Mapa - uogóln obraz pow Ziemi lub jej części,innego ciała nieb, lub nieba wykon na płaszcz, w skali, według zasad odwzoro kartog, przy użyciu umownych znaków graf. Sporządz mapy wymaga: zastosowania odpowiedniego rzutu, czyli odwzor kartogra, zmniejsz obrazu do żądanej skali, zastos przyjętych znaków umownych, uogólnienia przedstawionego obrazu.Ogólny podział map ze względu na treść: ogólnogeograficzne (topograficzne, przeglądowe, przeg- top) tematyczne (społecz-gosp, przyrod, fizyczno- geograf, polityczno- administr) Podział map społeczno-gospodarczych: gospodarcze(zasadnicza, uzbrojenia terenu, komunikacji,rolnictwa,usług, przemysłu); społeczne: demograficzne. Podział map przyrodniczych: fizjograficzne (geologiczne hipsometryczne geomorfologiczne hydrograficzne, klimatu, glebowe, szaty roślinnej świata zwierzęcego); sozologiczne (zagrożenia środowiska, ochrony środowiska) Ze względu na skalę: mapy wielkoskalowe (skala od 1:100 do 1:10 000) mapy średnioskalowe (od 1:20 000 do 1:300 000)mapy małoskalowe (poniżej 1:500 000) LUB mapy zasadnicze w skali od 1:500 do 1:5 000 mapy topograficzne w skali od 1:5 000 do 1:200 000, przedstawiające szczegółowo np. rzeźbę terenu lub sieć dróg mapy przeglądowo-topograficzne w skali od 1:200 000 do 1:1 000 000, zawierające zgeneralizowane elementy bardziej szczegółowych map topograficznych.Mapa zasadnicza - w Polsce, podstawowe opracowanie geod-kartog, obejmujące swoim zasięgiem obszar całego kraju. Na jej podstawie wykon są inne opracowania kartog, które służą do celów np. projekt czy budowlanych. Jest własnością państwową, a jej prowadz zostało powierzone starostwom powiat (w szczególnych wypadkach gminom). Obecnie obowiązującym układem odniesienia dla prowadzenia mapy zasadniczej jest układ "2000" oraz układ wysokościowy z punktem odniesienia "Kronsztad" (Rosja). jest to wielkoskalowe opracowanie kartograficzne zawierające aktualne informacje o przestrzennym rozmieszczeniu obiektów ogólnogeograficznych oraz elementach ewidencji gruntów i budynków, a także sieci uzbrojenia terenu: nadziemnych, naziemnych i podziemnych. jest wykonywana w skalach 1:500 - 1:1000 dla obszarów wysokozurb, 1:1000 - 1:2000 dla obszarów średniozurb i 1:5000 dla zwartych obszarów rolnych i leśnych. W przypadkach bardzo dużego zagęszczenia obiektów naziemnych i podziemnych wykonuje się mapy w skali 1:250. Skala powinna być tak dobrana, żeby mapa była przejrzysta i czytelna. Treść mapy zasadniczej obejmuje dane o: ewidencji gruntów i budynków (katastrze), zagosp terenu (ulice, drzewa, obiekty użyteczności publicznej), podziemnym, naziemnym i nadziemnym uzbrojeniu terenu, ukształtowaniu terenu. W Polsce zasady obowiązujące przy tworzeniu mapy zasadniczej zawarte są m.in. w instrukcji technicznej K-1. Treść mapy zasad dzieli się na obligat i fakultat. Obligat: punkty osnów geod, elementy ewid gruntów i bud, sieci uzbrojenia ter. Fakul: zbiór otwarty, określany przez administr panstw, samorza,podmioty gosp, dla których mape się sporządza.Cechy mapy: zastosowanie znaków umownych do prezentacji treści mapy, dobór i uogólnienie elementów treści mapy - generalizacja, możliwość określenia położenia geograficznego dzięki zastosowaniu kartograficznego odwzorowania mapy (układ odwzorowania Gaussa- Krugera, układ odnisienia: 2000, możliwość odczytywania i pomiaru różnych cech ilościowych i jakościowych (dzięki kartografii i skali),współrzędne X i YPowierzchnia odniesienia wysokościowego to Geoida Niwelacyjna, przechodzi przez punkt wyznaczający średni poziom morza w Kronsztad koło Petersburga.Dla pomiarów sytuacyjnych powierzchnią jest Elipsoida GRS 870. Instrukcje: grupa O- przepisy o charakterze ogólnym. Grupa K- K1zasady opracowania mapy zasadniczej, w tym treść mapy i znaki umowne. K2- mapy topograficzne, K3- mapy tematyczne. CELE NIWELACJI: dla celów budownitwa, pomiar objętości mas ziemnych, mapy do celów projektowych, inwentaryzacja powykonawcza, pomiary deformacji, osiadania. UKŁAD 2000- teren podizelony na pasy trzystopniowe, które tworzą 4 strefy odwzorowawcze(15,18 itd.) OSNOWA- zbiór punktow stale zastabilizowanych w terenie, dla których określono ich wzajemne położenie i dokładność usytuowania na podstawie pomiaru długości boków osnowy, kątów poziomych, azymutów wybranych boków, różnic wysokości między pkt osnowy. Wyróżniamy osnowe

wysokościową, poziomą i dwufunkcyjną. Każde z nich dzielą się na pomiarową szczegółową i podstawową. NIWELACJA- wyznaczanie wysokości punktów względem przyjętego poziomu odniesienia. Powierzchh odniesienia jest geoida.nie mierzy się wysokości bezwzgl. Tylko różnice wys. znając wysokość bezwzg jednego punktu można wyznaczyć wys pozostałych przez dodanie różnicy wysokości między tym pkt a pkt mierzonym. NIWELACJA: geometryczna, trygonometr, GPS, hydrostat. Geometryczna polega na oblicz. różnic wys między pkt A i B jako różnic odległości pionowych tyh pkt od płaszczyzny poz., wyznaczonej przez oś cel. niwelatora. Oś celowa niwelacji ze środka max 50m. Większe niż 100 m odcinki, wykonuje się etapami przenosząc niwelator na kolejne stanowiska. Dopuszcza się stabilizacje pkt osnowy palikami drewnianymi, żelaznymi ryrkami, bolcami stalowymi.NIWELACJA TRYG- za pomocą dalmierza, teodolitu, tachimetru. Mierzone są kąty pionowe celu w 2 poł. Lunety i odległości. i odległość do celu. Wyzaczana poza tym wysokość instrumentu oraz lustra.NIWELACJA PKT ROZPROSZ: niwelator posiada krąg poziomy, z niego odczyt oraz:, na łacie odczyt górnej i dolnej kreski oraz głównej. Pkty osnowy są stanowiskami niwelatora. Należy znać wysokość osi celowej niwelatora (H rp + O rp)(H st+ H in)SZCZEGÓŁY NADZIEMNE: przekroje poprzeczne ulic i dróg urządzonych, elementy naziemne podziemnego uzbrojenia terenu. PODZIEMNE: dna studzienek kanal, wloty i wyloty przewodów kanal oraz przyłączy w najniższych pkt, górne krawędzie kabli doziemnych, osie przewodów podziemnych (ciepłow, wodoc,gazow). GRUPY DOKŁADNOŚCIOWE: I: znaki gran,granice państwa, działek,pkty osnowy podst, szczegół, wysoko,budynki,budowle,urządz techn, mosty, tory kolejowe,studie,latarnie,słupy,pomniki,krawęż,ogrodzenia,włazy studzienek. II (mniej wyraźne obrysy): nasypy,rowy, groble, wały przeciwpowodz,zieleń miejska,drzewa. III- użytki gruntowe,cieki i wody stojące o naturalnych liniach brzeg,oddziały leśne, drogi, pkty wysokosciowe naturalnej pow terenu. Błąd położenia pkt: I- 0,10m, II 0,3m, III 0,5m. WARSTWICA: łączy pkt o tej samej wysokosci, przecięcie terenu z płaszczyzną poziomą.METODA ORTOGONALNA- dł.linii pomiar:urbanistyczne tereny: 250, rolne i leśne do 400. dopuszczalna dł rzędnej: 25 ,50, 70.błąd 0,05,0,05,0,10 KĄT POZIOMY- kątem poziomym zawartym między dwoma nachylonymi odcinkami teren nazywamy kąt dwuścienny utworz przez płaszcz P1 i P2 przechodzące przez te odcinki. Wartość kąta poz jest niezależna od wysokosci pkt. KĄT PIONOWY- jest kątem którego obydwa ramiona leżą na płaszcz pionowej, przy czym jedno z nich jest zawsze stale poziome lub pionowe zas drugie ramie zmienne. Wyróżnia się horyzontalne i zenitowe. MAPA NUMERYCZNA- model rzeczywistości przedst w postaci cyfrowej i dostosow do komputerowego przetwarz danych geograf oraz generowania map analogowych okreslonego obszaru. Jest opracowwana przy pomocy komput i oprogramowania oraz przechowywana w postsci plików. Mapy numeryczne powstają teżprzez zeskanowanie map analogowych i ich wektoryzacje. Jednak nie mają cech i dokładności map numerycznych tworzonych w wyniku pomiarów geod. Sytuacja na mapach jest mniej dokładna niż syt aktualnych pomiarów geod. --------------------------------------------------------------------- Azymut φ=arctgΔy/Δx Spr. ψ=arctgΔx+Δy/Δx-Δy=Az+50 Ciąg poligonowy wiszący X1=XB+lAB*cosAzB-1 Y1=YB+lAB*sinAzB-1 AzB-1=AAB+α1-200g Ciąg poligonowy obustronnie nawiązany 1)Az0 i Azk 2)Suma prakt. I S.teor(=Ak-A0+n*200g dla k lewych, A0-Ak+n*200g dla k prawych) 3)Odchyłka (Sp-St) 4)Poprawki i wyrównanie awyrównane=a+odchyłka/ilość kątów 5)Azi=Azi-1+αi-n*200g 6)Δx=d*cosA, Δy=d*sinA 7)Suma przyrostów=Xc-Xa 8)odchyłka(fx=Sp-St, fy=Sp-St) 9)odchyłka liniowa fL=pierw(fx2+fy2) musi być mniejsza niż fdopuszczalna 10)Odchyłka dla poj. Przyrostu Vx=-fx*di/dciągu 11)Współrzędne Xn=Xn-1+ΔXi Godło Mapy w skali 1:10 000 punkcie: X=5486423.23 Y=7492453.67 (X-4920)/5=113, (Y-332)/8=20 G: 7.11320 Pole powierzchni - Wzory Gaussa -2P=∑(Xn+1-Xn-1)*Yn 2P=∑(Yn+1-Yn-1)*Xn

Definicja- Geodezja jest to nauka i dziedzina techniki zajmująca się: 1)Uzyskiwaniem informacji o kształcie i wymiarach części lub całości powierzchni Ziemi oraz określaniem na niej wzajemnego położenia punktów na jej powierzchni. 2)Zastosowaniem wyników tych opracowań do rozwiązywania różnych zagadnień dla potrzeb gospodarczych, planistycznych, badawczych, projektowych itp. 3)wyznaczeniem kształtów i rozmiarów Ziemi i oraz sporządzeniem jej matematycznego modelu. Zadania geodezji: 1)Badanie kształtów i rozmiarów Ziemi, stanu i zmian środowiska geogr. 2)sporządzanie modelu matematycznego bryły Ziemskiej 3)dostarczanie danych do systemów informacji przestrzennej w celu określenia lokalizacji oraz cech jakościowych i ilościowych opisywanych obiektów. 4)wykorzystania inf. o terenie dla potrzeb ochrony środowiska oraz dla planowania przestrzennego 5) ustalanie granic gruntów i bud. Dla celów finansowych, prawnych oraz wycen nieruchomości. 6) tyczenie projektów inwestycyjnych w terenie, badanie stateczności budowli i urządzeń technicznych. 7) sporządzanie, gromadzenie i udostępnianie dok. Geod. W celach użytkowych i architektonicznych. System informacji przestrzennej służy do przetwarzania i udostępniania pozyskanych danych dotyczących położenia, własności geometrycznych i relacji przestrzennych między obiektami oraz do analizy różnego typu zjawisk związanych z Ziemią. Osnowa geodezyjna - zbiór punktów utrwalonych specjalnymi znakami w terenie (powierzchnia gruntu, fundamenty budynków) o określonym wzajemnym położeniu. To wzajemne położenie określane jest za pomocą współrzędnych wyznaczanych dla każdego pkt z wykonywanych pomiarów geod. Takich wielkości jak: kąty poziome azymutów dla osnowy poziomej lub różnice wysokości dla osnowy wysokościowej. Geoida -powierzchnia, jaką utworzyłyby oceany rozciągnięte pod lądami wirującej Ziemi z uwzględnieniem sił grawitacyjnych otaczających i niejednorodnych. (bryła, której powierzchnia w każdym miejscu jest prostopadła do pionu wyznaczonego przez siłę ciężkości). Elipsoida- zastępcza powierzchnia odniesienia powierzchni Ziemi powstała na skutek obrócenia elipsy wokół krótszej osi. W Polsce przyjmowana jest aktualnie elipsoida WGS'84, która jest elipsoidą geocentryczną (jej środek pokrywa się ze środkiem Ziemi). Stanowi ona uniwersalny model bryły Ziemi i wykorzystywana jest w GPS. Odwzorowanie Gaussa-Krügera - Równokątne walcowe poprzeczne odwzorowanie powierzchni elipsoidy obrotowej na płaszczyznę.  W odwzorowaniu tym obszar Ziemi został podzielony na pasy południkowe. Powierzchnię elipsoidy dzieli się na 60 pasów południkowych po 6° każdy lub 120 pasów po 3° każdy. Każdy z pasów jest odwzorowywany oddzielnie i stanowi oddzielny układ współrzędnych prostokątnych płaskich. Południk środkowy każdego pasa nazywany jest południkiem osiowym i odwzorowuje się bez zniekształceń. Pasy odwzorowywane są na poczną powierzchnie walca w taki sposób, aby zachowana została równość odpowiednich kątów na elipsoidzie i na płaszczyźnie wysokość geodezyjna - odległość danego punktu od pow. elipsoidy odniesienia mierzona wzdłuż normalnej do elipsoidy. Współrzędna - wielkość liniowa lub kątowa wyznaczająca położenie punktu na powierzchni Ziemi lub w przestrzeni w sposób względny w stosunku do przyjętych za początek układu płaszczyzn lub linii. Najczęściej stosowane układy współrzędnych: -geograficzne (λ,φ), eliptyczne (B,L) -prostokątne płaskie(X,Y) -biegunowe płaskie Geodezyjny pomiar wysokościowy - pomiar różnic wysokości pomiędzy punktami umożliwiający określenie wysokości punktów lub pomiar wysokości pkt w układzie wysokościowym Państwowego Systemu Odniesień Przestrzennych. Geodezyjny pomiar sytuacyjny- identyfikacja i określenie położenia geometrycznego środków obiektów punktowych, pkt załamań osi obiektów liniowych oraz pkt załamań obrysów obiektów powierzchniowych w sposób umożliwiający wyznaczenie jego kształtów, rozmiarów oraz współrzędnych płaskich. Punkt osnowy - punkt, który ma położenie wyznaczone w Państwowym Systemie Odniesień Przestrzennych na którym wyznaczono wielkość fizyczną charakterystyczną dla określonego rodzaju osnowy oraz błąd jej wyznaczenia. Ma niepowtarzalny nr, został oznaczony w terenie znakiem geod., ma sporządzony opis topograficzny oraz jego dane są umieszczone w Państwowym Zasobie Geod. I Kart. Prowadzonym przez Geodetę Kraju. Podział osnowy: -1klasa- podstawowa fundamentalna. -2klasa- podstawowa bazowa. -3klasa- szczegółowa. Osnowy pomiarowe zakłada się w postaci: 1)sytuacyjnej 2)wysokościowej 3)sytuacyjno-wysokościowej (dwu funkcyjnej) Średni błąd położenia puntów pomiarowych ≤0,10m (sytuacyjna) lub ≤0,05m (wysokościowa) Pomiarową osnowę sytuacyjną(p.o.s.) wyznacza się w nawiązaniu do poziomej osnowy geodezyjnej w postaci: -sieci kątowo-liniowych („ciągi”) -sieci punktów wyznaczonych met. Precyzyjnego pozycjonowania przy pomocy GNSS -sieci modularnych Przy zakładaniu p.o.s. Należy zapewnić: -wielopunktowe nawiązanie do pkt poziomej osnowy geod. -co najmniej dwukrotny pomiar każdego mierzonego elementu -wykonanie obserwacji nadliczbowych -wykonanie pomiarów liniowych (błąd≤0,01m), kątowych (błąd≤0,0030g), wektorów przestrzennych. Punkty osnowy syt. Markuje się w gruncie w sposób zapewniający jednoznaczne oznaczenie tych pkt w terenie za pomocą m.in. pali drewnianych, rurek metalowych lub ceramicznych, bolców, trzpieni metalowych, znaków z tworzyw sztucznych, znaków wyrytych lub namalowanych. Informację o położeniu i sposobie stabilizacji pkt przedstawia się w opisach topograficznych. Ciąg wliczeniowy - ciąg nawiązany na początku i na końcu jednym (nie dwoma) punktami . Liczone są tylko sumy przyrostów. Stosowany w podziemnych budownictwie i górnictwie. Ciąg poligonowy- zbiór punktów pomiarowej osnowy geodezyjnej połączony odcinkami w których mierzone są wszystkie długości boków oraz kąty wierzchołkowe. Ciąg poligonowy jest szczególnym rodzajem sieci kątowo-liniowej.

---