność za organizację życia dziecka w ciągu całej doby. W formach opieki częściowej występuje ograniczony; opiekuńczo-wychowawczych i odpowiedzialność za organizację życia dziecka w określonych godzinach dnia albo nawet działalność doraźna b) według typu środowiska wychowawczego, w którym dziecko objęte opieką. wskazuje na to, w jakim środowisku wychowawczym podejmowane są zadania opiekuńczo-wychowawcze wobec dziecka - mamy więc tu do czynienia z: -opieką nad dzieckiem w rodzinie -z opieką nad dzieckiem w szkole (określaną także jako funkcje opiekuńczo-wychowawcze szkoły) -z opieką zakładową w placówkach opiekuńczo-wychowawczych -opieką środowiskową w miejscu zamieszkania dziecka

Schemat charakterystyki porównawczej systemu opieki nad dzieckiem 1.Potrzeby społeczne w zakresie opieki nad dzieckiem (potrzeby opiekuńcze) - według sytuacji w rodzinie, w szkole, w środowisku zamieszkania, właściwości organizmu dziecka. Rodzaje potrzeb, orientacyjne dane liczbowe, jakie potrzeby dominują (w badanym okresie lub w badanym kraju), na zaspokojenie jakich potrzeb jest nastawiony system opieki nad dzieckiem. 2.Na jakich podstawach teoretycznych opiera się system opieki nad dzieckiem. Jaki jest stan badań, węzłowe problemy badawcze podejmowane w zakresie opieki nad dzieckiem - w ramach jakich dyscyplin naukowych. Ważniejsze ośrodki naukowe i autorzy publikacji z zakresu opieki nad dzieckiem. 3.Podstawy organizacyjno-prawne systemu opieki nad dzieckiem: -na jakich założeniach (ideach przewodnich) oparte są podstawy organizacyjno-prawne systemu opieki nad dzieckiem -jak są formułowane cele opieki -jakie są powiązania systemu opieki nad dzieckiem z ogólnym systemem zabezpieczenia społecznego (osłony socjalnej) -jakie są główne przepisy prawne dotyczące systemu opieki nad dzieckiem i określające jego funkcjonowanie -jaki jest układ kompetencji w sprawach opieki nad dzieckiem (w ramach organów państwowych, samorządowych, organizacji społecznych: świeckich, wyznaniowych, indywidualnej dobroczynności prywatnej, odpłatnych usług opiekuńczych). 4.Formy opieki nad dzieckiem - stan ilościowy i jakościowy według głównych kierunków opieki nad dzieckiem: -w rodzinie i nad rodziną (w tym w zastępczych środowiskach rodzinnych) -w szkole (funkcje opiekuriczo-wychowawcze szkoły) -w środowisku zamieszkania dziecka -w placówkach opiekuńczo-wychowawczych (opieka zakładowa). Które formy opieki nad dzieckiem dominują w systemie opieki nad dzieckiem (w badanym okresie lub w badanym kraju) 5.Kadra w opiece nad dzieckiem -jej status zawodowy, kształcenie i doskonalenie -kadra w aparacie administracji i nadzoru -kadra w formach opieki nad dzieckiem (pedagogiczna, administracyjna, obsługi) -kadra w organizacjach społecznych zajmujących się opieką nad dzieckiem (kadra etatowa i kadra społeczna, wspierająca ochotniczo). 6.Rola środków masowego przekazu w popularyzacji zagadnień opieki nad dzieckiem, sygnalizowaniu i podejmowaniu problemów oraz kształtowaniu prawidłowej opinii wokół spraw opieki nad dzieckiem. Prezentacja doświadczeń krajowych i zagranicznych.

Główne kierunki zmian w opiece zastępczej Przewartościowanie roli państwa w opiece nad dzieckiem powinno zmierzać w kierunku: -generalnego odformalizowania działalności opiekuńczej i odejścia od nadmiernej szczegółowości przepisów regulujących funkcjonowanie form opieki nad dzieckiem -śmielszego powierzania organizacjom społecznym zadań w zakresie opieki nad dzieckiem, do prowadzenia placówek opiekuńczo-wychowawczych włącznie -uznania wartości indywidualnej działalności filantropijnej oraz działalności charytatywnej organizacji wyznaniowych -pogłębionego traktowania zadań opiekuńczych w powszechnym systemie edukacji.

Należy dążyć do stworzenia całościowej ustawy o opiece nad dzieckiem, która precyzowałaby wyraźnie prawa i obowiązki tak państwa i upoważnionych przez nie służb i instytucji opiekuńczych, jak też organizacji społecznych oraz samych podopiecznych.

Generalnych przeobrażeń wymaga cały nasz układ działalności opiekuńczo-wychowawczej (od założeń począwszy do funkcjonowania poszczególnych form opieki) w kierunku tworzenia rzeczywiście spójnego systemu, sięgającego w głąb uwarunkowań rozwoju dziecka we wszystkich sferach: biologicznej, psychicznej, społecznej i kulturalnej.

Propozycje zasadniczych reform sieci placówek opiekuńczo-wychowawczych -Przekształcenie domów małego dziecka na domy dla matki i dziecka. Rozwiązanie problemu opieki nad dzieckiem matek samotnych o nieustabilizowanej sytuacji przez powołanie odrębnych placówek opieki okresowej. Jeśli matka nie zgodzi się na zajmowanie się własnym dzieckiem i nie podejmuje starań o ustabilizowanej swojej pozycji, należy znacznie przyspieszyć procedurę przekazania nieletniego do adopcji -Powołanie placówek okresowej opieki nad dzieckiem (w nawiązaniu do doświadczeń ognisk wychowawczych Kazimierza Lisieckiego) dla dzieci z rodzin zdezorganizowanych lub z przyczyn losowych pozbawionych opieki, przy równoczesnym podjęciu pracy resocjalizacyjnej i reedukacyjnej z rodziną własną dziecka -Zapewnienie pogotowiom opiekuńczym pełnych warunków do wielostronnej działalności diagnostyczno-kwalifikacyjnej i opiekuńczo-wychowawczej, z wyraźnym ukierunkowaniem na przyjmowanie tylko tych dzieci, których sytuacji nie można rozpoznać w poradniach wychówawczo-zawodowych i specjalistycznych poradniach służby zdrowia -Rozważenie sprawy powołania nowych placówek opiekuńczo-wychowawczych zapewniających śródroczną opiekę nad dziećmi wymagającymi intensywnych zabiegów leczniczych w powiązaniu z nauką w szkole, zwłaszcza domów wczasów dziecięcych -Dokonanie głębokiej reformy domów dziecka tak w zakresie układu sieci, jak i rozwiązań modelowych, w tym możliwości tworzenia tych placówek przez organizacje społeczne

Programy pracy z rodzina cechuje 1.Programy prewencyjne (prewencja pierwszego stopnia) Celem tych programów jest zapobieganie przemocy i zaniedby­waniu dzieci oraz izolacji społecznej. Tworzone z myślą o rodzi­nach z grupy ryzyka oferowane są młodym rodzicom oczekującym na dziecko lub je wychowującym. Podstawowe formy działania to edukacja rodziców oraz programy wsparcia społecznego z udzia­łem wolontariuszy 2.Programy interwencyjne (prewencja drugiego i trzeciego stopnia) a)zapobiegające umieszczaniu dzieci poza domem b)przywracające dzieci rodzinom. W obrębie programów interwencyjnych mamy co czynienia ze znacznym zróżnicowaniem. Najogólniej można wyróżnić: -programy pracy z rodzinami dzieci umieszczonych w ośrod­kach opieki całkowitej lub różnych formach opieki dziennej -programy intensywnej interwencji w rodzinie (krótkotermino­we, oparte na teorii kryzysu) -programy długoterminowej pracy z rodziną (najczęściej odwo­łujące się do teorii systemów) -programy terapeutyczne (koncentrujące się wyłącznie na pracy terapeutycznej, najczęściej jest stosowane podejście systemowe i strukturalne).

NAJNOWSZE TRENDY W OPIECE INSTYTUCJONALNEJ -zmniejszenie liczby ośrodków stałego pobytu oraz liczby dzieci w nich umieszczonych w Szwecji, w większości regionów wszystkie instytucje opieki całkowitej zostały zamknięte i zastąpione intensywną pomocą pedagogiczną w rodzinach. Tylko w wyjątkowych wypadkach, jeśli podejmowane działania okazywały się nieskuteczne, dzieci mogły być umieszczone w niewielkich specjalistycznych ośrodkach -zmiany w populacji dzieci i młodzieży umieszczanych poza domem Chociaż liczba dzieci umieszczanych w ośrodkach stałego pobytu systematycznie spada, uważa się, że potrzeby ich podopiecznych są znacznie bardziej skomplikowane niż dotychczas. To, że w instytucjach pojawiają się dzieci z coraz poważniejszymi problemami pozostaje najprawdopodobniej w związku z obserwowaną obecnie tendencją do zapewniania opieki w rodzinach zastępczych lub proponowania różnych form pomocy środowiskowej zapobiegających umieszczaniu dzieci w instytucjach -tendencja do tworzenia niewielkich form częstszy kontakt z rodziną jest bardziej ułatwiony -rozwój perspektywy ekologicznej (środowiskowa) praktykę, nacisk korzysta­nie z praw rodzicielskich oraz umożliwienie rodzicom uczestnictwa i współudziału w podejmowaniu decyzji dotyczących ich dzieci. Okres pobytu w placówce nie jest dostatecznie uwarunkowany postępami osiąganymi przez wy­chowanków Inny pogląd, głosi że instytucje opieki mogą być efektywne tylko wówczas, jeśli będą umiejscowione niedaleko domu rodzinnego wychowanka postulat ten wciąż nie został jeszcze zrealizowany Opieka tego typu jest zgodna z zasadą normalizacji. Zgodnie z nią, dzieci umieszczone w placówkach stałego pobytu nie mogą być pozbawione zwykłych doświadczeń rozwojowych. Przebywanie w instytucji, z dala od domu, nie powinno pozbawiać przeżyć należnych większości dzieci i młodzieży.

-potrzeba usystematyzowanego podejścia (nie podejmowanie działań intuicyjnych specjaliści układają plan na opiekę) postępowanie wymaga: -analizy problemowych sytuacji wychowawczych oraz zaburzeń zachowania u dzieci w okresie poprzedzającym umieszczenie w placówce -przemyślanego procesu podejmowania decyzji -sformułowania planu postępowania w które mają być zastosowane w określonym czasie -profesjonalizacja -potrzeba kontroli jakości -wzrastające zróżnicowanie form pomocy

Polsce przeważa instytucjonalna forma opieki; Stelmaszyk. Twierdzi że w systemie instytucjonalnym wyrównywanie podnoszenie stopy życia ludzi daje szansę wsparcia dla rodziny równy dostęp do kultury szkolnictwa itd.

Prewencja (ze Stelmaszuk) to nie tyle „zapobieganie", co tworzenie - jednostkom, rodzinom i społeczeństwu warunków umożliwiających pozytywną samorealizację. W prewencyjnym modelu pracy socjalnej klient jest spostrzegany jako kompetentny, równy partner, zdolny w efekcie edukacji i nowo nabytych umiejętności i możliwości - do samodzielnego rozwiązywaniu problemów. Prewencyjna praca socjalna dąży do zwiększenia potencjału jednostki, utrzymania.! ochrony jej osobistych zasobów psychospołecznych i zwiększenia kompetencji umożliwiających unikanie lub pokonanie trudności i wy­zwań. Takie podejście akcentuje raczej tworzenie możliwości, niż rehabi­litację i stosuje proaktywne a nie reaktywne środki i strategie.

SZWECJA

1.Rys historyczny tworzenia się systemu opieki Szwedzki system opieki nad małym dzieckiem dotyczy drugiej połowie XIX stulecia. Pierwszy żłobek został otwar­ty w 1854 roku; przeznaczony był dla dzieci samotnych, pracujących matek, które nie miały z kim zostawić dziecka. Istniały również schroniska, do których przyjmowano dzieci z biednych rodzin. Ogródki dziecięce otwarte były dla każdego i kładły nacisk nie tylko na opiekę, ale także na edukację. Przeznaczo­ne były dla dzieci z rodzin wielodzietnych, a także dla sierot i dzieci matek bez­robotnych. Na przełomie lat trzydziestych i czterdziestych dwudziestego wie­ku powstawało coraz więcej takich placówek. Uważano bowiem, że władza powinna być odpowiedzialna za opiekę, naukę dzieci i młodzieży i zmniejsze­nie zakresu ubóstwa. W połowie lat czterdziestych rząd wprowadził dofinan­sowanie dla schronisk i żłobków, nastąpił wzrost odpowiedzialności władzy lokalnej za opiekę nad dzieckiem. Instytucje opiekuńcze stały się bardziej pro­fesjonalne i nastawione na zaspokajanie potrzeb dziecka. W latach sześćdziesiątych można było zaobserwować wzrastające zain­teresowanie sprawami dziecka i podejmowanie przez państwo coraz więcej zobowiązań. W 1968 r. rząd wyznaczył specjalną komisję do opieki nad dziec­kiem Narodową Komisję do Spraw Opieki nad Dziećmi, której celem by­ła troska o edukację i nadzór nad przebiegiem opieki i wychowania. Szwedzki Parlament w 1985 roku zdecydował, że dzieci od 18. miesiąca życia i starsze, od 1990 roku będą miały dostęp do różnego typu placówek przedszkolnych.

2.instytucje opiekuńcze -miejski komitet opieki społecznej; należy przede wszystkim zaznajomienie się z warunkami życia w mieście, zdiagnozowanie potrzeb opiekuńczych, dzieci wychowujących się w rodzi­nach, które potrzebują pomocy -komitet społeczny; zapewnienie dzieciom i młodzieży odpowiednich i bezpiecznych warunków życia i rozwoju oraz zapobieganie niekorzystnym warunkom powodującym zaburzenia w rozwo­ju fizycznym, psychicznym i społecznym -Narodowa Rada Opieki jest centralnym organem admini­stracyjnym kieruje systemem opieki i nadzoruje działalność opiekuńczą instytucji. -Komitet opieki społecznej zobowiązany jest zapewnić dziecku dobre wa­runki opieki i wychowania w środowisku zastępczym. Rada ta jest też odpowiedzialna za nadzór nad działalnością in­stytucji opieki zastępczej

3.formy opieki nad dzieckiem Form opieki kompensacyjnej uzależniony jest od sy­tuacji, w jakiej znalazło się dziecko, jego potrzeb, a także sugestii opiekunów. Zgodnie z aktem o opiece społecznej, decyzję o zastosowaniu opieki zastępczej podejmuje się wobec osoby poniżej 18. roku życia, w przypadku, gdy stwier­dzi się niedostatki opieki domowej, psychiczną lub fizyczną przemoc, seksual­ne wykorzystywanie lub też innych okoliczności, które pozwalają dostrzec wi­doczne ryzyko dla zdrowia i rozwoju dziecka. W innych okoliczno­ściach wymagana jest zgoda opiekunów, a także dziecka, które ukończyło 15 lat. Decyzja o nakazie opie­ki musi-być potwierdzona przez sąd administracyjny. Komitet opieki społecz­nej decyduje o tym, jaka forma opieki zastępczej zostanie zastosowana oraz jak długo będzie trwała opieka poza domem. Zadaniem komitetu jest także prowa­dzenie stałej obserwacji dziecka i jego sytuacji rodzinnej, a w przypadku, gdy opiekę podjęto z nakazu co 6 miesięcy sporządzanie raportu, który może spowodować decyzję o przerwaniu tej opieki. Obowiązkiem komitetu opieki społecznej jest aby dziecko miało kontakt z rodzicami. ko­mitet ma obowiązek raz na 3 miesiące sporządzić sprawozdanie uzasadniające konieczność jego dalszego utrzymywania. Opieka adopcyjna regulowana jest w Szwecji kilkoma aktami prawnymi. Najważniejszy z nich to Kodeks rodzinny i opiekuńczy, poza tym Ustawa o opie­ce społecznej z 1980 roku, Ustawa o międzynarodowych stosunkach prawnych dotyczących przysposobienia z 1971 roku, Rozporządzenie o rozpatrywaniu za­granicznych orzeczeń o przysposobieniu z 1976 roku, Ustawa o pośrednictwie w przysposobieniu z zagranicy z 1997 roku, Rozporządzenie dotyczące instruk­cji dla Państwowej Komisji ds. Adopcji z 1988 roku oraz Ustawa o obywatel­stwie szwedzkim z 1950 roku, Ustawa wydana w związku z przystąpieniem Szwecji do Konwencji Haskiej o ochronie dziecka i współpracy przy międzyna­rodowych przysposobieniach z 1997 roku.

4.program wspierania rodzin Prawo rodzin­ne i miejskie doradztwo rodzinne mają za zadanie pomagać rodzicom i parom w sprawach związków osobistych, separacji i rodzicielstwa. Zadaniem doradztwa rodzinnego jest pomaganie parom i rodzinom w umacnianiu związków z ich dziećmi. Jedną z ważnych spraw podejmowanych w tej dziedzinie są kwestie usta­lenia ojcostwa. Odpowiedzialny za ustalenie ojcostwa jest Miejski Komitet So­cjalny. Główną formą pracy z rodzicami są tzw. rozmowy mediacyjne ustalenia opieki nad dzieckiem oraz dostępu jednego z rodziców do tej opieki. Mediacje prowadzi się zwykle na prośbę rodziców, przynosi wymierne korzyści zarówno ekono­miczne, jak i psychospołeczne. Doradztwo rodzinne Celem jest rozwiązywanie in­terpersonalnych problemów i konfliktów w związkach rodzinnych i partner­skich przekazywanie wiedzy i informacji dotyczących różnych aspektów związków personalnych przeprowadzenie wywiadów z parami i zdiagnozowanie ich sytuacji rodzinnej.

opieka szkolna. Ten typ opie­ki to różnego rodzaju zajęcia pozalekcyjne dla grup dzieci do dwunastego ro­ku życia.

5.formy pomocy na rzecz rodziców pracujących Istnieje wiele sposobów zmniejszania kosztów opieki nad dzieckiem Prawo szwedzkie pozwala władzom miast naliczać opłaty za miejsca we wszystkich ośrodkach opieki. Pomoc zagrożonym dzieciom i młodzieży została określona w Konwencji o Prawach Dziecka, i chociaż nie jest ona obowią­zującym w Szwecji prawem, jej założenia są przestrzegane i stosowane. opieka społeczna zgłoszony przypadek niedostatków opieki w domu rodzinnym jest natychmiast badany, co daje podstawę do za­planowania i udzielenia niezbędnej pomocy formą pomocy jest kon­takt osobisty z rodziną. Programy opieki nad dzieckiem pozbawionym właściwych warunków rozwojowych w domu rodzinnym obejmują przede wszystkim zajęcia z tzw. osobą kontaktową oraz opiekę poza domem (zastępczą).. Prowadzone są też zajęcia w domu, które dostarczają praktycznego i psychicznego wsparcia. Dla młodych ludzi z kryminalną przeszłością, którzy nadużywali narkotyków lub mieli problemy psychosocjalne rozwinięto formy pomocy umożliwiające im normalne życie i udział w zajęciach, które oznaczają dla nich pracę, stu­dia lub sposób na spędzenie wolnego czasu.

---